Του Αποστόλη Ζουπανιώτη
Στο ερώτημα αν θα τερματιστεί η "περίοδος περισυλλογής" που σηματοδότησε ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τα ξημερώματα της 7ης Ιουλίου, κηρύττοντας την λήξη της διάσκεψης για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, θα κληθούν να απαντήσουν σε λίγες μέρες στη Νέα Υόρκη ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης κι ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης θα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη με την ευκαιρία της Γενικής Συνέλευσης από τις 18-22 (ίσως και 23) Σεπτεμβρίου και θα έχει την ευκαιρία να συναντηθεί με το Γενικό Γραμματέα για να ανασκοπήσουν την κατάσταση.
Στη Νέα Υόρκη θα βρεθεί για τη σύνοδο της Ισλαμικής και ο Μουσταφά Ακιντζί, που επίσης θα συναντηθεί με τον Αντόνιο Γκουτέρες. Μέχρι στιγμής δεν έχουν καθοριστεί οι ημερομηνίες των συναντήσεων. Βεβαίως, με ενδιαφέρον θα αναμένει και τις απόψεις του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν και του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, με τους οποίους επίσης θα έχει συναντήσεις.
Από τον τερματισμό της διάσκεψης μέχρι σήμερα, σε κάθε ευκαιρία ο Γενικός Γραμματέας επαναλαμβάνει με σαφήνεια ότι βρίσκεται σε αναμονή. Κι όπως δήλωσε μόλις την Τετάρτη ο εκπρόσωπός του, "εναπόκειται τώρα στα μέρη να επανέλθουν σ’ αυτόν και στη συνέχεια να ληφθούν αποφάσεις για το επόμενο βήμα και την πορεία προς τα εμπρός" και πως οι καλές του υπηρεσίες παραμένουν στη διάθεση των πλευρών.
Παρά τις περί του αντιθέτου αρχικές πληροφορίες, η έκθεση για τις καλές υπηρεσίες του Γενικού Γραμματέα στο κυπριακό που ετοίμασε ο Εσπεν Μπαρθ Έιντε κι η ομάδα του, αν και βρίσκεται εδώ και μέρες στο γραφείο του Αντονιο Γκουτέρες, δεν πρόκειται να υποβληθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας πριν ξεκαθαρίσουν οι δύο ηγέτες τις προθέσεις τους ενώπιον του ΓΓ. Αυτό φαίνεται ότι έχει διαβιβαστεί στους ενδιαφερόμενους.
Για το περιεχόμενο οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ διαβιβάζουν ότι θα είναι "αντικειμενική" και θα καταγράφει τα γεγονότα και την πρόοδο που έχει σημειωθεί, ενώ παραμένει άγνωστο τι θα αναφέρει για το μοιραίο δείπνο της 6ης Ιουλίου και τα όσα διαμείφθηκαν, συμπεριλαμβανομένων και των σημείων της στρατηγικής συμφωνίας που ο κ. Γκουτέρες είχε στα χέρια του αλλά ποτέ δεν διάβασε.
Με δεδομένη την στενότητα χρόνου στις συναντήσεις του ΓΓ στη διάρκεια της εβδομάδας υψηλού επιπέδου στη Γενική Συνέλευση, θεωρείται απίθανο ότι ο κ. Γκουτέρες θα αναλώσει το χρόνο του σε λεπτομέρειες επί του τι συνέβη στο δείπνο της 6ης Ιουλίου και μάλλον θα εστιαστεί στο να λάβει απαντήσεις για το τι πιστεύουν οι ηγέτες για το μέλλον. Δεν είναι επίσης βέβαιο αν μέχρι τότε θα έχει σταλεί επιστολή από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, ή και τον Μουσταφά Ακιντζί. Θα ακούσει πάντως με ενδιαφέρον τις ομιλίες προς τη Γενική Συνέλευση, τόσο του προέδρου της Δημοκρατίας, όσο και του Τούρκου προέδρου και του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών.
Στις συναντήσεις με τον Εσπεν Μπαρθ Έιντε, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε διαμηνύσει ότι η πλευρά μας παραμένει δεσμευμένη στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων με το πλαίσιο που περιέγραψε ο Γενικός Γραμματέας, σημειώνοντας ιδιαίτερα την άμεση κατάργηση από την πρώτη μέρα της εφαρμογής της λύσης της συνθήκης εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων. Με δεδομένη τη σύγχυση που προκλήθηκε το βράδυ της 6ης Ιουλίου (για το τι ακριβώς συμφώνησε ιδιωτικά ο ΓΓ με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα κι αν όντως παρανόησε ο κ. Γκουτέρες ή τελικά το αρνητικό κλίμα προκάλεσε την κατάρρευση), αυτή τη φορά ο πρόεδρος Αναστασιάδης επιμένει να γνωρίζει ξεκάθαρα κι επίσημα ποιές είναι οι τουρκικές θέσεις στα ζητήματα αυτά.
Μάλιστα στη συνάντηση της 24ης Ιουλίου, ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε ρίψει το γάντι στον Έιντε, πως αν όντως η τουρκική πλευρά είναι σοβαρή και η στάση της στην κατάργηση των εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων παρεξηγήθηκε από μέρους μας, να επαναφέρουν τις προτάσεις κι ο ίδιος είναι έτοιμος να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Παράλληλα, η πλευρά μας δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να επαναληφθούν τα λάθη που έγιναν στην προετοιμασία όλων των συναντήσεων, από το Νοέμβριο μέχρι και τον Ιούλιο, καταλογίζοντας στον Έιντε ότι δεν έλαβε υπόψη τις προειδοποιήσεις του προέδρου της Δημοκρατίας.
Παρά τις πολλές συνεντεύξεις πολλών από τους εμπλεκόμενους για το δείπνο, τις πρόσφατες διαρροές πρακτικών συναντήσεων, συμπεριλαμβανόμενης και της συνάντησης Αναστασιάδη - Έιντε στις 24 Ιουλίου, τα ερωτήματα "γιατί ο ΓΓ τερμάτισε μια ανοιχτού τέλους διάσκεψη" και το "γιατί δεν φτάσαμε σε στρατηγική συμφωνία" παραμένουν ακόμη αναπάντητα. Ούτε καν η "ανάκριση" στην οποία υπεβλήθη ο Εσπεν Μπαρθ Έιντε στις 24 Ιουλίου ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και συνεργάτες του (τα πρακτικά διανεμήθηκαν από τον κ. Αναστασιάδη) δεν δίδει ξεκάθαρη απάντηση. Φαίνεται ωστόσο ότι η "κλεψύδρα" είχε εξαντληθεί και για κάποιο λόγο ο ΓΓ δεν ήταν διατεθειμένος να συνεχίσει τη διαδικασία όταν - κατά δήλωσή του - υπήρχαν περισσότερα του ενός ζητήματα ανοιχτά.
Θεωρείται πάντως απίθανο, ακόμη κι αν όλοι οι εμπλεκόμενοι μιλήσουν "για παρεξήγηση", ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες απλά θα ξανακαλέσεις τη διάσκεψη για να συνεχίσουν απ' εκεί που σταμάτησαν. Το πιθανότερο είναι να θελήσει να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να δοθούν απαντήσεις και στα ζητήματα που δεν θα λυνόντουσαν με τη στρατηγική συμφωνία, συμπεριλαμβανομένου και του έκτου σημείου τους, που αφορούσε το μέλλον των στρατευμάτων που βρίσκονται από τις συμφωνίες εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Καθώς μάλιστα θα έχει υποβληθεί η έκθεση των καλών του υπηρεσιών προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, ίσως αξιοποιήσει και κάποιες απόψεις που πιθανόν ακουστούν από μόνιμα μέλη. Με αυτά ως δεδομένα, μαζί και την προεκλογική περίοδο στην Κυπριακή Δημοκρατία, ίσως η λήξη της περιόδου περισυλλογής γίνει με επανάληψη των συνομιλιών σε χαμηλότερο επίπεδο, ή ακόμη και εκ του σύνεγγυς επαφές των Ηνωμένων Εθνών με τους εμπλεκόμενους.
