Περίπλοκες καταστάσεις με το φυσικό αέριο καλείται να χειριστεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα η κυβέρνηση.
Τους τελευταίους μήνες είναι πλέον σαφές ότι η ανόρυξη και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων εξαρτάται τόσο από την ανάπτυξη στενών γεωπολιτικών και οικονομικών σχέσεων με τις ενεργειακές χώρες της περιοχής όσο και με τη λύση του Κυπριακού και τη δύσκολη συνεννόηση με την Τουρκία. Στην ουσία πρέπει να ληφθούν αποφάσεις σε τρεις άξονες. Πρώτον, να εξασφαλιστούν οι εσωτερικές ανάγκες της Κύπρου σε φυσικό αέριο με τον λιγότερο δαπανηρό τρόπο, γεγονός που θα συμβάλει στη μείωση του κόστους της ενέργειας και στην ανάκαμψη της οικονομίας. Δεύτερον, θα πρέπει να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες περιφερειακής συνεργασίας που έχει ξεκινήσει επιτυχώς η Κύπρος με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ελλάδα. Και τρίτον να αποκατασταθεί κάποιου είδους συνεννόηση με την Τουρκία, ώστε η τελευταία να τερματίσει τις παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, μια πρακτική που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα σχέδια των πετρελαϊκών εταιρειών αλλά και αυτών που υποστηρίζουν τις πλατφόρμες. Ο τελευταίος στόχος προϋποθέτει την επανέναρξη της διαδικασίας λύσης του Κυπριακού, εγχείρημα διόλου εύκολο υπό τις σημερινές περιστάσεις και τον τρόπο που σκέφτονται και ενεργούν στην Άγκυρα και τα Κατεχόμενα. Και στους τρεις άξονες, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να βάλει τα δυνατά της σε πολιτικό, διπλωματικό και τεχνοκρατικό επίπεδο, έργο δύσκολο για ένα μικρό κράτος που δεν διαθέτει εμπειρία στην ψύχραιμη ανάλυση σύνθετων γεωπολιτικών και οικονομικών δεδομένων.
Οι ανάγκες μας και η Αίγυπτος
Πηγές από τον χώρο της διπλωματίας και της ενέργειας τόνιζαν στην «Κ» ότι η Κύπρος αφιέρωσε πολύ χρόνο και φαιά ουσία για το πώς θα εξάγει τις άγνωστες ακόμα ποσότητες αερίου που διαθέτει και πολύ λιγότερο για να δει πώς θα καλύψει πρώτα τις δικές της ανάγκες. Οι ίδιοι κύκλοι τόνιζαν η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών ολόκληρου του νησιού, Ε/κ και Τ/κ θα έπρεπε να είναι το πρώτο μέλημα των κυπριακών κυβερνήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι αρμόδιοι το πλάνο της Noble Energy, η οποία έχει εδώ και καιρό προτείνει να κατασκευάσει ένα μικρό αγωγό, διαμέτρου 5 ιντσών για μεταφορά αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» στην ξηρά. Και στη συνέχεια χρησιμοποίησή του τόσο στις ελεύθερες περιοχές όσο και τα Κατεχόμενα, ακόμα και ενόσω διαρκούν οι συνομιλίες λύσης. Επικαλούνται μάλιστα το προηγούμενο της τροφοδότησης των Κατεχομένων με ηλεκτρικό ρεύμα, στο παρελθόν, για περίπου μία εικοσαετία. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αυτό θα ήταν πραγματικό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης και να εξουδετέρωνε μεγάλο μέρος των τουρκικών επιχειρημάτων ότι η ε/κ πλευρά λειτουργεί μονομερώς σε σχέση τους υδρογονάνθρακες. Φθηνότερη ενέργεια σημαίνει επίσης αναζωογόνηση παραγωγικών τομέων της κυπριακής οικονομίας, οι οποίοι χάθηκαν με τα χρόνια λόγω του μεγάλου κόστους κάλυψης ενεργειακών αναγκών. Η κατασκευή του μικρού αυτού αγωγού κοστίζει γύρω στο μισό δισεκατομμύριο δολάρια και, ως πολυδάπανη λύση, δεν προχώρησε. Τώρα, η προοπτική πώλησης φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, αξίας περίπου 300 εκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο, επαναφέρει στο προσκήνιο τo πρότζεκτ του μικρού αγωγού από την Κύπρο. Η ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν τα έσοδα δύο χρόνων από την πώληση αερίου στην Αίγυπτο για να κατασκευαστεί ο εν λόγω αγωγός που θα καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού και θα συμβάλει στην πολιτική συνεννόηση.
Γεωπολιτικές ισορροπίες και Τουρκία
Κύπριοι και ξένοι διπλωμάτες παρουσίασαν στην «Κ» τα επιχειρήματα που προβάλλει η Τουρκία στους συνομιλητές της για να δικαιολογήσει την παρουσία και τις παραβιάσεις του Μπαρμπαρός στην κυπριακή ΑΟΖ. Σύμφωνα με τα εν λόγω επιχειρήματα, η τουρκική κυβέρνηση είχε αντιληφθεί πως αν διεξάγονταν συνομιλίες για λύση του Κυπριακού, η ίδια θα ήταν μέρος του ενεργειακού παιχνιδιού στην ανατολική Μεσόγειο. Θα έπαιρνε δηλαδή αέριο σίγουρα από το Ισραήλ και κατά δεύτερο λόγο από την Κύπρο, αν λυνόταν εν τω μεταξύ το πολιτικό πρόβλημα. Όταν, όμως, η Άγκυρα αντελήφθη ότι Κύπρος και Ισραήλ, μαζί με την Ελλάδα και με την προτροπή των ΗΠΑ, κατεύθυναν τις εξαγωγές αερίου προς τα αδρανή τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου, θεώρησε ότι μένει εκτός νυμφώνος και ενεργοποίησε τη μέθοδο των απειλών και των εκβιασμών που την έχει εξυπηρετήσει στο παρελθόν. Η στάση της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, όσο κι αν η ε/κ πλευρά δεν θέλει να το παραδεχθεί δημόσια, είναι κλειδί για την περαιτέρω εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, ειδικά στα τεμάχια και τα κοιτάσματα που επιχειρεί η κοινοπραξία ENI-Kogas. Ο μεγάλος φόβος της Λευκωσίας, αλλά και των εταιρειών δεν είναι οι κινήσεις του Μπαρμπαρός. Είναι το πιθανότατο σενάριο να φέρει και να εγκαταστήσει η Τουρκία πλατφόρμα γεωτρήσεων στα κυπριακά οικόπεδα. Δεν έχει σημασία αν αρχίσει γεωτρήσεις σε μερικούς μήνες ή σε αρκετά χρόνια. Η παρουσία της τουρκικής πλατφόρμας αυτόματα γκριζάρει την περιοχή, καταγράφει διεκδίκηση της Άγκυρας και αποθαρρύνει πετρελαϊκές εταιρείες ή και εταιρείες υποστήριξης των γεωτρήσεων από το να καταστήσουν βάση τους την Κύπρο για δραστηριότητες σε ολόκληρη την περιοχή. Με όλα δεδομένα που προαναφέρθηκαν είναι, για τους συνομιλητές της «Κ», καθαρό ότι η κυπριακή κυβέρνηση θα πρέπει να ενεργήσει ταυτόχρονα σε όλα τα μέτωπα. Να φροντίσει την κάλυψη των εσωτερικών ενεργειακών αναγκών, να προωθήσει τις ευρύτερες περιφερειακές συνεργασίες και να βρει οδό συναντίληψης με την Τουρκία. Ένα εγχείρημα που κρίνεται πολύ απαιτητικό και πολύ δύσκολο και φέρνει, όπως μας ειπώθηκε χαρακτηριστικά, την Κύπρο ενώπιον «αμείλικτων πραγματικοτήτων».
