Του Θανάση Φωτίου
Είναι αυτή η εμβληματική φράση του Μίλαν Κούντερα, «Πριν ξεχαστούμε, θα μεταβληθούμε σε κιτς», στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του «Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι», που μ’ αρέσει να επικαλούμαι πού και πού στις «προσωπογραφίες» όταν ο βίος και η πολιτεία το επιτρέπουν. Σ’ αυτή την περίπτωση, ο συγκλονιστικός στίχος «Έτσι τελειώνει ο κόσμος, όχι με έναν πάταγο, αλλά με έναν λυγμό», με τον οποίο κλείνει το ποίημά του «Κούφιοι άνθρωποι», ο T.S Elliot, με έχει βάλει σε δίλημμα.
Ο Μαρίνος Σιζόπουλος, που πρόσφατα αποχώρησε, μετά από δεκαετή παραμονή, από την προεδρία της ΕΔΕΚ, στην οποία ανήλθε «θριαμβευτικά» και διατήρησε ρεβανσιστικά, και θα καταγραφεί ως η περίοδος πολιτικής και ηθικής χρεοκοπίας του ιστορικού κόμματος, έμελλε να ακολουθείται στα κύκνεια βήματα της πολιτικής του διαδρομής από μια υπόθεση που αφορά στη διάπραξη απάτης.
Ο «αντιδιζωνικός» και η προεδρία της Βουλής
Τον Ιούνιο του 2016 οι διεργασίες για την προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων θύμισαν τις μηχανορραφίες των αρχιεπισκοπικών εκλογών του 2006. Όπως εκεί συνέργησε το Άγιο Πνεύμα και το αποτέλεσμα ήταν ο πρώτος να καταστεί έσχατος και το αουτσάιντερ πρώτο, έτσι και στην εκλογή του προέδρου της Βουλής, συνέργησε το πνεύμα του Αβέρωφ Νεοφύτου και η επιφοίτηση της κυβέρνησης Αναστασιάδη και το αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί στη θέση του προέδρου ο «I must protect my name» Δημήτρης Συλλούρης. Με τις ψήφους του ΔΗΣΥ και της «Αλληλεγγύης» της Ελένης Θεοχάρους.
Την ίδια μέρα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Πρόδρομος Προδρόμου, εξηγούσε μέσα από τις τηλεοπτικές εκπομπές το σκεπτικό βάσει του οποίου ενήργησε η κυβερνητική παράταξη και οδήγησε στην εκλογή της «Φιλιππινέζας του Προεδρικού», όπως ο Νίκος Αναστασιάδης είχε αποκαλέσει το 2007 τον Δημήτρη Συλλούρη.
«Η απόφαση ήταν ξεκάθαρη. Έπρεπε στο δεύτερο τη τάξει πολιτειακό αξίωμα της χώρας να μην είναι κάποιος που είναι αντιδιζωνικός», ήταν τα λόγια του Πρόδρομου Προδρόμου, που αποτύπωναν με την επίκληση ενός γελοίου επιχειρήματος τη σοβαρότητα του βαρυσήμαντου σκεπτικού που οδήγησε στο προεδρείο της Βουλής ως… θιασώτη της διζωνικής τον πολιτικό που πέντε χρόνια προηγουμένως, στις βουλευτικές του 2011, απευθυνόταν στους ψηφοφόρους και καλούσε όσους ήταν ενάντια στη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία να ταχθούν στο πλευρό του κόμματός του, του ΕΥΡΩΚΟ, του μοναδικού, όπως έλεγε, αντιδιζωνικού κόμματος.
Ο «αντιδιζωνικός» που το Προεδρικό και ο ΔΗΣΥ δεν ήθελαν να βρεθεί στο δεύτερο τη τάξει πολιτειακό αξίωμα της χώρας, ήταν ο εκλεκτός του «κεντρώου χώρου», ο Μαρίνος Σιζόπουλος. Που στηριζόταν από το ΔΗΚΟ, τη Συμμαχία Πολιτών και φυσικά το κόμμα του. Τότε συμπλήρωνε ένα χρόνο και μερικούς μήνες στην προεδρία της ΕΔΕΚ, είχε εκλεγεί τον Μάρτιο του 2015 και τον Μάιο του ιδίου χρόνου, η ΕΔΕΚ πήρε την απόφαση να αποκηρύξει τη ΔΔΟ ως ονοματολογία και ως περιεχόμενο.
«Θρίαμβος» και «μακαριακά» ποσοστά
Μολονότι ένα ιδιαίτερα προβεβλημένο από τα ΜΜΕ κομματικό στέλεχος, που κατείχε υψηλά αξιώματα (γενικός γραμματέας, δεύτερος και πρώτος αντιπρόεδρος) από το 1995, δεν είχε να επιδείξει παρά μία μόνο προσωπική νίκη σε βουλευτικές εκλογές. Είχε αποτύχει να εκλεγεί του 2001, ωστόσο μπήκε στη Βουλή το 2003 ως ο πρώτος επιλαχών μετά την υπουργοποίηση του Δώρου Θεοδώρου από τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Πέτυχε την εκλογή του το 2006, ωστόσο, το 2011 δεν κατάφερε να επανεκλεγεί. Η εκλογή του στις βουλευτικές του 2016 σημειώθηκε όταν πλέον ήταν αρχηγός κόμματος, επομένως χωρίς σταυρό και μάλιστα μετά δυσκολίας και έντονο καρδιοχτύπι στην ανακατανομή των εδρών. Και προέκυψε αφού πρώτα φρόντισε να εξοστρακίσει ένα αρκετά δημοφιλές στέλεχος της ΕΔΕΚ και εσωκομματικό αντίπαλο, τον Νίκο Νικολαΐδη, που το 2011 είχε κερδίσει την έδρα.
Την εκλογή του στην αρχηγία της ΕΔΕΚ, τον Μάρτιο του 2015, συνόδευσαν θριαμβευτικές ιαχές, καθώς είχε λάβει το 60%, με την επανεκλογή του τον Μάιο του 2017 να προσλαμβάνει την αίγλη των πάλαι ποτέ ένδοξων μακαριακών εποχών, αφού έλαβε το εκπληκτικό 84%! Αυτή τη φορά, η νίκη δεν ήταν απλώς θρίαμβος, ήταν εθναρχική! Και, κυρίως, εδραίωνε την αρχηγική παρουσία του στην ΕΔΕΚ.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, το «εθναρχικό» 84%» του 2017 δεν διέφερε από το «θριαμβευτικό» 60% του 2015, που τον είχε αναδείξει στην προεδρία. Μόλις 98 ψήφοι! Το 2015, με ανθυποψήφιο τον Γιώργο Βαρνάβα, ο Μαρίνος Σιζόπουλος είχε ψηφιστεί από 2.514 μέλη. Το 2017, από 2.612. Μάλιστα, αν ληφθεί υπόψη ότι το 2017 προσήλθαν στην ψηφοφορία 1.047 μέλη λιγότερα απ’ όσα συμμετείχαν στην ψηφοφορία του 2015, αποκαλύπτεται ότι η «εθναρχική νίκη» δεν ήταν τελικά και τόσο θριαμβευτική όπως επιχειρήθηκε ή αφέθηκε να παρουσιαστεί.
Ο «ιός της ΕΔΕΚ»
Ως θαυμαστής και απολογητής του Βάσου Λυσσαρίδη, το πορτρέτο του οποίου δέσποζε και στο ιατρείο του πέρα από το γραφείο στο κόμμα, ο Μαρίνος Σιζόπουλος δεν άργησε να νοσήσει και αυτός από τον «ιό της ΕΔΕΚ» που ουκ ολίγες φορές ταλαιπώρησε την υγεία του κόμματος στη μακρόχρονη ιστορία του και εκδηλωνόταν με συμπτώματα διαγραφών και αποκλεισμών στελεχών. «Δεν επέτρεπε τη συνύπαρξη το κόμμα εκείνης της εποχής, που έπρεπε να είναι “νέου τύπου”, δημοκρατικού συγκεντρωτισμού», όπως είχε κάποτε περιγράψει τα παλιά εκείνα χρόνια ο Τάκης Χατζηδημητρίου. Έτσι και ο Μαρίνος Σιζόπουλος. Ακολουθεί το μοτίβο λειτουργίας δεκαετιών των αριστερών κομμάτων που δεν ανέχονται να βλαστήσει τίποτα στον ίσκιο τους, που να απειλεί τις ρίζες τους. Γι’ αυτό και όσοι μπορούσαν να διαβάσουν τα σημάδια πίσω από τους «θριάμβους» και τις «εθναρχικές νίκες», ήταν σε θέση να αναγνώσουν τη σταδιακή συρρίκνωση που είχε ξεκινήσει να απειλεί το Κίνημα Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ. Με τους διαφωνούντες που δεν αποχωρούσαν, διαχωρίζοντας τη θέση τους, να επιλέγουν να μπουν σε λειτουργία απενεργοποίησης.
Για την ιστορία και μόνο, στις βουλευτικές του 2016, την πρώτη υπό την προεδρία Μαρίνου Σιζόπουλου, η ΕΔΕΚ απώλεσε πέραν των 14 χιλιάδων ψηφοφόρων σε σύγκριση με τις βουλευτικές του 2011, με τη μεγαλύτερη απώλεια να την καταγράφει στη Λεμεσό, την πόλη του Μαρίνου Σιζόπουλου, όπου έχασε 7%.
Και δεν ήταν μόνο η σκλήρυνση της στάσης στο Κυπριακό, που απωθούσε τις μετριοπαθείς δυνάμεις της. Η μονοδιάστατη ατζέντα που περιστρέφεται βασικά γύρω από το Κυπριακό, η αδυναμία και αποτυχία της, ως σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, να εκμεταλλευτεί τις μνημονιακές εποχές που βίωσε ο τόπος και να αρθρώσει ουσιαστικό λόγο, η μη σοβαρότητα, η διολίσθηση της ρητορικής της στον λαϊκισμό… αποδείχτηκαν καθοριστικής σημασίας για το νέο προφίλ που υιοθετούσε η ΕΔΕΚ και που δεν ταίριαζε πλέον σε πολλούς.
Μα… αντιδημοφιλής;
Τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου, ο Μαρίνος Σιζόπουλος είχε δεχτεί μία άλλη, προσωπική ψυχρολουσία, όταν σε έρευνα που πραγματοποίησε για λογαριασμό του «ΣΙΓΜΑ» η εταιρεία Prime Market Researchand Consulting, ο κόσμος τον αναδείκνυε ως τον πιο «αντιπαθητικό πολιτικό», χαρίζοντάς του την «πρωτιά» της αρνητικής γνώμης σε ποσοστό που έφτανε το 60%!
Τούτο βεβαίως, εκτίμηση που συνεχίστηκε και μετέπειτα να εκδηλώνεται, δεν αντιστοιχούσε με τις ρηξικέλευθες ενέργειες του νέου προέδρου της ΕΔΕΚ που φαίνονταν να αφουγκράζονται το λαϊκό αίσθημα και τις ανησυχίες της κοινωνίας. Απέρριψε τη ΔΔΟ χωρίς να εισπράξει ανταπόκριση από το 76%, που είχαν ψηφίσει όχι, να τον ακολουθήσουν.
Διοργάνωσε διαδικτυακή έρευνα για την παραχώρηση ή όχι στρατιωτικών διευκολύνσεων στη Ρωσία –παρόλο που η Ρωσία η ίδια δεν τις έχει ζητήσει– τα αποτελέσματα της οποίας ήταν συντριπτικά υπέρ του «ναι», επίσης χωρίς αυτό να του αποφέρει κέρδος. Κάλεσε την κυβέρνηση να παραχωρήσει σε ρωσικές εταιρείες οικόπεδα της ΑΟΖ, εις ένδειξη αναγνώρισης της θετικής στάσης της Ρωσίας έναντι της Κύπρου, παρόλο που οι ρωσικές εταιρίες δεν ενδιαφέρονταν και παρόλο που ο Μεντβέντεφ το 2013 δήλωνε «κατά πρώτον, δεν καταλαβαίνω την αξία τους (των κοιτασμάτων) και κατά δεύτερον, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν εκεί ιδιαίτερα προβλήματα με την Τουρκία», παρόλο που ο υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας είχε ξεκαθαρίσει ότι η χώρα του δεν θα ρισκάρει τις σχέσεις της με την Τουρκία και παρόλο που και ο ίδιος ο Πούτιν καλούσε τις ρωσικές εταιρείες που ενδεχομένως θα έδειχναν ενδιαφέρον «να αναλογιστούν το ρίσκο». Δεδομένων όμως των αισθημάτων του λαού μας προς τη Ρωσία, η ένθερμη στάση του Μαρίνου Σιζόπουλου προς τη Ρωσία, δεν εκτιμήθηκε.
Ούτε καν η ικανότητα ενός πολιτικού να εισέρχεται σε βαθύτερα ζητήματα ψυχο-κοινωνικού περιεχομένου φάνηκε να συγκινεί τους πολίτες και τους ψηφοφόρους. Όπως, για παράδειγμα, τότε που ένα τσούρμο μαθητών μας, χοροπηδούσαν σαν αγρίμια πάνω στα αυτοκίνητα Τουρκοκυπρίων που είδαν στον δρόμο και αυτός αποφαινόταν ότι δεν ευθυνόταν ο φανατισμός και ο εθνικισμός που καλλιεργείται στα σχολεία, αλλά το ρουσφέτι και η οικονομική κρίση.
Ενδεικτική της έλλειψης σοβαρότητας αλλά και της πολιτικής κουλτούρας που χαρακτήριζε πλέον τη νέα ΕΔΕΚ υπήρξε η αντίδρασή της στη διαρροή του βίντεο του Αλ Τζαζίρα, στο οποίο ο πρόεδρος της Βουλής της χώρας μιτσοκαμμούσε υποσχόμενος φουλ σαπόρτ. Μπροστά σ’ αυτό το πρωτοφανές σκάνδαλο, η ΕΔΕΚ ζητούσε να διερευνηθεί ποιος είχε... διαρρεύσει (!) το βίντεο στο «φιλοτουρκικό κανάλι». Στην ίδια λογική ήταν και η αντίδρασή της όταν οι μπουλντόζες προέβησαν στην κατεδάφιση των διατηρητέων οικοδομών πέριξ του νέου καθεδρικού. Έχοντας τη δεδομένη περίοδο τον διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών της Αρχιεπισκοπής και συγγενή του αρχιεπισκόπου, στο ψηφοδέλτιό της, η ΕΔΕΚ δεν ασχολήθηκε με τις μπουλντόζες, αλλά ζητούσε έρευνα για τους λόγους που... συνέβη η κατάρρευση.
Ο επιπλέων
Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι ο Μαρίνος Σιζόπουλος δεν τα πήγε άσχημα. Υπό τις περιστάσεις, μια χαρά κατάφερε να επιπλεύσει. Και η ΕΔΕΚ δεν καταποντίστηκε ακριβώς, συνέχισε να επιβιώνει έστω και με χαμηλές πτήσεις, αλλά και ο ίδιος να εξαντλήσει τις δύο του θητείες στην προεδρία και να αποχωρήσει κύριος. Και μάλιστα με αυξημένη αυτοπεποίθηση, αν θυμηθούμε ότι το 2022, στην κορύφωση των διεργασιών για τις προεδρικές, ο Μαρίνος Σιζόπουλος δήλωνε ότι… τα όργανα του κόμματος είχαν να αποφασίσουν μεταξύ της συνεργασίας με άλλους και της αυτόνομης καθόδου! Δεδομένου ότι η ΕΔΕΚ έχει να κατέλθει αυτόνομα από το 1998, επί Βάσου Λυσσαρίδη, ήταν ένα ευχάριστο διασκεδαστικό διάλειμμα.
