Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την κατάθεση έως τις 30 Νοεμβρίου των εθνικών σχεδίων εκ μέρους δεκαεννέα συνολικά ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να μετέχουν στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού δανειοδοτικού μηχανισμού SAFE, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ. Προβληματισμός, όμως, επικρατεί για την «τύχη» της συμμετοχής τρίτων χωρών στη χρηματοδότηση με δάνεια που θα εγγυάται η Ε.Ε. Η Κομισιόν αναμένεται, μάλιστα, σήμερα να ενημερώσει τους μόνιμους αντιπροσώπους στην Ε.Ε. (Coreper) για την πορεία των διαπραγματεύσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά.
Εως και χθες, πάντως, επικρατούσε «σιγή ασυρμάτου» στις Βρυξέλλες σχετικά με τις συνομιλίες μεταξύ Κομισιόν και Λονδίνου, που θα εντατικοποιούνταν το Σαββατοκύριακο, καθώς οι δύο πλευρές δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν τις σχετικές διαπραγματεύσεις την περασμένη Παρασκευή, οπότε και έληγε άτυπα η προθεσμία για τη συμμετοχή στον SAFE χωρών εκτός του μπλοκ.
Βάσει του σχεδιασμού της Κομισιόν θα έπρεπε οι συνομιλίες με το Ηνωμένο Βασίλειο να είχαν ολοκληρωθεί την προηγούμενη εβδομάδα, ώστε να δοθεί χρόνος στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να προσαρμόσουν τα εθνικά σχέδια αμυντικών δαπανών, που θα χρησιμοποιούν δάνεια προερχόμενα από τον SAFE, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου και του Καναδά.
Οι διαπραγματεύσεις με τη Βρετανία υπήρξαν δύσκολες εξαρχής, παραδέχονται αρμόδιες ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, καθώς το Λονδίνο θεωρούσε εξαιρετικά υψηλό το ποσό των 6,5 δισ. ευρώ που ζητούσαν αρχικά οι Βρυξέλλες, υπό τη σχετική «πίεση» και της Γαλλίας.
Το ποσό, στο οποίο τελικά κατέληξε η Κομισιόν ως «προσφορά», προκειμένου να «ξεμπλοκάρουν» οι διαπραγματεύσεις έφθασε τα 2 δισ., που όμως απείχε αρκετά από τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που ήταν διατεθειμένη η βρετανική κυβέρνηση να καταβάλει, ώστε να μετέχει σε κοινές προμήθειες μέσω δανεισμού από το πρόγραμμα SAFE.
Η όλη διαδικασία επηρεάζει, όμως, και τις συνομιλίες με τον Καναδά, παρά το ότι διεξάγονται ξεχωριστά και ήταν αρκετά πιο ομαλές, όπως αναφέρουν ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές. Οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι ο Καναδάς αναμένεται να μετάσχει στο SAFE με άλλο μεγαλύτερο ποσό. Το ζήτημα που ανακύπτει είναι ότι δημιουργείται μια κάποια ανισορροπία τουλάχιστον με την προσφορά του Λονδίνου, το οποίο διαθέτει μεγαλύτερη αμυντική βιομηχανία, που είναι ήδη συνδεδεμένη με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κάτι που ουσιαστικά σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποκομίσει μεγαλύτερα κέρδη από ό,τι ο Καναδάς.
Λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής συγκυρίας και των μηνυμάτων που θέλει να εκπέμψει η Ε.Ε. συνολικά για την αμυντική της ενίσχυση, στις Βρυξέλλες εκτιμάται ότι θα βρεθεί λύση σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή και των δύο χωρών. Εξάλλου, κοινή είναι η εκτίμηση αρκετών Ευρωπαίων διπλωματών με τους οποίους έχει συνομιλήσει η «Κ», ότι για τις κοινές προμήθειες ή κοινά αμυντικά πρότζεκτ μεταξύ κρατών-μελών ή (και) με τη συμμετοχή τρίτων χωρών θα υπάρξει χρονική «ευελιξία» από πλευράς Κομισιόν, ώστε οι σχετικές προτάσεις και σχέδια να υποβληθούν σε δεύτερο χρόνο.
Το τουρκικό αίτημα
Στο πλαίσιο αυτό και σε ό,τι αφορά το ενδιαφέρον που έχουν εκφράσει για συμμετοχή στον SAFE η Τουρκία αλλά και η Νότια Κορέα, η Κομισιόν προς το παρόν δεν έχει διαβιβάσει τα αιτήματά τους προς αξιολόγηση στο συμβούλιο της Ε.Ε. Για την Τουρκία ειδικά, αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι η βασική αιτία είναι ότι «η Κομισιόν γνωρίζει ότι το αίτημα δεν θα τύχει θετικής ανταπόκρισης από συγκεκριμένες πλευρές». Με λίγα λόγια, το «μπλόκο» Ελλάδας και Κύπρου, αλλά και οι ενστάσεις της Γαλλίας δημιουργούν ούτως ή άλλως προσκόμματα στην προώθηση του τουρκικού αιτήματος, με την Κομισιόν δημοσίως να αναφέρει ότι ακόμη βρίσκεται υπό αξιολόγηση.
