ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΨΑΣΚΗΣ
Οι ριζικά διαφορετικές προσεγγίσεις Τουρκίας και Αιγύπτου σε ό,τι αφορά το αποκαλούμενο «πολιτικό Ισλάμ» εξηγούν σε μεγάλο βαθμό και την απόφαση του Αιγύπτιου ηγέτη Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι να αποκρούσει τις προσπάθειες του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών, με ενέργειες, μεταξύ άλλων, όπως η μονομερής ανακήρυξη των δυτικών ορίων της αιγυπτιακής ΑΟΖ, μέσω της οποίας το Κάιρο απέρριψε εμπράκτως το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Αλλωστε, οι σχέσεις Αιγύπτου και Τουρκίας υπέστησαν την πρώτη διάρρηξη όταν ο Σίσι ανέτρεψε την κυβέρνηση του Μοχάμεντ Μόρσι, μέλους της Κοινωνίας των Αδελφών Μουσουλμάνων, που έχαιρε της υποστήριξης της Τουρκίας. Εξάλλου, όπως και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι εκπροσωπούν μια πανισλαμική πολιτική ιδεολογία, την οποία η Τουρκία συχνά χρησιμοποιεί στη διεθνή σκηνή.
Η άνοδος του Σίσι στην εξουσία το 2013 συνδυάστηκε και με μια εκστρατεία καταστολής της Αδελφότητας και με την αποκήρυξή της ως «τρομοκρατικής οργάνωσης», με χιλιάδες στελέχη και υποστηρικτές της να βρίσκουν καταφύγιο στην Τουρκία και με τον ίδιο τον Ερντογάν να καταδικάζει την ανατροπή του Μόρσι, καταγγέλλοντας συστηματικά τον Σίσι ως τύραννο. Η χρήση του πολιτικού Ισλάμ από την Τουρκία στην εξωτερική πολιτική της με σκοπό την αύξηση του κύρους της χώρας, καθώς και την αναγόρευσή της σε ηγέτιδα του ισλαμικού κόσμου, ειδικά μετά την Αραβική Άνοιξη, είναι ευρέως καταγεγραμμένη από πολλούς αναλυτές και ειδικούς. Ενδεικτικά, το Middle East Institute καταγράφει την κατασκευή δεκάδων τζαμιών σε όλη την υφήλιο, τη φοίτηση χιλιάδων σπουδαστών από 76 χώρες στα ισλαμικά «ιμάμ χατίπ» σχολεία της χώρας, καθώς και την προσφορά δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αρωγή από τουρκικές ισλαμικές οργανώσεις.
Αλλωστε, η τουρκική επιδίωξη ηγετικού ρόλου στον ισλαμικό κόσμο είναι αυτό που την έφερε σε σύγκρουση και με το Ισραήλ. Οι ευρείες προσπάθειες του Ερντογάν για εξομάλυνση των σχέσεων τόσο με τις χώρες του Αραβικού Κόλπου όσο και με το Ισραήλ προχωρούν, αλλά όσον αφορά την Αίγυπτο (παρά τη φημολογούμενη αποστασιοποίηση της τουρκικής κυβέρνησης από τις οργανώσεις των Αιγυπτίων Αδελφών Μουσουλμάνων στην Τουρκία) οι τελευταίες εξελίξεις ίσως δείχνουν ότι η συνέχιση της νεο-οθωμανικής και πανισλαμικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας παραμένει προβληματική για την κυβέρνηση Σίσι.
Αυτό είναι ξεκάθαρο και στη Λιβύη, όπου η Αίγυπτος και η Τουρκία βρίσκονται, όπως και το 2019-2020, σε αντίπαλα στρατόπεδα, με την πρώτη να στηρίζει τον σθεναρά αντιισλαμιστή στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και την Τουρκία να στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης, που εξακολουθεί και σήμερα να διατηρεί επαφές με την Αδελφότητα.
