Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν το καλοκαίρι του 2019 ένας... αδέσποτος πύραυλος S-200 της συριακής αεράμυνας κατέπεσε στον Πενταδάχτυλο, η Κύπρος έγινε το επίκεντρο μιας ενδιαφέρουσας συζήτησης: Κατά πόσο κινδυνεύει, λόγω γεωγραφικής εγγύτητας με τα συριακά παράλια, από την δράση της συριακής αεράμυνας σε έναν παράλληλο, της συριακής κατακερματισμένης σύγκρουσης, πόλεμο. Αυτόν μεταξύ της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας και του καθεστώτος Άσαντ σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώς (κεντρική και δυτική Συρία, περίχωρα Δαμασκού, περιοχές κοντά στις ακτές).
Πηγή: ISI
Ένας πόλεμος που μαίνεται
Παρά την μη επίσημη παραδοχή, οι δυνάμεις ασφάλειας του Ισραήλ και δη η ισραηλινή πολεμική αεροπορία στοχεύουν στρατιωτικές υποδομές του καθεστώτος Άσαντ σε περιοχές των ευρύτερων περιχώρων της Δαμασκού –επίκεντρου της κυβέρνησης Άσαντ. Αντικειμενικός στόχος των Ισραηλιών σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελούν assets ιρανικών συμφερόντων δεδομένης της παρουσίας τόσο στρατιωτικών συμβούλων του σώματος των Φρουρών της Επανάστασης (al-Quds Force) όσο και φιλοσιιτικών παραστρατιωτικών ομάδων –που συνδέονται κυρίως με την Χεζμπολάχ. Οι εν λόγω σχηματισμοί μάχονται στο πλευρό του καθεστώτος Άσαντ και αποτελούν παραδοσιακές προκλήσεις ασφάλειας για το Ισραήλ τόσο στα σύνορά του με τον Λίβανο όσο και στο κομμάτι των Υψιπέδων του Γκολάν, στο τριεθνές σύνορο Ισραήλ-Συρίας και Λιβάνου. Από το 2017 οι εν λόγω επιθέσεις έχουν ενταθεί εναντίον συγκεκριμένων στόχων στρατιωτικών εγκαταστάσεων ενώ την περίοδο 2018-2019 έφτασαν σε ιστορικό υψηλό. Έχουν βαφτιστεί μάλιστα ως «η καμπάνια μεταξύ των Πολέμων» («campaign between the wars») με θεαματικά αποτελέσματα εναντίον των ιρανικών υποδομών επί συριακού εδάφους. Πρόκειται κυρίως για νυχτερινές επιχειρήσεις βομβαρδισμού με όπλα ακριβείας στην οποία συμμετέχουν ισραηλινά αεροσκάφη τύπου F-16 ενώ εσχάτως υπάρχουν και πολλαπλές αναφορές μεταξύ διεθνών αναλυτών για χρήση και του υπερσύγχρονου αεροσκάφους F-35 –που το Ισραήλ αποτελεί μεταξύ των πρώτων χωρών που το ενέταξαν στο οπλοστάσιο της πολεμικής τους αεροπορίας. Καλά ενημερωμένες πηγές της «Κ» αναφέρουν πως το τελευταίο τρίμηνο (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος) οι εν λόγω επιθέσεις προς αποθήκες οπλισμού του Συριακού Αραβικού Στρατού στις οποίες επιχειρούν ιρανικά στοιχεία έχουν ενταθεί ενώ υπάρχουν κι αναφορές –όπως και το 2018-2019- και για μη νυχτερινές επιθέσεις υπό το φως της ημέρας. Ενδεικτικά η χθεσινή επίθεση (βράδυ 8ης προς 9η Νοεμβρίου) σε περιοχές της Χομς και της Ταρτούς θεωρείται πως είναι η τρίτη επιδρομή μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων!
Πηγή: ISI
Επηρεάζεται η Κύπρος
Χωρίς διάθεση κινδυνολογίας αλλά και λόγω του σοβαρού περιστατικού με τον πύραυλο S-200 το καλοκαίρι του 2019, η Κύπρος δεν μένει ανεπηρέαστη από τις εν λόγω επιθέσεις. Γενικά, τα χτυπήματα της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας θεωρούνται ακριβείας με περιορισμένες παράπλευρες απώλειες. Ωστόσο αυτό που προβληματίζει αρκετούς ειδικούς είναι η απόδοση και τα Μέσα της συριακής αεράμυνας (SyADF). Παρά το γεγονός πως η Ρωσία αναβάθμισε το οπλοστάσιο της συριακής αεράμυνας εγκαθιστώντας σε στρατηγικές περιοχές το σύγχρονο σύστημα των πυραύλων S-300 (αλλά και S-400 στην βάση τους στο Hmeimim), η πλειοψηφία του οπλοστασίου της Συρίας βασίζεται σε πιο απαρχαιωμένα πυραυλικά συστήματα σοβιετικής κατασκευής μέσου βεληνεκούς (S-200, S-125, Pantsir S-1 και Buk). Οι S-400 δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ενώ αναφορές για χρήση S-300 επιβεβαιώνονται μεταξύ μελών της OSINT κοινότητας κι αναλυτών του Συριακού. Πράγμα που σημαίνει πως παρά τις περιορισμένες της δυνατότητες, η συριακή αεράμυνα ενεργοποιείται και προσπαθεί να καταρρίψει ισραηλινά μαχητικά. Η εκτίμηση είναι πως στο χρονικό διάστημα 2013-2021 η συριακή αεράμυνα έχει εκτοξεύσει πάνω από 700 πυραύλους όλων των τύπων εναντίον ισραηλινών μαχητικών ενώ το 2018 ένα ισραηλινό F-16 καταρρίφθηκε –περίπτωση που δεν αποτελεί ωστόσο 100% επιτυχία της συριακής αεράμυνας αλλά και συνδυασμός λανθασμένων χειρισμών του πιλότου.
Πηγή: ISI
Η συνήθης πρακτική για την ισραηλινή πολεμική αεροπορία είναι η αναχαίτιση των αντιαεροπορικών πυραύλων με συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (σ.σ. το λεγόμενο jamming με σειρά μεθόδων πχ ΑΜ, PRF, ERP) ενώ υπάρχουν κι αναφορές για «εναέριες ασπίδες» όπως η περίπτωση της κατάρριψης ρωσικού αεροσκάφους παρακολούθησης από την συριακή αεράμυνα τον Σεπτέμβριο του 2018 –συμβάν που οδήγησε σε μίνι διπλωματική κρίση μεταξύ Μόσχας και Τελ Αβίβ. Σε κάθε περίπτωση ένα σκηνικό επανάληψης της πτήσης αδέσποτου S-200 προς την κυπριακή ενδοχώρα ή εν δυνάμει κινδύνοι για τις εμπορικές πτήσεις στην περιοχή δεν πρέπει να αποκλειστούν και η ΚΔ οφείλει
- Να είναι τόσο ενήμερη για τις εν λόγω επιχειρήσεις, σε διμερές με το Ισραήλ επίπεδο
- Να είναι προετοιμασμένη για αναχαίτιση πιθανού projectile της συριακής αεράμυνας που για σειρά λόγων θα μπορούσε να απειλήσει την Κύπρο
