Του Απόστολου Κουρουπάκη
Με αφορμή τη διοργάνωση του πρώτου Φεστιβάλ Γήινης Δόμησης που θα γίνει στην Κύπρο μιλήσαμε με την κ. Κυπριανή Μιχαήλ από τη Γήινη Δόμηση Κύπρου, και μιλάμε για το τι είναι η γήινη δόμηση, ποια τα οφέλη του να χτίσουμε ένα σπίτι με υλικά απευθείας από τη φύση. Η κ. Μιχαήλ μάς λέει ότι ο άνθρωπος σήμερα έχει απομακρυνθεί από τη φύση και η οικολογική δόμηση μπορεί να τον ξανασυνδέσει με τη φύση, η οποία του παρέχει όλα τα υλικά για να χτίσει ένα μη ενεργοβόρο σπίτι με σαφώς χαμηλότερο κόστος απ’ ό,τι με τις συμβατικές μεθόδους.
–Κυρία Μιχαήλ, κατ’ αρχάς εξηγήστε μας τι ακριβώς είναι η γήινη δόμηση;
Η γήινη/φυσική δόμηση περιλαμβάνει μια σειρά από μεθόδους, υλικά κατασκευής κτηρίων και άλλων δομών που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην αειφορία και στην αυτάρκεια. Οι τεχνικές αυτές είναι είτε παραδοσιακές και χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια είτε συνδυασμοί παραδοσιακών μεθόδων με νέες ιδέες και τεχνολογίες. Στη γήινη δόμηση χρησιμοποιούμε ανθεκτικά φυσικά υλικά που συνήθως δεν έχουν υποστεί βιομηχανική επεξεργασία και βρίσκονται σε αφθονία στο άμεσο περιβάλλον της οικοδομής. Το κυριότερο υλικό είναι το χώμα και ανάλογα με την τεχνική που χρησιμοποιείται απαιτείται και διαφορετική σύστασή του. Το γεγονός αυτό καθιστά δυνατή την κατασκευή οικημάτων από όλους τους ανθρώπους όπου και αν ζουν, καθώς το χώμα υπάρχει παντού σε αφθονία.
–Πόσο πιστεύετε ότι έχει απομακρυνθεί από τη φύση ο σύγχρονος άνθρωπος;
–Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει απομακρυνθεί από τη φύση, υιοθετώντας τον σύγχρονο τρόπο ζωής που δυστυχώς δεν σέβεται το περιβάλλον. Ευτυχώς, όμως, πολλοί φορείς σήμερα ενημερώνουν και ευαισθητοποιούν τον πολίτη και έτσι σιγά-σιγά τα πράγματα αλλάζουν προς το καλύτερο για όλους μας. Το σπίτι είναι η προέκταση του εαυτού μας. Το να ζει κάποιος σε ένα φυσικό σπίτι είναι ζωτικής σημασίας για τη σωματική και ψυχική του υγεία.
–Στην Κύπρο η γήινη δόμηση είναι στους σχεδιασμούς μας όταν κτίζουμε ένα σπίτι;
–Όσον αφορά το κομμάτι της γήινης / φυσικής δόμησης και το περιβάλλον δυστυχώς υστερούμε, είναι μετρημένες στα δάκτυλα οι οικίες που αναγέρθηκαν στην Κύπρο μετά 1980. Σήμερα η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας ορυκτών καυσίμων, η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και εξασφάλισης υγιεινής στη δόμηση, επαναφέρουν τα παλαιά και φυσικά υλικά και κυρίως την ωμή και ψημένη άργιλο στο διεθνές προσκήνιο, ενώ υπάρχει αναζήτηση του ορθού για τη χρήση φυσικών υλικών, ή και υλικών που παράγονται από φυσικές πρώτες ύλες, με τρόπους απλούς και με τη μικρότερη δυνατή επεξεργασία, καθώς η χρήση τεχνικών απλών και παραδοσιακών μπορεί να αποτρέψει την εξάρτησή μας από μια υπερανεπτυγμένη Τεχνολογία. Το ζητούμενο είναι να αφομοιώσουμε την ουσία και να αναχθούμε στην «καρδιά του προβλήματος».
–Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική και γήινη δόμηση νομίζω ότι είναι ή ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες έννοιες, τι πιστεύετε;
–Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική πηγάζει από τη γήινη δόμηση, καθώς όλα τα υλικά που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τότε έπρεπε να είναι από το κοντινό και σχεδόν άμεσο περιβάλλον και συχνά έκτιζαν με ό,τι έβρισκαν (πετρά, χώμα, οργανική ύλη, νερό και ξύλο). Από αυτά τα υλικά γεννήθηκαν κάποιες απλές τεχνικές δόμησης στις οποίες μπορούσε όλη η κοινότητα να συνεισφέρει, σε συνδυασμό με τις ανάγκες της τότε εποχής, και αυτές οι τεχνικές εξελίχθηκαν σε αυτό που ονομάζουμε σήμερα παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Άρα, ναι, οι δύο έννοιες είναι καθόλα αλληλένδετες.
–Πού στοχεύει πρώτο επίσημο Φεστιβάλ Γήινης Δόμησης στην Κύπρο;
–Στόχος του Φεστιβάλ και των εργαστηρίων που θα το πλαισιώνουν είναι η ολοκληρωμένη κατασκευαστική διαδικασία και αρχή που εφαρμοζόταν στην Κύπρο, η κατασκευή της πρώτης ύλης και την εφαρμογή της. Απλή τεχνική μεν αλλά με εξαιρετικά πλεονεκτήματα. Τα εργαστήρια άρχισαν ήδη την 1η Οκτωβρίου, στο ορεινό χωρίο Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου, και θα γίνουν συνολικά έξι διήμερα θεματικά βιωματικά εργαστήρια, στα οποία θα δοθούν οι θεωρητικές, αλλά και οι πρακτικές γνώσεις για το πώς κτίζεται ένα σπίτι με φυσικά υλικά, αλλά και ότι είναι εφικτό ο καθένας μας να ανεγείρει ένα μικρό παραδοσιακό σπιτάκι.
–Μιλήστε μας λίγο για το εργαστήριο «Ζωντανεύοντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική με σύγχρονες τεχνικές», τι περιλαμβάνει;
–Το εργαστήρι είναι χωρισμένο σε ενότητες και θα ολοκληρωθεί σε έξι Σαββατοκύριακα (σ.σ. η πρώτη ενότητα άρχισε την 1η Οκτωβρίου). Το εργαστήρι είναι συνδυασμός πρακτικών εφαρμογών με διαλέξεις από έμπειρους εκπαιδευτές. Η θεματολογία των ενοτήτων περιλαμβάνουν Ανάλυση αρχιτεκτονικού σχεδίου, Θεωρία του πηλού, Παραγωγή πλίνθων, Επιλογή των κατάλληλών υλικών για χτίσιμο, Επεξεργασία και χτίσιμο πέτρας, Θεμελίωση, Τοιχοποιία, Στέγη, Επιχρίσματα.
–Η κατοικία με τη διαδικασία της Γήινης / Φυσικής δόμησης πόσο ενεργοβόρα είναι;
– Να πούμε ότι Γήινη / Φυσική δόμηση αποκαλούμε την Οικολογική δόμηση, Βιοκλιματική αρχιτεκτονική με την οποία γίνεται εξοικονόμηση ενέργειας. Για τη θέρμανση και την ψύξη εφαρμόζουμε όλες τις μεθόδους που βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων. Χρησιμοποιούμε καθαρά, παλιά υλικά που προορίζονται για ανακύκλωση. Τα κτήρια αυτά μπορούν να χαρακτηριστούν ως κτήρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, τόσο κατά τη φάση κατασκευής τους όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους, σεβόμενα με τον τρόπο αυτό τη φύση, (από την οποία αντλούν τις πρώτες ύλες τους), αλλά και τον χρήστη. Η δόμησή τους έχει να κάνει με απλές τεχνικές και με τη χρήση απλών, φυσικών, ατοξικών υλικών, για την κατασκευή και ενσωμάτωση των οποίων δεν έχει γίνει υπερεκμετάλλευση των φυσικών αποθεμάτων, καθώς, κατά κανόνα, επιλέχτηκαν επιτόπια υλικά, χωρίς εργοστασιακή επεξεργασία. Τα υλικά αυτά είναι φυτικής ή ζωικής προέλευσης, ή υλικά εδάφους και υπεδάφους, που υπήρχαν εν αφθονία στη φύση, (άχυρο, ξύλο, καλάμι, φυσικές ρητίνες, τρίχες ζώων, χώμα, πηλός, πέτρα, μάρμαρο, κ.ά.), ή υλικά παραγόμενα με απλούς φυσικούς τρόπους, (π.χ. ωμόπλινθος), που για την παραγωγή τους έχουν χρησιμοποιηθεί οι δωρεάν παρεχόμενες από τη φύση ενέργειες.
–Γήινη δόμηση και οικονομικό κόστος, είναι προσιτό στον μέσο πολίτη;
–Η γήινη δόμηση έχει σαφώς χαμηλότερο κόστος. Θα μπορούσε ανάλογα με την τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση της κατοικίας, να ρυθμιστεί ανάλογα με τον προϋπολογισμό του καθενός.
Πληροφορίες:
Το εργαστήριο ξεκίνησε το πρώτο Σαββατοκύριακο Οκτωβρίου (1-2 Οκτωβρίου) και θα συνεχιστεί κάθε Σαββατοκύριακο του μήνα έως το πρώτο του Νοεμβρίου (5-6 Νοεμβρίου). Στις 22 Οκτωβρίου από τις 5:00 μ.μ. θα λάβει χώρα η επίσημη εκδήλωση του Φεστιβάλ που θα έχει ενημερωτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Για προκρατήσεις και άλλες πληροφορίες: 99722124 και earthhousecyprus@gmail.com
