ΚΥΠΕ
Ολοκληρώθηκε την Πέμπτη η συζήτηση στην Επιτροπή Οικονομικών για τη φορολογική μεταρρύθμιση, με τους Βουλευτές να συζητούν επί των τροπολογιών που θα κατατεθούν. Επιπλέον, συζητήθηκε αριθμός προτάσεων νόμου των κομμάτων που σχετίζονται με θέματα φορολογίας, με πρόθεση να κατατεθούν προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Δευτέρας, μαζί με τα κυβερνητικά νομοσχέδια.
Από τις 11 προτάσεις που συζητήθηκαν, τελικά προχωρούν στην Ολομέλεια μόνο δύο προτάσεις νόμου του ΑΚΕΛ, που αφορούν τη φορολόγηση ακίνητης ιδιοκτησίας και την επιβολή εταιρικού τέλους και μία πρόταση του Κινήματος Οικολόγων για την απαλλαγή φόρου κεφαλαιουχικών κερδών για εκποίηση πρώτης κατοικίας για δάνεια που έγιναν ΜΕΧ μέχρι το 2022.
Οι προτάσεις ΑΚΕΛ
Τις προτάσεις ΑΚΕΛ παρουσίασε ο Βουλευτής του κόμματος, Άριστος Δαμιανού. Η πρώτη πρόταση αφορά επιβολή ετήσιου φόρου ακίνητης περιουσίας, ύψους ένα τοις χιλίοις, για περιουσία άνω των €3 εκ. Ο κ. Δαμιανού είπε ότι η πρόταση περιλαμβανόταν στις εισηγήσεις του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) προς την κυβέρνηση για τη φορολογική μεταρρύθμιση και πρόσθεσε ότι υπάρχουν αντίστοιχες φορολογίες και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. «Θα εξοικονομηθούν αρκετά χρήματα για κοινωνική πολιτική», είπε.
Εκ μέρους του Υπουργείου Οικονομικών, η Νάγια Συμεωνίδου είπε ότι ο Υπουργός Οικονομικών έχει τοποθετηθεί ενώπιον της Επιτροπής για αυτό το θέμα. Σημείωσε ότι το ζήτημα της φορολόγησης της ακίνητης ιδιοκτησίας χρήζει ξεχωριστής μελέτης, ενώ ανέφερε ότι σχετική φορολογία καταργήθηκε το 2017. «Σε περίπτωση επαναφοράς, χρειάζεται ευρεία διαβούλευση για αποφυγή διπλής φορολόγησης, αφού τα ακίνητα υπάγονται σε φόρο από τις δημοτικές αρχές», ανέφερε.
Στην πρόταση ΑΚΕΛ αντέδρασε και ο Πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΚΣΙΑ), Γιώργος Μουσκίδης. Όπως είπε «στοχοποιούμε πάλι τα ακίνητα». Σημείωσε ότι αν η πολιτεία αποφασίσει να φορολογήσει τον πλούτο, πρέπει να φορολογήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία και όχι μόνο την ακίνητη ιδιοκτησία.
Εκπροσωπώντας τη Νομική Υπηρεσία, η Ελένη Συμεωνίδου είπε ότι σε τέτοιου είδους προτάσεις νόμου, που επιβάλλεται περιορισμός σε συνταγματικό δικαίωμα, όπως είναι η ιδιοκτησία, ο νόμος πρέπει να επεξηγεί ποια είναι η αναγκαιότητα και πώς δικαιολογείται ο ορισμός της αξίας άνω των €3 εκ. και ο συγκεκριμένος φορολογικός συντελεστής. Εξέφρασε, επίσης, την άποψη ότι με βάση την αρχή της αναλογικότητας επιβάλλεται να είναι πιο σταδιακά επιβαλλόμενη η φορολογία, κλιμακωτά.
Ζήτησε, επίσης, διευκρινίσεις, κατά πόσο η φορολογία θα αφορά κάθε ακίνητο ξεχωριστά ή αθροιστικά τα ακίνητα ενός προσώπου και κατά πόσο θα εξαιρείται η πρώτη κατοικία.
Η εκπρόσωπος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, είπε ότι στο πλαίσιο της συζήτησης ενός ολοκληρωμένου φορολογικού μετασχηματισμού, θα έπρεπε να είναι γνωστά τα συνολικά τέλη ακίνητης ιδιοκτησίας που πληρώνει ένας ιδιοκτήτης. «Αν υπήρχε κατάργηση των δημοτικών τελών και αντικατάσταση με αυτή τη φορολογία, μπορεί ο φορολογούμενος να ήταν σε καλύτερη θέση», είπε.
Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης, πρότεινε να αφαιρεθεί η πρώτη κατοικία και να γίνεται κλιμακωτή επιβολή της φορολογίας. Πρότεινε, επίσης, να συνδυαστεί με τη φορολόγηση της αδρανούς ακίνητης περιουσίας.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ονούφριος Κουλά, υπενθύμισε ότι εκτός από τον φόρο που επιβάλλουν οι τοπικές αρχές στα ακίνητα, τα τρία τέταρτα των τελών του αποχετευτικού είναι επίσης φόρος ακίνητης περιουσίας.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης, ρώτησε αν η φορολογία θα είναι προσωποπαγής και αν θα επιβάλλεται μέσω των φορολογικών δηλώσεων.
Απαντώντας, ο κ. Δαμιανού είπε ότι δεν έχει νόημα η εξαίρεση της πρώτης κατοικίας με τον καθορισμό του ορίου των €3 εκ. Σημείωσε, επίσης, ότι η φορολογία θα αφορά φυσικά και νομικά πρόσωπα, θα είναι αθροιστική για όλα τα ακίνητα του κάθε ιδιοκτήτη και θα επιβάλλεται μέσω του Κτηματολογίου, που θα έχει ενώπιον του τις συνολικές αξίες των ακινήτων.
Η δεύτερη πρόταση του ΑΚΕΛ, όπως την παρουσίασε ο κ. Δαμιανού, αφορά κλιμακωτό τέλος στις εγγεγραμμένες εταιρείες με συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία. Σημείωσε ότι αν εφαρμοστεί η πρόταση θα ενισχύσει τα δημόσια ταμεία. Συγκεκριμένα, είπε ότι εταιρείες με περιουσιακά στοιχεία από €1 εκ. μέχρι €2 εκ. θα πληρώνουν €350 ευρώ, από €2 εκ. μέχρι €5 εκ. €750, με το τέλος να φτάνει, κλιμακωτά μέχρι τα €1.250. Πρόκειται, όπως είπε, για ακόμα μια πρόταση του ΚΟΕ που τελικά δεν περιλήφθηκε στη φορολογική μεταρρύθμιση.
Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών είπε ότι η πρόταση δεν προκρίθηκε, καθώς δεν υπάρχει άλλη χώρα που επιβάλλει τέλος που να μην είναι ανταποδοτικό. Επισήμανε, δε, την πρόσφατη κατάργηση αντίστοιχου τέλους, σημειώνοντας ότι τυχόν επαναφορά σε σύντομο χρονικό διάστημα προκαλεί αναξιοπιστία στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Εξάλλου, πρόσθεσε, με τη φορολογική μεταρρύθμιση υπάρχει επαρκής αύξηση του φορολογικού βάρος των εταιρειών, αφού ο εταιρικός φόρος αυξάνεται κατά 2,5%.
Η Έφορος Εταιρειών, Ειρήνη Μυλωνά-Χρυσοστόμου, συμφώνησε με τις θέσεις του Υπουργείου.
Η εκπρόσωπος του ΠΔΣ εξέφρασε τη διαφωνία της με την πρόταση, επισημαίνοντας ότι ο τρόπος υπολογισμού που έχει εισαχθεί καθιστά δύσκολο να μετρηθεί το κόστος, ενώ δεν είναι βέβαιο πώς θα υπολογίζονται τα περιουσιακά στοιχεία.
Προτάσεις για μειωμένο ΦΠΑ
Τα κόμματα παρουσίασαν, εντός της Επιτροπής, συνολικά τέσσερις προτάσεις νόμου που αφορούσαν επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα. Μετά από τη συζήτηση στην Επιτροπή, αποφασίστηκε η απόσυρση τους από την Ολομέλεια της Δευτέρας και η επαναφορά τους τον Ιανουάριο, μετά που το Υπουργείο Οικονομικών θα επανέλθει με εξέταση του δημοσιονομικού αντικτύπου τους.
Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης πρότεινε ο ΦΠΑ να μειωθεί στο 5% για την αγορά και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Όπως είπε, υπάρχει σχετική ευρωπαϊκή οδηγία που δίνει τη διακριτική ευχέρεια στα κράτη μέλη να το πράξουν, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.
Ο κ. Δαμιανού παρουσίασε την πρόταση του ΑΚΕΛ για συντελεστή 5% για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών.
Το Υπουργείο Οικονομικών σημείωσε ότι δεν είναι αρνητικό σε αυτές τις προτάσεις, αλλά εξέφρασε την άποψη ότι η μείωση πρέπει να γίνεται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και να επαναξιολογείται το μέτρο. Η εκπρόσωπος του Υπουργείου ζήτησε χρόνο για να μελετήσουν τις προτάσεις και να επανέλθουν.
Ο κ. Δαμιανού παρουσίασε, επίσης, τις προτάσεις νόμου του ΑΚΕΛ για μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, στις εργασίες επέκτασης κύριας κατοικίας και σε βασικά αγαθά πρώτης ανάγκης.
Αντίστοιχη πρόταση για μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης κατέθεσε και η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου.
Εκ μέρους του Υπ. Οικονομικών, η κ. Συμεωνίδου είπε ότι το Υπουργείο πήρε μέτρα για μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό, τα οποία λήγουν στις 31 Μαρτίου 2026. «Σε περίπτωση μη εξεύρεσης ικανοποιητικής λύσης για τη μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας, θα παραταθεί για ακόμα ένα χρόνο το μέτρο», είπε.
Όσον αφορά τις ανακαινίσεις και προσθήκες σε κατοικία, είπε ότι ήδη ισχύει ο ΦΠΑ 5%, με περιορισμούς στα 190 τμ και €450.000 αξία κατοικίας, καθώς και χρονικό όριο τριών ετών για νέες κατοικίες.
Για τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, η κ. Συμεωνίδου είπε ότι το σχετικό διάταγμα του Υπουργείου Οικονομικών ανανεώθηκε για ακόμα ένα χρόνο και λήγει τον Δεκέμβριο 2026. «Τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι στοχευμένα και να παρακολουθούνται», είπε.
Προτάσεις για κεφαλαιουχικά κέρδη από αναδιαρθρώσεις
Ο κ. Παπαδούρης και ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Σωτήρης Ιωάννου, κατέθεσαν, επίσης, προτάσεις που αφορούν την απαλλαγή της φορολόγησης των κεφαλαιουχικών κερδών από πωλήσεις που προκύπτουν εξαιτίας αναδιαρθρώσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ο κ. Παπαδούρης σημείωσε ότι αντίστοιχη φοροελάφρυνση δόθηκε για δάνεια που έγιναν μη εξυπηρετούμενα το 2015. Πρότεινε η ημερομηνία να μετατεθεί στο 2022, ενώ υιοθέτησε και την άποψη του Εφόρου Φορολογίας το μέτρο να αφορά την πρώτη κατοικία.
Η πρόταση, είπε, θα πάει ως τροπολογία στην Ολομέλεια της Δευτέρας.
Η κ. Συμεωνίδου, εκ μέρους του Υπ. Οικονομικών εξέφρασε την αντίθεση του Υπουργείου με περαιτέρω παρατάσεις, καθώς, όπως είπε, δημιουργείται λανθασμένη προσδοκία. Δεδομένου, πρόσθεσε, ότι τα κεφαλαιουχικά κέρδη από πώληση πρώτης κατοικίας φοροαπαλλάσσονται μέχρι €150.000, «θεωρούμε ότι μπορούμε να αποδεχτούμε αυτή την περιορισμένου εύρους παράταση», καθώς αλληλοκαλύπτεται από αυτό το μέτρο.
Εκπρόσωπος της Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων είπε ότι το συγκεκριμένο μέτρο ήταν και είναι κρατική ενίσχυση, προς τις επιχειρήσεις και τις τράπεζες. «Θέση μας είναι πως αν γίνει τροποποίηση για την προστασία της πρώτης κατοικίας, πρέπει να κοινοποιηθεί στην Κομισιόν» για έγκριση.
Αντίστοιχη πρόταση κατέθεσε και ο κ. Ιωάννου. Όπως είπε, αυτό το μέτρο θα συμβάλει στην επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων, σε βιώσιμες λύσεις για τους δανειολήπτες και αποτελεί θεσμικό αντίβαρο έναντι του μηχανισμού εκποιήσεων.
Η κ. Συμεωνίδου ανέφερε ότι η πρόταση του κ. Ιωάννου αφορά όλες τις περιπτώσεις αναδιαρθρώσεων, όχι στοχευμένα για την πρώτη κατοικία. Διατήρησε την επιφύλαξή της και για αυτή την πρόταση.
Ο κ. Ιωάννου απάντησε ότι η υφιστάμενη νομοθεσία, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, δεν αναφερόταν ούτε σε είδος δανείου, ούτε σε ποσό, και ρώτησε αν ήταν στοχευμένη. Η πρόταση του ΕΛΑΜ αποσύρθηκε και θα επανέλθει από Ιανουάριο.
Πρόταση για απαλλαγή τόκων στεγαστικού
Τέλος, η Επιτροπή συζήτησε και πρόταση της ανεξάρτητης Βουλευτού, Αλεξάνδρας Ατταλίδου, για παροχή φορολογικής έκπτωσης για όλο το ποσό των τόκων στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας 190 τμ μέχρι €475.000. Επικαλέστηκε το αυξημένο κόστος στέγασης, τη σημαντική άνοδο επιτοκίων και τη δυσανάλογη επιβάρυνση της μηνιαίας δόσης λόγω τόκων. Σημείωσε ότι αντίστοιχα μέτρα εφαρμόζονται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η κ. Συμεωνίδου διαφώνησε με την πρόταση, σημειώνοντας ότι το συγκεκριμένο ζήτημα έχει αξιολογηθεί και περιληφθεί στη φορολογική μεταρρύθμιση και δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω διεύρυνση.
