Του Απόστολου Τομαρά
Στην πλήρη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, προχώρησε η 7η τριμερής Σύνοδος Κύπρου – Ελλάδας – Αιγύπτου, σε επίπεδο ηγετών. Μια στήριξη που συγκαταλέγεται στα θετικά των διπλωματικών προσπαθειών που καταβάλλονται από Αθήνα και Λευκωσία και ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε, την ερχόμενη εβδομάδα. Απέναντι στη συνεχιζόμενη προκλητικότητα της Άγκυρας στη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, η τριμερής του Καΐρου πρόταξε την ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας αλλά και τον πρωθυπουργό της Ελλάδας να χρησιμοποιούν σκληρούς χαρακτηρισμούς για τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας. Ο οικοδεσπότης της τριμερούς Συνόδου πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, μετά το πέρας των εργασιών, είπε πως «οι τρεις ηγέτες ασχολήθηκαν, μεταξύ άλλων, με την κλιμάκωση και εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, εξαιτίας μονομερών ενεργειών, που αποβλέπουν στον κλονισμό και στη διατάραξη της σταθερότητας των χωρών της περιοχής». Πρόσθεσε ότι κατά τη Σύνοδο τονίσθηκε πως η ασφάλεια και η σταθερότητα αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα και χρειάζεται συντονισμός από κοινού. Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο πρόεδρος Σίσι είπε ότι «τονίσαμε τη στήριξη της χώρας μας προς τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει η Κυπριακή Κυβέρνηση για ειρηνική διευθέτηση του Κυπριακού».
Στήριξη Κύπρου
Απόλυτα ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της τριμερούς Συνόδου, παρουσιάστηκε μετά το πέρας των εργασιών ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης. Στο θέμα των προκλητικών ενεργειών της Τουρκίας ο κ. Αναστασιάδης δήλωσε πως η Κοινή Διακήρυξη του Καΐρου αποτελεί ισχυρή στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στις μονομερείς τουρκικές ενέργειες εντός της ΑΟΖ. Ο πρόεδρος, αναφερόμενος στα πρόσφατα γεγονότα, είπε ότι «η πρόθεση διενέργειας ερευνητικών γεωτρήσεων εντός διεθνώς αναγνωρισμένων και αδειοδοτημένων τεμαχίων της Κυπριακής Δημοκρατίας, όχι μόνο μολύνουν το κλίμα και κλιμακώνουν τις εντάσεις, αλλά αποτελούν κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και του διεθνούς δικαίου». Από βήματος ο κ. Αναστασιάδης κατέστησε σαφές πως η Κύπρος είναι αποφασισμένη να εξαντλήσει όλα τα διπλωματικά μέσα, προκειμένου να τερματιστούν οι τουρκικές παραβιάσεις. Σχετικά με τις προσπάθειες που καταβάλλονται για επανέναρξη του διαλόγου στο Κυπριακό ο Νίκος Αναστασιάδης ενημέρωσε τους ηγέτες Ελλάδας και Αιγύπτου ενόψει και της επικείμενης τριμερούς συνάντησης με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών όπως είπε, με στόχο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, «νοουμένου, βεβαίως, ότι υπάρχει το κατάλληλο υπόβαθρο που θα ευνοεί τη διεξαγωγή εποικοδομητικών συζητήσεων, όχι κάτω από απειλές, αλλά μέσα σε ένα κλίμα που θα δημιουργεί τις προοπτικές ενός δημιουργικού διαλόγου».
Τρίγωνο Ειρήνης
Στην παρθενική του συμμετοχή σε τριμερείς συνόδους, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ιδιαίτερα δηκτικός απέναντι στα όσα λαμβάνουν χώρα εντός της κυπριακής ΑΟΖ με αποκορύφωμα την παρουσία του γεωτρύπανου «Γιαβούζ» σε αδειοδοτημένο τεμάχιο. Από το Κάιρο ο κ. Μητσοτάκης έστειλε μήνυμα αποφασιστικότητας και αισιοδοξίας πως «Ελλάδα, Κύπρος και Αίγυπτος συγκροτούν ήδη ένα τρίγωνο ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο». Ο Έλληνας πρωθυπουργός σε τριμερές και διμερές επίπεδο ενημέρωσε για την επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Αθήνα στον οποίο, όπως είπε, έθεσε την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο αλλά και τις έκνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ, «οι οποίες προσβάλλουν το Διεθνές Δίκαιο και προκαλούν μια άγονη ένταση». Στην κατ’ ιδίαν συνάντηση, τους ηγέτες Κύπρου και Ελλάδας απασχόλησαν και οι εξαγγελίες από τουρκικής πλευράς για την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου οι οποίες, όπως είπε, παραβιάζουν σαφείς αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ο κ. Μητσοτάκης ανέδειξε και την ευρωπαϊκή διάσταση των διπλωματικών προσπαθειών που καταβάλλονται δείχνοντας στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις 17 Οκτωβρίου. Για το Κυπριακό η τριμερής του Καΐρου τοποθετήθηκε υπέρ της εξεύρεσης μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης, στη βάση μιας διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας, σύμφωνα με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς στρατεύματα κατοχής και χωρίς εγγυήσεις.
Ενώπιον της Ε.Ε.
Η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. την ερχόμενη εβδομάδα θεωρείται κομβικής σημασίας, στις διπλωματικές προσπάθειες που καταβάλλονται από Κύπρο και Ελλάδα για καταδίκη της Τουρκίας και δημιουργίας συνθηκών πίεσης προκειμένου να καμφθούν οι προκλήσεις στην περιοχή. Ο συντονισμός Αθήνας και Λευκωσίας ήταν ένα από τα θέματα της κατ’ ιδίαν συνάντησης του Νίκου Αναστασιάδη και Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κάιρο. Στη Σύνοδο Κορυφής θα γίνει προσπάθεια να αναδειχθεί η απειλή για την ευρύτερη σταθερότητα, ειρήνη και ασφάλεια στην ανατολική Μεσόγειο ένεκα των μονομερών και απαράδεκτων ενεργειών της Τουρκίας. Επί του προκειμένου ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την βεβαιότητα πως η Κύπρος έχει την σθεναρή στήριξη και αλληλεγγύη, «όπως έχουμε και της διεθνούς κοινότητας και της Ε.Ε., ούτως ώστε να αποκατασταθεί το διεθνές δίκαιο και να γίνει αντιληπτό πως δεν είναι δυνατόν στον 21ο αιώνα η όποια τρίτη χώρα να θεωρεί πως είναι αποδεκτό να ασκεί τη διπλωματία των κανονιοφόρων, χωρίς τις όποιες επιπτώσεις».
Η Κοινή Διακήρυξη του Καΐρου
Στην Κοινή Διακήρυξη οι αναφορές που αφορούν την Κυπριακή Δημοκρατία έχουν να κάνουν με το Κυπριακό και την επανέναρξη του διαλόγου, αλλά και το κλίμα έντασης που έχει δημιουργήσει η Τουρκία με τις προκλήσεις της εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
«Οι ηγέτες επανέλαβαν την αμέριστη στήριξή τους στις προσπάθειες της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για επίτευξη μιας συνολικής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και του διεθνούς δικαίου. Καλούν την Τουρκία να τερματίσει τις προκλητικές της ενέργειες και να συμβάλει εποικοδομητικά και κατά τρόπο απτό στην επανέναρξη μιας δομημένης και αποτελεσματικής διαπραγμάτευσης για μια συνολική και διαρκή λύση του Κυπριακού, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΣΑ των ΗΕ. Μια τέτοια λύση θα πρέπει να είναι συμβατή με την ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους μέλους της ΕΕ και να διασφαλίζει πλήρως την ανεξαρτησία, την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλειά της. Προς τον σκοπό αυτό, ο τερματισμός των αναχρονιστικών εγγυήσεων και η αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων παραμένει απαραίτητη προϋπόθεση για την Κυπριακή Δημοκρατία ως κυρίαρχο κράτος. Τόνισαν ότι τα Ηνωμένα Έθνη παραμένουν το μοναδικό πλαίσιο μέσω του οποίου μπορεί να επιτευχθεί λύση. Οι αρχηγοί κρατών και κυβέρνησης εξέφρασαν μεγάλη ανησυχία αναφορικά με την παρούσα κλιμάκωση εντός των θαλασσίων ζωνών στο ανατολικό μέρος της Μεσογείου, ιδιαίτερα καταδίκασαν έντονα τις συνεχιζόμενες ενέργειες της Τουρκίας στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου και των θαλασσίων υδάτων της, οι οποίες παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, καθώς και τις νέες απόπειρες να διεξάγει παράνομες γεωτρήσεις στην ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, σε θαλάσσιες περιοχές που έχουν ήδη οριοθετηθεί, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Εξέφρασαν την ανησυχία τους για την αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της περιοχής κάτι που απειλεί την ευρύτερη σταθερότητα, ειρήνη και ασφάλεια στη Μεσόγειο. Τόνισαν τη σημασία για σεβασμό της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων κάθε κράτους στις θαλάσσιες ζώνες του, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και ως προνοείται από τη Σύμβαση των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, και ζήτησαν τον άμεσο τερματισμό όλων των παράνομων διερευνητικών δραστηριοτήτων. Επιπρόσθετα, οι ηγέτες καταδίκασαν τις παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο οι οποίες γίνονται κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου».
Υπογραφή συμφωνιών Κύπρου - Αιγύπτου
Στο τραπέζι των εργασιών της Συνόδου τέθηκαν το ενεργειακό και το μεταναστευτικό και οι διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο των ροών καθώς και η ανάγκη αντιμετώπισης των γενεσιουργών αιτιών αυτών των ροών, που έχουν σημαντικές κοινωνικο –οικονομικές επιπτώσεις, όπως τόνισε ο Νίκος Αναστασιάδης. Από τα σημαντικά θέματα της Συνόδου οι περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση τη Λιβύη, τη Συρία και το παλαιστινιακό πρόβλημα. Κοινή θέση των τριών χωρών είναι η ανάγκη σεβασμού της ενότητας, κυριαρχίας, εδαφικής ακεραιότητας και ανεξαρτησίας των εν λόγω κρατών, με τον Νίκο Αναστασιάδη να κάνει αναφορά και στην προοπτική δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους «με πλήρη ασφάλεια τόσο των Παλαιστινίων όσο και των Ισραηλινών πολιτών, με πλήρη σεβασμό στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και τις αποφάσεις και ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών». Σε διμερές επίπεδο Κύπρος και Αίγυπτος υπέγραψαν: Συμφωνία Αποφυγής Διπλής Φορολογίας , για περαιτέρω ενδυνάμωση των οικονομικών, εμπορικών και επενδυτικών σχέσεων των δυο χωρών. Επίσης υπογράφηκε Μνημόνιο Συναντίληψης για Συνεργασία μεταξύ του κυπριακού Υπουργείου Εξωτερικών και του Διπλωματικού Ινστιτούτου Αιγύπτου, συμφωνία η οποία αναμένεται να συμβάλει στην στενότερη συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των διπλωματών.
