Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Παρατηρείται μείωση στις αγορές ακινήτων από ξένους, έχοντας στην εξίσωση δύο παραμέτρους, λόγω του κορωνοιού – περιοριστικών μέτρων, αλλά και λόγω κατάργησης του προγράμματος επενδύσεων το Νοέμβριο του 2020. Τη μείωση αυτή παρατηρεί και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου κατά το τελευταίο της δελτίο για τις τιμές των κατοικιών που αφορούν στο 4ο τρίμηνο του 2020, αλλά προκύπτει και από τους σχετικούς πίνακες του Κτηματολογίου της Κύπρου. Όπως σημειώνει η ΚΤΚ στο σχετικό της δελτίο, ήταν αναμενόμενη η μείωση στις αγορές από ξένους, τόσο λόγω περιοριστικών μέτρων, όσο και λόγω του τερματισμού του ΚΕΠ. Όπως αναφέρει, το ενδιαφέρον των εγχώριων αγοραστών για ακίνητα και η στήριξη που προσφέρουν στην αγορά φαίνεται να επιβεβαιώνεται από διάφορους δείκτες του τομέα των ακινήτων και της οικονομίας, όπως τα πωλητήρια έγγραφα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Τμήματος Κτηματολογίου, ο αριθμός των πωλητήριων εγγράφων για ακίνητα κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020, παρουσίασε ετήσια μείωση 4% σε σχέση με αύξηση 3,7% την ίδια περίοδο του 2019. Μείωση 17,6% σημειώθηκε στη ζήτηση από ξένους επενδυτές ενώ η ζήτηση από εγχώριους αγοραστές αυξήθηκε κατά 5%. Επίσης, το μερίδιο των ντόπιων αγοραστών ως ποσοστό του συνόλου των συναλλαγών αυξήθηκε από 53% το 2018 και 57% το 2019 σε 63% το 2020. Περνώντας στα στοιχεία που έχει το Τμήμα Κτηματολογίου, βλέπουμε πως για το 2020, ο αριθμός των ακινήτων για τα οποία έχουν κατατεθεί πωλητήρια έγγραφα από ξένους αγοραστές εντός Ε.Ε. έφτασε τα 1.153. Όσον αφορά στους ξένους αγοραστές που είναι εκτός Ε.Ε. και κατατέθηκαν πωλητήρια έγγραφα, έφτασαν τα 1.832. Όσον αφορά στο 2021, με τα δεδομένα να είναι τουλάχιστον στα περιοριστικά μέτρα αν όχι περισσότερα, ίδια με αυτά του 2020 και δίχως ένα πρόγραμμα πολιτογραφήσεων ξένων επενδυτών να “τρέχει”, ο αριθμός των ακινήτων για τα οποία έχουν κατατεθεί πωλητήρια έγγραφα από ξένους αγοραστές είναι χειρότερα
. Ο αριθμός των ακινήτων για τα οποία έχουν κατατεθεί πωλητήρια έγγραφα από ξένους αγοραστές εντός Ε.Ε. το 2021 έφτασαν τα 260 μέχρι το Μάρτιο του 2021, ενώ για τους ξένους αγοραστές εκτός Ε.Ε. τα στοιχεία δείχνουν πως αγοράστηκαν 326. Το μεγάλο ζήτημα που προκύπτει από εδώ και πέρα, είναι πώς θα απορροφηθούν όλα τα έργα που είναι σε πορεία ολοκλήρωσης και υλοποίησης και που είναι μεγάλης αξίας. Ένα έργο που δεν είναι τελειωμένο, είναι διαφορετικής αξίας από ένα έργο τελειωμένο και ας είναι και μικρότερης έκτασης για τις τράπεζες. Οι τράπεζες θέλουν ολοκληρωμένα έργα και είναι «βραχνάς» για μία τράπεζα να είναι κάτι μη ολοκληρωμένο. Οι τράπεζες προτιμούν να υπάρχει ένα σπίτι ολοκληρωμένο, παρά μία οικία που είναι για παράδειγμα κατά 2/3 ολοκληρωμένη. Σημειώνεται πως τα ακίνητα τα οποία αγοράζουν οι ξένοι επενδυτές, κυρίως αυτοί που προέρχονται από εκτός Ε.Ε. είναι πολυτελείας.
Αγοράζουν οι ντόπιοι
Γυρνώντας ξανά στα της ΚΤΚ, η μείωση στις αγορές από ξένους ήταν αναμενόμενη τόσο λόγω περιοριστικών μέτρων, όσο και λόγω του τερματισμού του ΚΕΠ που ίσχυσε από τον Νοέμβριο του 2020. Αντίθετα, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2020 οι αγορές από ντόπιους επενδυτές ήταν αρκετά μειωμένες, το δεύτερο εξάμηνο παρουσίασαν αύξηση κατά 65%, σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του χρόνου. Το γεγονός αυτό ενισχύει την άποψη ότι το κίνητρο που δόθηκε από το κράτος για επιδότηση των στεγαστικών επιτοκίων φαίνεται να επηρέασε θετικά τους Κύπριους να προχωρήσουν σε αγορές στον τομέα ακινήτων.
Ανέβηκαν οι τιμές σε ορισμένες περιοχές
Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020 ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών σε τριμηνιαία βάση σημείωσε μειώσεις στις επαρχίες της Λευκωσίας, Λεμεσού και Πάφου, ενώ οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν στη Λάρνακα και Αμμόχωστο. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία καταγράφηκε μείωση 0,4%, στη Λεμεσό 0,2% και στην Πάφο 0,4%. Αντίθετα στη Λάρνακα σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 0,4% ενώ στην Αμμόχωστο 0,6%. Όσον αφορά τις ετήσιες μεταβολές στους δείκτες τιμών κατοικιών ανά επαρχία, καταγράφηκε επιβραδυνόμενη αύξηση στις επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού, κατά 0,6% και 1% αντίστοιχα σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Στην Πάφο παρουσιάστηκε μείωση κατά 0,6% ενώ στην Αμμόχωστο οι τιμές παρέμειναν σταθερές. Αντίθετα, στη Λάρνακα οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 1,8% σε ετήσια βάση σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2019, σε σύγκριση με την αύξηση κατά 1,6% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο του 2020. Όπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο της Κεντρικής, στην επαρχία Λάρνακας σημειώθηκε σημαντική αύξηση και σε ετήσια βάση στις τιμές των διαμερισμάτων κατά 5,6% σε σχέση με την αύξηση 3% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο.
Οι αυξήσεις τιμών που καταγράφονται στην επαρχία Λάρνακας στα διαμερίσματα πιθανόν να οφείλονται στη ζήτηση ξένων επενδυτών μέσα στα πλαίσια του προγράμματος για απόκτηση άδειας μόνιμης διαμονής στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, η τάση αυτή φαίνεται να οφείλεται εν μέρει στην αγορά δεύτερης κατοικίας στην Κύπρο από ξένους επενδυτές, με την προτίμησή τους να στρέφεται κυρίως στην επαρχία Λάρνακας. «Τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν στη χώρα το 2020 λόγω της πανδημίας καθώς και ο τερματισμός του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος αναπόφευκτα επηρέασαν αρνητικά τις συναλλαγές στον τομέα των ακινήτων. Παρά τη μείωση που σημειώθηκε στη ζήτηση από ξένους αγοραστές φαίνεται ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2020 η ανάκαμψη που παρατηρήθηκε στην αγορά λόγω των εγχώριων αγοραστών, έδωσε στήριγμα στην αγορά ακινήτων», σημειώνει καταληκτικά η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.
