Kathimerini.gr
Το 1995, όταν γιόρτασε την 50ή επέτειο από την ίδρυση του οίκου της, η Madame Carven δήλωσε: «Είμαι εξαιρετικά τυχερή που έφτασα ως εδώ. Λίγοι έχουν βρεθεί στη θέση μου. Ο καημένος ο Dior έφυγε σχετικά νέος στη Θέρμη Μοντεκατίνι, ο Balmain πέθανε στην Ισπανία. Ο Jacques Fath δεν τα κατάφερε, κι ο Saint Laurent έχει δρόμο μπροστά του. Μόνο η Coco Chanel μπορούσε να το έχει γιορτάσει, αλλά δεν φαινόταν να απολαμβάνει ιδιαίτερα το γεγονός ότι γερνούσε». Όταν έκλεισε έναν αιώνα, είπε ότι το μυστικό της μακροζωίας της ήταν ένα: «Η δουλειά. Είμαι 100 ετών, 50 από τα οποία δούλεψα στη μόδα. Έκανα ό,τι μπορούσα για να ομορφύνω τις γυναίκες». Κι έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, τη Δευτέρα 8 Ιουνίου 2015.
H Carmen de Tommaso, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε στις 31 Αυγούστου 1909 –χρονιά που ξεκίνησε η ναυπήγηση του Τιτανικού!– και σπούδασε αρχιτεκτονική και interior design στην Εcole des beaux-arts του Παρισιού. Εκείνο που την έστρεψε στη μόδα ήταν το ύψος της, μόλις 1,55. «Ένιωθα κοντή», είχε πει, «και το γούστο της εποχής για ψηλά μανεκέν, σε συνδυασμό με το θαυμασμό που έτρεφα για τις σταρ του Χόλιγουντ, είχαν καταλήξει να μου δημιουργήσουν κόμπλεξ. Στα 25 μου, ήμουν κοκέτα. Η Γαλλία μάθαινε να χορεύει ξανά μετά τον πόλεμο, κι ήθελα να φαίνομαι ελκυστική. Η επιθυμία αυτή με έβαλε σε σκέψεις. Αρχικά πρόσεξα ότι δεν ήμουν η μόνη μικρόσωμη γυναίκα και ότι οι μεγάλοι δημιουργοί δεν έδειχναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας. Είχα καλή αίσθηση όσον αφορά τις αναλογίες και τους όγκους. Το μόνο που έμενε ήταν να δημιουργήσω, με τη βοήθεια κάποιων φίλων ελάχιστα ψηλότερων από μένα, ρούχα που μας επέτρεπαν να είμαστε ο εαυτός μας. Βρήκα έναν τομέα όπου δεν υπήρχε ανταγωνισμός, τη στιγμή που το Παρίσι ξεχείλιζε από ευτυχία».
Tο Carmen έγινε Carven, για να ακούγεται πιο γαλλικό, και η πεμπτουσία της σχεδιαστικής της καινοτομίας αποτυπώθηκε σε ένα φόρεμα από βαμβακερό ριγέ σε άσπρο-πράσινο, το λεγόμενο «Ma Griffe» – σαν να λέμε, το σημάδι μου, η υπογραφή μου. Εκτός από τη γραμμή του, που έδειχνε το σώμα πιο ψηλόλιγνο, είχε δυο πρωτοτυπίες: τη χρήση ενός είδους υφάσματος που η υψηλή ραπτική θεωρούσε ευτελές, και την επιλογή του πράσινου, χρώματος που λεγόταν ότι έφερνε κακοτυχία, γιατί κάποια στιγμή είχε συσχετιστεί με το δηλητηριώδες στοιχείο Αρσενικό. Αυτός ο χρωματικός συνδυασμός έγινε «σήμα κατατεθέν» της, ενώ το λευκοπράσινο ριγέ μοτίβο δεν έντυσε μόνο το κουτί του πρώτου της αρώματος –που ονομάστηκε επίσης «Ma Griffe»– αλλά χρησιμοποιήθηκε έκτοτε στις συσκευασίες όλων των προϊόντων του οίκου.
Το 1950 ήδη, αφιέρωμα του περιοδικού Woman’s Illustrated έγραφε ότι, καθώς η φήμη της εξαπλωνόταν, «έξυπνες γυναίκες από παντού πήγαιναν στην Carven κι έβγαιναν ακόμα εξυπνότερες… Γιατί δουλειά της είναι να σχεδιάζει το κατάλληλο, το ιδανικό ρούχο για κάθε γυναίκα, τέτοιο που να ταιριάζει στην προσωπικότητά της, να κολακεύει την ομορφιά της, να τονίζει τα ωραιότερα χαρακτηριστικά της και να κρύβει εκείνα για τα οποία δεν είναι ιδιαίτερα περήφανη. Εκεί, πιστεύουμε πως κρύβεται το μυστικό της επιτυχίας της. Δίνει στις γυναίκες το είδος των ρούχων που θέλουν να φορέσουν και, κάνοντας αυτό, έχει δημιουργήσει ένα απόλυτα δικό της στυλ». Ανατρέχοντας στο παρελθόν, η ίδια διαβεβαίωνε: «Ποτέ δεν έκανα ό,τι έκανα για μένα, αλλά για τις νεαρές που έρχονταν να με δουν, για να τις μάθω να ντύνονται, να νιώθουν σίγουρες για την ομορφιά τους – να αναδεικνύουν τον εαυτό τους μέσα από τα χρώματα, τις γραμμές, τα πάντα». Το πελατολόγιό της σύντομα περιλάμβανε διασημότητες της εποχής, όπως η Εντίθ Πιαφ, η Ναντίν ντε Ρόθτσιλντ, η Λέσλι Καρόν και η Βέρα Κλουζό, ενώ στο ατελιέ της ράφτηκε επίσης το νυφικό της Αν-Αϊμόν Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, συζύγου του πρώην προέδρου της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν.
Σε μια εποχή που δεν γνώριζε τη λέξη «παγκοσμιοποίηση», η Madame Carven ξεκίνησε να ταξιδεύει με τα μοντέλα της, πηγαίνοντας σε χώρες όπως η Πορτογαλία, το Μεξικό, η Βραζιλία, οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος, το Ιράν. Το κέρδος της ήταν διπλό: αφενός διεύρυνε τις πωλήσεις, αφετέρου αντλούσε εμπνεύσεις για επόμενες κολεξιόν. Έξω από τα σύνορα της Γαλλίας, η γυναίκα που απέκτησε τη φήμη της «πιο μικροκαμωμένης των μεγάλων σχεδιαστών» βρήκε το μεγαλύτερο κοινό εκεί όπου υπήρχαν οι περισσότερες γυναίκες στα μέτρα της: στην Ιαπωνία. Ο κύκλος των εργασιών της, βέβαια, δεν περιορίστηκε στις γυναίκες ή την υψηλή ραπτική. Πριν ξεκινήσει δική της παραγωγή prêt-à-porter, έδινε σχέδια σε μεγάλα καταστήματα, ενώ παράλληλα επεκτεινόταν με αδειοδοτήσεις για μια πληθώρα ειδών, από κοσμήματα και αντρικές γραβάτες, μέχρι διακοσμητικά και ποτά. Ένας ιδιαίτερος τομέας των δραστηριοτήτων της ήταν και η σχεδίαση στολών, που έντυσαν εκτός των άλλων το προσωπικό της Air France και των Γαλλικών Σιδηροδρόμων. Έχοντας αποσυρθεί από την ενεργό δράση στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η Madame Carven φαίνεται πως είχε μόνο ευχάριστες αναμνήσεις από τη μόδα. «Η υψηλή ραπτική μου έφερε μεγάλη ευτυχία, τη χαρά της δημιουργίας», είχε πει. «Ήταν τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου».
