Kathimerini.com.cy
Το διαπραγματευτικό χαρτί του φυσικού αερίου (με αντάλλαγμα την επιστροφή εδαφών) αποκάλυψε εν μέσω πιέσεων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, γεγονός που αφενός ακυρώνει το στοιχείο του αιφνιδιασμού και αφετέρου τον υποχρεώνει εκ των πραγμάτων να βάλει στο τραπέζι του διαλόγου το ενεργειακό, κάτι που επιδιώκει διακαώς η Τουρκία. Το Δόγμα «φυσικό αέριο έναντι εδάφους», το οποίο στηρίζεται στη λογική του πάρε – δώσε στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό για παραχώρηση στους Τουρκοκύπριους μεγαλύτερων ποσοστών από τα έσοδα του κυπριακού φυσικού αερίου έναντι επιστροφής στους Ελληνοκύπριους περισσότερου ποσοστού εδαφών καταγράφεται στη δήλωση του Προέδρου της 5ης Ιανουαρίου.
Η σύνδεση του θέματος των υδρογονανθράκων με το Κυπριακό που επιχείρησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι δηλωτική της στρατηγικής που επέλεξε να ακολουθήσει για τη διαχείριση του υφιστάμενου αδιεξόδου στο Κυπριακό. Αδιέξοδο που προέκυψε από την αναστολή της συμμετοχής της ελληνοκυπριακής πλευράς στις συνομιλίες για το Κυπριακό ως αποτέλεσμα της έκδοσης της τουρκικής NAVTEX και της παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις παράνομες τουρκικές σεισμογραφικές έρευνες του «Μπαρμπαρός» στην παρουσία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού σε τεμάχια εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Το Δόγμα Αναστασιάδη βρίσκει έκφραση στην παράγραφο της Δήλωσης που αναφέρεται σε συζήτηση στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων των εκκρεμοτήτων που δεν έχουν συμφωνηθεί, όταν κατατεθούν οι χάρτες των εδαφικών αναπροσαρμογών. Το προτεινόμενο, δηλαδή, πάρε – δώσε στο Δόγμα Αναστασιάδη αφήνει ανοικτό το περιθώριο η ελληνοκυπριακή πλευρά να φανεί γενναιόδωρη στα ποσοστά που θα έχει να λαμβάνει το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος από τα έσοδα της κεντρικής ομόσπονδης κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που θα προέρχονται από το φυσικό αέριο, με αντάλλαγμα την επιστροφή περισσότερου ποσοστού εδάφους στο ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος. Να υπενθυμίσουμε πως στις συγκλίσεις Χριστόφια – Έρογλου τα ποσοστά κατανομής των εσόδων από έμμεσους φόρους και ΦΠΑ της κεντρικής ομόσπονδης Κυβέρνησης προς τα συνιστώντα κράτη παρέμειναν σε εκκρεμότητα.
Ότι το περιεχόμενο της Δήλωσης της 5ης Ιανουαρίου αντικατοπτρίζει τις θέσεις του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας και δεν είναι το αποτέλεσμα πιέσεων από τρίτους αρχικά αποκάλυψε ο ίδιος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε μια προσπάθεια να αντικρούσει τοποθετήσεις περί του αντιθέτου που ακούστηκαν στη Λευκωσία όταν στις 6 Ιανουαρίου, μία ημέρα μετά τη Δήλωση του Προέδρου, η Τουρκία προχώρησε με την έκδοση νέας NAVTEX που δεσμεύει νότιες περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ. Όπως εγκύρως πληροφορείται η «Κ», το Δόγμα Αναστασιάδη, το οποίο κατατέθηκε από τον περασμένο Νοέμβριο στον ειδικό σύμβουλο του γενικού γραμματέα των ΗΕ, Έσπεν Μπαρθ Άιντε, και μετέπειτα ως πρόταση της Λευκωσίας στο τραπέζι των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων που διεξάγονταν μεταξύ Αθήνας, Άγκυρας, Ηνωμένων Εθνών, Λευκωσίας, και υπό τη στήριξη των ΗΠΑ, δημοσιοποιήθηκε μέσω της Δήλωσης της 5ης Ιανουαρίου μετά από απαίτηση του Τούρκου Πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου, προκειμένου να δεσμεύσει τη Λευκωσία, αλλά και για να χρησιμεύσει ως «κάλυψη» της ίδιας της Άγκυρας για να μην προχωρήσει σε έκδοση νέας NAVTEX.
Σχεδιασμοί της κυβέρνησης
Η κατάσταση πραγμάτων επί του εδάφους, όπως έχει διαμορφωθεί με τη νέα τουρκική NAVTEX, η οποία θα παραμένει σε ισχύ μέχρι τις 6 Απριλίου και η οποία συνεπάγεται την ανυπαρξία οποιασδήποτε κινητικότητας στο Κυπριακό έχει εν πολλοίς γίνει αποδεκτή τόσο από τη Λευκωσία όσο και από τον διεθνή παράγοντα, όπως άλλωστε συνάγεται και από την ενημέρωση της οποίας έτυχε από τον κ. Άιντε ο Βρετανός υφυπουργός Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Ντέιβιντ Λίντινγκτον, στο Λονδίνο. Και ενόσω ο διεθνής παράγοντας επικεντρώνει πλέον την προσοχή του στη μετά τον Απρίλιο εποχή οπότε θα λήξει και η νέα τουρκική NAVTEX, αλλά και θα έχουν ολοκληρωθεί οι «προεδρικές» στα Κατεχόμενα, η Λευκωσία έχει διαμορφώσει το σχέδιο δράσης της για τους επόμενους μήνες. Σε πρώτο πλάνο η προσοχή της στρέφεται στις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στην έδρα των ΗΕ στη Νέα Υόρκη ενόψει και της έγκρισης του ψηφίσματος για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΙΦΙΚΥΠ στις 28 Ιανουαρίου. Ήδη, η αρχική ανακούφιση που ένιωσε το κυβερνητικό στρατόπεδο με τις αναφορές του κ. Άιντε κατά την πρόσφατη παρουσία του στην Κύπρο, τόσο με τη δημόσια δήλωσή του για τη θετική συμβολή του Προέδρου Αναστασιάδη στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών στο Κυπριακό όσο και από τη διαβεβαίωση, όπως πληροφορείται η «Κ», που πήρε από τον ίδιο στη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι στις 26 Ιανουαρίου θα μεταφέρει στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας τα πραγματικά γεγονότα που οδήγησαν στη διατήρηση του υφιστάμενου αδιεξόδου, εξανεμίστηκε με τη δημοσιοποίηση της Έκθεσης του γενικού γραμματέα των ΗΕ. Εξέλιξη που προδιαθέτει την αναμενόμενη κινητοποίηση της κυπριακής διπλωματίας προς τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας προς αποτροπή συμπερίληψης προβληματικών παραγράφων της Έκθεσης στο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Παράλληλα και μέχρι τον Απρίλιο, η Λευκωσία προγραμματίζει, αφενός, την εντονότερη δραστηριοποίησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση στη βάση και των όσων ήδη έχει επιτύχει, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου, ως μέσο πίεσης προς την Άγκυρα. Αφετέρου, η κυβέρνηση προγραμματίζει την περαιτέρω ανάπτυξη των συνεργασιών της με τις χώρες της περιοχής, εμπλέκοντας απευθείας την Ιορδανία, αλλά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από τους σχεδιασμούς της Κυβέρνησης μέχρι τον Απρίλιο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στην «Κ» κυβερνητική πηγή, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζονται και η επεξεργασία μιας σειράς νομικών μέτρων κατά της Τουρκίας, αλλά και άλλων πολιτικών μέτρων. Κυβερνητικές προθέσεις, πάντως, που αμφισβητούνται από πολιτικά κόμματα, αφού όπως μετέφερε στην «Κ» παριστάμενος στην πρόσφατη σύσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας με τους αρχηγούς των κομμάτων, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης άφησε να εννοηθεί πως ο κύκλος των μέτρων έχει λήξει. Ανεξάρτητα όμως από την εξέλιξη του θέματος των μέτρων κατά της Τουρκίας, από κυβερνητικής πλευράς, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην επικείμενη επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Μόσχα στις 25 Φεβρουαρίου, μία επίσκεψη που, αν τελικά πραγματοποιηθεί θα προσφέρει, όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι, μία ευκαιρία στη Λευκωσία επανασύνδεσής της με τη Ρωσία.
Ρήξη με τον Αμερικανό πρέσβη
Το ενδεχόμενο να καλυφθούν τα κενά που δημιουργήθηκαν στις σχέσεις Λευκωσίας – Μόσχας έρχεται σε μια περίοδο όπου η Λευκωσία δεν κρύβει τη δυσαρέσκειά της από την ουδέτερη έως αδρανή στάση που τήρησε η Ουάσιγκτον, αφήνοντας ουσιαστικά ακάλυπτη τη Λευκωσία στη νέα τουρκική επιθετικότητα. Δυσαρέσκεια η οποία σε πρώτη φάση επικεντρώνεται στην αμερικανική διπλωματική αντιπροσωπεία στην Κύπρο, όπως συνάγεται και από τις δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας στο τηλεοπτικό δελτίο του Μέγκα, την περασμένη Πέμπτη. Σε αντίθεση πάντως με την έντονη δυσφορία που προκάλεσε στη Λευκωσία η αμερικανική στάση, η Βρετανική «στροφή» που παρατηρήθηκε από την έως τώρα στάση της στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στο πλαίσιο του καταρτισμού του προσχεδίου ψηφίσματος για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αποτιμάται θετικά από κυβερνητικούς παράγοντες. Στροφή, εκτιμούν οι ίδιοι κύκλοι, που δεν είναι άσχετη με τη στήριξη που η Λευκωσία προσφέρει στο καθεστώς του Στρατηγού Σίσι μέσα από τη συμφωνία της με το Κάιρο για παραχώρηση κυπριακού φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, αλλά και διάθεσης ποσοτήτων στα αιγυπτιακά τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου στα οποία δραστηριοποιούνται και βρετανικά συμφέροντα.
