Του Παύλου Ξανθούλη
Σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση προσφυγής στο Δικαστήριο της Ε.Ε. έκανε η Ευρωβουλή, αναφορικά με την παράκαμψη την οποία υπέστη κατά τη διαδικασία έγκρισης του Κανονισμού SAFE, για τη νέα αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας της Ένωσης. Όπως πληροφορείται η «Κ», σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρία, «η Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων, JURI, αποφάσισε, με συντριπτική πλειοψηφία και χωρίς καμιά ουσιαστική αμφισβήτηση, όπως εισηγηθεί στην πρόεδρο του Σώματος Ρομπέρτα Μέτσολα να προσφύγει στο Δικαστήριο της Ε.Ε., εναντίον της διαδικασίας που ακολουθήθηκε». Κάτι που προφανώς περιλαμβάνει τόσο τη νομική βάση που επέλεξε η Κομισιόν (άρθρο 122 ΣΛΕΕ), παρακάμπτοντας το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όσο και την απόφαση που έλαβε το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο και χωρίς καμιά διαβούλευση με την Ευρωβουλή. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες της «Κ», η Νομική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε υποβάλει γραπτή γνωμάτευση στην Επιτροπή JURI, διά της οποίας εισηγήθηκε την προσφυγή στο Δικαστήριο της Ε.Ε., θέση με την οποία συνέπλευσε χθες η αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή, «σχηματίζοντας συντριπτική πλειοψηφία, χωρίς αμφισβήτηση».
Σύμφωνα με την ίδια άριστα ενημερωμένη πηγή, ο πρόεδρος της Επιτροπής JURI θα ετοιμάσει επιστολή, διά της οποίας θα ενημερώσει για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, η οποία θα αποφασίσει τα επόμενα βήματα. Κύκλοι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θεωρούν ότι με βάση το συντριπτικό αποτέλεσμα που διαμορφώθηκε στην ψηφοφορία της Επιτροπής JURI, υπέρ της προσφυγής στο Δικαστήριο της Ε.Ε., η απόφαση της προέδρου του Σώματος, «δύσκολα θα διαφέρει από τις εισηγήσεις της Επιτροπής Νομικών».
Σε επίπεδο διαδικασίας, θα ακολουθηθεί το άρθρο 155 του Κανονισμού Λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με βάση το οποίο η πρόεδρος Μέτσολα δύναται είτε να θέσει το θέμα ενώπιον της ολομέλειας, είτε να δρομολογήσει τις εξελίξεις στη βάση της εισήγησης της Επιτροπής JURI.
Σε περίπτωση προσφυγής, αυτή θα ασκηθεί από την πρόεδρο Ρομπέρτα Μέτσολα, «εξ ονόματος του Κοινοβουλίου, σύμφωνα με σύσταση της αρμόδιας για νομικά θέματα επιτροπής», όπως ορίζεται στο άρθρο 155 (3). Σημειώνεται ότι η πρόεδρος της Ευρωβουλής αναμένεται να λάβει τις αποφάσεις της πριν το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, δηλαδή το αργότερο εντός Ιουλίου.
Σε δύο χρόνια…
Ενδεχόμενη προσφυγή της Ευρωβουλής στο Δικαστήριο της Ε.Ε. για το πρόγραμμα SAFE, εκτιμάται ότι δεν θα είναι σε θέση να ανατρέψει την πορεία που έχει χαράξει η Κομισιόν και έχουν προσυπογράψει τα κράτη-μέλη για τη νέα αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε. Καθώς οι εκταμιεύσεις των δανείων που θα χορηγούνται, συνολικού ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, αναμένεται να δρομολογηθούν στα τέλη του τρέχοντος έτους, ενώ η όποια απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα εκδοθεί σε δύο περίπου χρόνια. Άρα, ενδεχόμενη προσφυγή της Ευρωβουλής θα έχει ως στόχο να στείλει ένα πολιτικό μήνυμα, «φρεναρίσματος ενδεχόμενων ανάλογων μελλοντικών προσπαθειών αποκλεισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης και λήψης αποφάσεων, με τις αλχημείες της Κομισιόν και με την ανοχή, αν όχι και την ενθάρρυνση, του Συμβουλίου της Ε.Ε.».
Σημειώνεται ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στη νέα αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας, θεωρείται πλέον ως δεδομένη. Στο 65% του προγράμματος SAFE εκτιμάται ότι τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες θα μπορούν να συμμετέχουν «διά της πλαγίας», μέσω εξαγορών ευρωπαϊκών εταιρειών και μέσω κοινοπραξιών με ευρωπαϊκές εταιρείες, σε ευρωπαϊκό έδαφος. Σε ό,τι αφορά στο 35% του προγράμματος, η Λευκωσία θεωρεί ότι έχει διασφαλίσει ότι οι αποφάσεις για τη συμμετοχή αμυντικών βιομηχανιών τρίτων χωρών θα αποφασίζονται με ομοφωνία, κάτι επί του οποίου δεσμεύτηκε και η Κομισιόν με δήλωση στα πρακτικά της Coreper. Υπενθυμίζεται ότι η συμμετοχή της Τουρκίας είναι ελεύθερη, χωρίς κανένα περιορισμό στο μεγαλύτερο πακέτο των 650 δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα διατεθούν από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών-μελών για την ενίσχυση της άμυνάς τους.
Όχι Κύπρου στο EDIP
Με την αρνητική ψήφο της Κύπρου και της Ελλάδας, το Συμβούλιο της Ε.Ε. ενέκρινε με ειδική πλειοψηφία, «εντολή για διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την πρόταση για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Αμυντικής Βιομηχανίας και ενός πλαισίου μέτρων για τη διασφάλιση της έγκαιρης διαθεσιμότητας και προμήθειας αμυντικών προϊόντων (EDIP)». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η διαφωνία της Κύπρου και της Ελλάδας «έγκειται στο πιθανό άνοιγμα του EDIP και προς την Τουρκία», ενώ όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, Λευκωσία και Αθήνα προέβησαν σε μονομερείς δηλώσεις στα πρακτικά της Coreper, εξηγώντας τις διαφωνίες τους. Ανάλογη δήλωση φέρεται να έκανε και η Ουγγαρία, η οποία τήρησε αποχή λόγω διαφωνιών με το Μέσο Στήριξης της Ουκρανίας (Ukraine Support Instrument).
Η απόφαση για το EDIP λήφθηκε προχθές, σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων Coreper, ενώ χθες, προσερχόμενη στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, η υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα, Μαριλένα Ραουνά, κατέστησε σαφή τη γραμμή που θα ακολουθεί η Κύπρος σε όλα τα ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Ανέφερε επί της αρχής, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία στηρίζει την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας, προσθέτοντας ότι αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να είναι επωφελής για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Αν και απέφυγε να αναφερθεί στην Τουρκία, η κα Ραουνά επεσήμανε ότι «η όποια περιορισμένη συμμετοχή οντοτήτων τρίτων χωρών, θα πρέπει να προέρχεται από ομοϊδεάτες εταίρους και επίσης από εταίρους που σέβονται τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της».
Σημειώνεται ότι μέσω του EDIP, η Ε.Ε. θα παράσχει 1,5 δισ. ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027. Από αυτόν τον προϋπολογισμό, το Ευρωπαϊκό Βιομηχανικό Πρόγραμμα Άμυνας θα επωφεληθεί συνολικά από 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ και το Μέσο Στήριξης της Ουκρανίας 300 εκατομμύρια ευρώ.
