Kathimerini.com.cy
του Μιχάλη Βρυωνίδη
Απαισιόδοξοι και καχύποπτοι εμφανίζονται οι Κύπριοι στην έρευνα για το Κυπριακό που δημοσιεύει σήμερα η «Καθημερινή», 24 ώρες πριν από τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις της Γενεύης. Μόνο το 12% των 500 ερωτηθέντων δήλωσε αισιόδοξο για την κατάληξη σε συμφωνία στην Ελβετία, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών προβλέπει μη συμφωνία και συνέχιση των προσπαθειών. Το κλίμα δηλώσεων και καχυποψίας των μερών όπως καταγράφεται με τις δηλώσεις αξιωματούχων στην τουρκική πλευρά, φαίνεται πως πυροδοτεί μια κάθετα αρνητική προσέγγιση των πολιτών στην προοπτική παραμονής εγγυήσεων στην ενδεχόμενη λύση.
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων μονοπωλούν τις ανησυχίες αλλά και στις τοποθετήσεις των πολιτών, ως προς το ποιο είναι το πρωτεύον γι’ αυτούς, έτσι ώστε να δώσουν τη συγκατάθεσή τους σε περίπτωση λύσης, «δένοντας» έτσι με τη στάση τους αυτή τα χέρια του Προέδρου της Δημοκρατίας στη διαπραγμάτευση της Γενεύης. Σημαντικότατα στοιχεία στα ευρήματα της έρευνας προσδίδει ο διαχωρισμός των ερωτηθέντων με βάση την ψήφο τους στο δημοψήφισμα του 2004 με περισσότερο απαιτητικούς στη μη ύπαρξη εγγυήσεων, εκείνους που ψήφισαν «Ναι». Οι ίδιοι φαίνονται να είναι και πιο διεκδικητικοί στο εδαφικό. Ως όρο για την ψήφιση του ενδεχόμενου λύσης, τη μη ύπαρξη εκ περιτροπής προεδρίας προτάσσουν αποκλειστικά οι πολίτες που ψήφισαν «Όχι» το 2004.
Προχωρώντας πιο βαθιά στις απόψεις της κοινωνίας στα ζητήματα που συζητιούνται γύρω από το ενδεχόμενο σχέδιο, η έρευνα καταγράφει σημαντικό πλειοψηφικό ρεύμα ανάμεσα στους ερωτώμενους, οι οποίοι αξιώνουν μη ύπαρξη εγγυήσεων ούτε σε προσωρινό ούτε σε μεταβατικό στάδιο, ενώ άξιο λόγου είναι το επίσης χαμηλό ποσοστό αποδοχής έστω και προσωρινών εγγυήσεων από τους πολίτες που ψήφισαν «Ναι» στο σχέδιο Ανάν. Πρέπει άδω να υπενθυμίσουμε πως το σχέδιο Ανάν προνοούσε τη συνέχιση του συστήματος εγγυήσεων του συντάγματος και της συνθήκης εγκαθίδρυσης του 1960.
Εκ περιτροπής
Αν και δεν θεωρείται πρωτεύον θέμα στην απόφαση των πολιτών απέναντι στο ενδεχόμενο σχέδιο λύσης, η εκ περιτροπής προεδρία καταγράφεται ως ένα δεύτερο «αγκάθι» στη διαπραγμάτευση, με τη μεγάλη πλειοψηφία των ερωτηθέντων να δηλώνει πως ο Πρόεδρος δεν πρέπει να τη συζητήσει «επ΄ ουδενί λόγω». Αξιοσημείωτη είναι η στάση των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ σε αυτό το θέμα, με το ποσοστό αρνητικής τοποθέτηση στην όποια συζήτηση για το θέμα να ξεπερνά τον μέσο όρο της κοινωνίας (65%).
Επιπρόσθετα, ένα θέμα το οποίο παλαιότερα ήταν το κύριο ζητούμενο της διαπραγμάτευσης, αυτό του αριθμού των προσφύγων που θα επιστρέψουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, φαίνεται να πέφτει σε δεύτερη μοίρα με την κοινωνία να έχει αποδεχθεί σιγά–σιγά τις πραγματικότητες που φέρνει το πέρασμα του χρόνου αλλά και η κόπωση γύρω από το πρόβλημα. Έτσι, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες δηλώνουν πως αποδέχονται την επιστροφή λιγότερων των 100 χιλιάδων προσφύγων, ένας αριθμός κάτω του μισού από τους πρόσφυγες του 1974. Μάλιστα ένας στους τέσσερεις μη πρόσφυγες συμπολίτες μας, φέρεται να «συμβιβάζεται» με τις προτάσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς που προνοεί επιστροφή 50 – 60 χιλιάδων προσφύγων.
Διευθέτηση πέραν της ΔΔΟ
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντίδραση των πολιτών στο ενδεχόμενο μη συμφωνίας σχεδίου λύσης στη Γενεύη. Ένας στους δυο (49%) επιθυμεί οι «δύο πλευρές να προσπαθήσουν για άλλου είδους διευθέτηση πέραν της ΔΔΟ», ποσοστό υψηλό το οποίο αντανακλά κόπωση, απογοήτευση και ίσως και ανασφάλειες των πολιτών όπως διαμορφώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων. Αξιοσημείωτη είναι η στάση των πολιτών που απείχαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, οι οποίοι διαμορφώνουν σε σημαντικό ποσοστό το εν λόγω ρεύμα (54%). Με λίγα λόγια οι ίδιοι οι πολίτες ορίζουν πλέον οι ίδιοι με τις απαντήσεις τους ως την τελευταία ευκαιρία για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και οι ίδιοι πλέον συζητούν σχέδιο Β' σε περίπτωση αποτυχίας.
Η στάση αυτή των πολιτών φρονούμε πως πρέπει να ληφθεί υπόψη την επόμενη μέρα από το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Σημειώνεται πως σκοπίμως η έρευνα δεν καταγράφει επιλογές πέραν την διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας μιας και η κοινωνική συζήτηση αυτή ενδεχομένως να είναι χρήσιμη μόνο μετά από την ενδεχόμενη μη κατάληξη σε σχέδιο λύσης στη Γενεύη.
