ΚΥΠΕ
Τουρκία και τ/κ ηγεσία γνωρίζουν ότι ούτε η λύση δύο κρατών, ούτε η αναγνώριση του ψευδοκράτους, μπορεί να συμβούν, εκτιμούν στο ΚΥΠΕ δύο γνωστοί Τ/κ, ένας ακαδημαϊκός και ένας αρθρογράφος, σχολιάζοντας και την επιρροή που μπορεί να έχει στην Κύπρο και το Κυπριακό, η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά και την συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν και την Διακήρυξη των Αθηνών.
Αχμέτ Σοζέν: Η λύση των δύο κρατών δεν βγάζει πουθενά
Τα πράγματα έχουν αρχίσει να βελτιώνονται μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας κι αυτό μπορεί αργότερα να έχει θετική ώθηση για την Κύπρο, σημείωσε ο Αχμέτ Σοζέν λέγοντας ότι ο Ερσίν Τατάρ μοιάζει σαν να προσπαθεί να βρει ένα νέο δρόμο. Αυτό που ο Τ/κ ηγέτης λέει, πρόσθεσε, είναι «ν’ αρχίσουμε να συζητούμε τα θέματα φυσιικού αερίου ως μέρος των διαπραγματεύσεων», θέτοντας το ως θέμα συνεργασίας. Ίσως, ανέφερε ο κ. Σοζέν, εάν η ε/κ πλευρά πει «μπορούν να συζητηθούν οι φυσικοί πόροι», μπορεί να ξεκινήσει μια επίσημη διαδικασία διαπραγματεύσεων, εφόσον – σημείωσε – και οι σχέσεις Τουρκίας- Ελλάδας πηγαίνουν καλά.
Παρατήρησε δε ότι ακόμη κι αν ο Έλληνας Πρωθυπουργός φαίνεται να μην θέλει το Κυπριακό ν’ αποτελεί εμπόδιο στην επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Ελλάδας, το έθεσε και είπε ότι αναμένουν «κάτι στην Κύπρο στο πλαίσιο των παραμέτρων του ΟΗΕ». Έβαλε τουλάχιστον την κόκκινη γραμμή του, αυτό το γνωρίζει και η τουρκική πλευρά, σημείωσε.
«Προς το παρόν, δεν φαίνεται να υπάρχει τίποτα για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, αλλά δεν ξέρω ποια κινητικότητα θα προκύψει με το διορισμό νέου αντιπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ. Δεν υπήρξε δήλωση από τον ΟΗΕ, αλλά σύμφωνα με όσα δημοσιεύτηκαν στον Τύπο θα διοριστεί για 6 μήνες. Από όσο καταλαβαίνουμε, θα υπάρξει εκ του σύνεγγυς διπλωματία για να δούμε αν υπάρχει αρκετό έδαφος μεταξύ των δύο πλευρών για να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει τους επόμενους 6 μήνες».
Για το γενικότερο σκηνικό στην περιοχή σε σχέση με το Κυπριακό, ο Αχμέτ Σοζέν είπε ότι τρεις μήνες πριν θα έλεγε πως αν θα εξομαλύνονταν οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ, θα επηρεαζόταν και οι εσωτερικές δυναμικές στην Κύπρο, αφού – θεωρεί – οι ηγεσίες των δύο κοινοτήτων δεν είναι έτοιμες να πάρουν μια πρωτοβουλία, ίσως το έκαναν λόγω της εξωτερικής δυναμικής. Όμως, συμπλήρωσε, μετά τα γεγονότα στη Γάζα και την στάση της Τουρκίας για τη Χαμάς, οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας δεν μπορεί να αναμένεται να συνεχιστούν κανονικά και αυτό δεν θα έχει θετικό αντίκτυπο στην Κύπρο.
Για τις αναφορές του Τ/κ ηγέτη πως η αναγνώριση του ψευδοκράτους μπορεί να περιμένει, ο τ/κ ακαδημαϊκός και πολιτικός αναλυτής δήλωσε ότι δεν ξέρει αν αυτό αποτελεί σήμα αλλαγής πολιτικής. «Ίσως είναι προφανές ότι η ιστορία της λύσης των δύο κρατών δεν θα βγάζει πουθενά. Μάλλον το είδαν αυτό. Από τη μια πλευρά, προσκλήθηκε κατά κάποιο τρόπο (στη σύνοδο) του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών στο Αζερμπαϊτζάν ως παρατηρητής, και το Αζερμπαϊτζάν – που είχε τελειώσει με το Καραμπάχ - δεν φοβόταν πως η πρόσκληση προς τον Τατάρ θα δημιουργούσε προηγούμενο και εκπλήρωσε το χρέος του προς την Τουρκία».
Όπως συμπλήρωσε ο κ. Σοζέν, ο Ερσίν Τατάρ δεν έλαβε μετά πρόσκληση για την σύνοδο (του ΟΙΣ) στο Καζακστάν. «Αφήστε τις σοβαρές συναντήσεις, συμβούλια της ΕΕ και του ΣΑ του ΟΗΕ, εδώ οι φίλες χώρες της Τουρκίας δεν μπορούν και δεν υποστηρίζουν το μοντέλο των δύο κρατών. Ούτε και κάνουν κάτι για το θέμα της αναγνώρισης. Το συνειδητοποίησαν αυτό (Τουρκία και Τ/κ). Η (τ/κ) αντιπολίτευση λέει πότε ‘θα μας αναγνωρίσουν, τι κάνετε;’ Ίσως μεταπήδησε σε έναν τέτοιο λόγο, ‘η αναγνώριση μπορεί να περιμένει’, για να τους κατευνάσει».
Ερωτηθείς αν πιστεύει πως αυτή η αλλαγή του αφηγήματος για την αναγνώριση προέκυψε μετά από προτροπή του Τούρκου Προέδρου, ο κ. Σοζέν είπε ότι υπήρξε μια συνομιλία μεταξύ του κ. Ερντογάν και του κ. Τατάρ και μπορεί ο Τούρκος Πρόεδρος να του είπε «αυτή είναι η πρόθεσή μας, αυτά θα συζητήσουμε στην Αθήνα, γι’ αυτό ας μην λέμε πράγματα εκτός αυτής της γραμμής». Εκτίμησε δε πως αν αύριο – μεθαύριο, έρθει μια τέτοια συμβουλή, παραίνεση από την Άγκυρα, ο Τ/κ ηγέτης θα πει «εάν είναι τα ΗΕ οι οικοδεσπότες, εμείς θα είμαστε εκεί». Εκτίμησε επίσης πως εάν το θέμα της ενέργειας γίνει από την ε/κ πλευρά αποδεκτό να συζητηθεί στο τραπέζι, «θ’ αφήσουν τα περί συνεργασίας μεταξύ δύο κρατών και θα παρακαθίσουν (οι Τ/κ) στο τραπέζι. Αυτό το ζήσαμε και στο παρελθόν. Ο κ. Τατάρ μπορεί να οραματίζεται συνεργασία δύο κρατών, αλλά υπάρχουν κι άλλες πραγματικότητες».
Έφερε ως παράδειγμα την περίοδο μετά την κατάρρευση των ιδεών Γκάλι, 1992-1993, όταν τα ΗΕ διαπίστωσαν πως μεταξύ των δύο πλευρών το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης και τότε άλλαξαν μεθοδολογία κινούμενα όχι προς μια συνολική λύση αλλά προς ΜΟΕ. Μπορεί, ανέφερε, αυτό να κάνει τώρα και ο νέος απεσταλμένος του ΓΓ, δηλαδή αν διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει κοινό έδαφος για διαπραγματεύσεις, να κινηθούν προς την κατεύθυνση των ΜΟΕ. Θύμησε δε ότι τότε, μετά την κατάρρευση των ιδεών Γκάλι, Κληρίδης και Ντενκτάς είχαν συζητήσει για λίγο για ΜΟΕ. Μετά ο Κληρίδης υποχώρησε θεωρώντας ότι αναγνωρίζεται το ψευδοκράτος για να αποδεχθεί να συζητήσει λίγο καιρό μετά, κατόπιν πιέσεων της διεθνούς κοινότητας. Τότε όμως ο Ντενκτάς, σημείωσε, είχε πει «είναι πολύ αργά κύριοι».
Ο Αχμέτ Σοζέν κατέληξε διαπιστώνοντας ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που το να κάνεις προβλέψεις στις διεθνείς σχέσεις έχει γίνει απίστευτα δύσκολο σε σύγκριση με πριν από 20-30 χρόνια. Για παράδειγμα, ανέφερε, «αν με είχαν ρωτήσει πριν από δύο χρόνια ‘Θα επιτεθεί η Ρωσία στην Ουκρανία;’, θα έλεγα ‘Μην ονειρεύεσαι’».
Χασάν Καφετζίογλου: Όσο υπάρχει ο κόσμος, αναγνώριση δεν θα υπάρξει
Κατά τον Χασάν Καφετζίογλου, ο Ερσίν Τατάρ γνωρίζει πως «όσο υπάρχει αυτός ο κόσμος, αναγνώριση δεν θα υπάρξει. Το ξέρει αυτό και ο Ερντογάν. Αυτό είναι μια ένδειξη κάποιας άμβλυνσης μετά από σήμα του Ερντογάν». Ο γνωστός κι έμπειρος
Τ/κ αρθρογράφος σχολίασε την αλλαγή στην φρασεολογία του Τ/κ ηγέτη για την αναγνώριση του ψευδοκράτους και κατά πόσο αυτό σχετίζεται με την βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας – Ελλάδας.
«Εάν η ΕΕ και άλλοι διεθνείς οργανισμοί ασκήσουν σοβαρή πίεση στην Τουρκία, ο Ερντογάν μπορεί να φέρει τον Τατάρ στο τραπέζι. Μπορεί να πουν στο τουρκικό κοινό ‘τι να κάνουμε, δεν υπάρχει αναγνώριση’. Δεν θα δεχτούν ποτέ αλλαγή πολιτικής ή θέσης. Ωστόσο, χωρίς σοβαρή πίεση από τις δύο κοινότητες και χωρίς να πάρει ο Ερντογάν κάτι απτό από την ΕΕ, δεν τίθεται θέμα να υπάρξει τράπεζα των διαπραγματεύσεων».
Εκτίμησε ότι σίγουρα υπάρχει μια επιρροή του κλίματος της Αθήνας (της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν) και ο Τούρκος Πρόεδρος γνωρίζει ότι το να έχει προβλήματα με την Ελλάδα για την Κύπρο είναι εναντίον της Τουρκίας.
Ο κ. Καφετζίογλου επεσήμανε δε ότι ο Ερσίν Τατάρ από τότε που «πέταξε τα δύο κράτη στην επικαιρότητα», μιλάει ταυτόχρονα για «συνεργασία δύο κραών». «Αυτό δεν το βρίσκω καθόλου ειλικρινές». Σημείωσε επίσης ότι ο Τ/κ ηγέτης ναι μεν ασχολήθηκε με την ΔΕΑ, αλλά οι Τεχνικές Επιτροπές δεν λειτουργούν και σταμάτησε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Imagine» που έφερνε κοντά μαθητές. Δεν χρησιμοποιεί «γλώσσα ειρήνης, αλλά ακριβώς το αντίθετο, χρησιμοποιεί ρητορική μίσους. Ο Ερσίν Τατάρ στην πραγματικότητα δεν θέλει την συνεργασία και δεν ενημερώνει σωστά την κοινή γνώμη", τονίζει.
Εν τω μεταξύ, συμπλήρωσε, από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο κ. Τατάρ, περισσότεροι Τούρκοι έχουν εγκατασταθεί στη «βόρεια Κύπρο. Περισσότεροι Τούρκοι έγιναν ‘πολίτες’ σε χρόνο ρεκόρ, Ιρανοί, Εβραίοι, Ρώσοι. Έκλεισε τα μάτια σε παραβίαση του «διεθνούς δικαίου» αγοράζοντας λεηλατημένες ε/κ περιουσίες. Σταμάτησε και τον ΟΗΕ και την ΕΕ... Σε αυτά τα 3 χρόνια, τα 'συντηρητικά' τμήματα της κοινωνίας έχουν ισχυροποιηθεί. Η ταυτότητα του ‘Κύπριου’ δέχθηκε επίθεση. Οι Τουρκοκύπριοι περιορίστηκαν στο επίπεδο μιας «θρησκευτικής κοινότητας» αντί μιας σύγχρονης κοινωνίας. Αυτή η μεγάλη ‘κοινωνική μηχανική’ πραγματοποιήθηκε εξαιτίας του Τατάρ», κατέληξε ο Τ/κ αρθρογράφος μιλώντας στο ΚΥΠΕ.
