Του Ανδρέα Ανδρέου
Πρέπει να δίνουμε υπέρμετρη σημασία στις αιτήσεις για αδειοδότηση νέων έργων ανάπτυξης Κάθε σχετικό στατιστικό στοιχείο έχει τη σημασία του και συνεισφέρει στο ζωγράφισμα της μεγαλύτερης εικόνας. Όμως ας μην ξεχνάμε πως όλοι αυτοί που υποβάλλουν τις αιτήσεις και όλοι αυτοί που τελικά αποφασίζουν να μην υποβάλουν αιτήσεις, είναι άνθρωποι που επηρεάζονται από όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους και πέρα από αυτό έχουν και τις προσωπικές ειδικές τους περιστάσεις που σε μεγάλο βαθμό κρίνουν τις τελικές τους αποφάσεις.
Το πρόσφατο παρελθόν χαρακτηρίστηκε από παράγοντες που αφενός αύξησαν και αυξάνουν την αβεβαιότητα σε κάποιους τομείς και που αφετέρου καθορίζουν μια βεβαιότητα σε κάποιους άλλους. Ένας παράγοντας αβεβαιότητας είναι η πανδημία που συνεχίζει και ένας παράγοντας βεβαιότητας είναι η κατάργηση του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος (ΚΕΠ).
Για παράδειγμα, η κατάργηση του ΚΕΠ έφερε μετά βεβαιότητας ένα απότομο τέλος σε φιλόδοξα κατασκευαστικά σχέδια ανάπτυξης πολυώροφων κτηρίων και μεγάλων σύνθετων αναπτύξεων που στόχο είχαν τους επενδυτές που επιζητούσαν την απόκτηση κυπριακού διαβατηρίου μέσω ανάλογων επενδύσεων. Αυτό είναι ένα δεδομένο που επέβαλε μια επενδυτική στροφή μακριά από τέτοιες αναπτύξεις. Αν ο αριθμός και ο όγκος τέτοιων αιτήσεων δείχνει σήμερα ένα αρνητικό πρόσημο σε σχέση με το 2019, θα πρέπει να θορυβηθούμε; Αν δούμε αυτό το απομονωμένο γεγονός από τη γενική οικονομική οπτική γωνία, η αυθόρμητη απάντηση είναι πως, ναι, επειδή λιγότερες άδειες σημαίνει, πτώση στην κατασκευαστική δραστηριότητα, σημαίνει μικρότερο ΑΕΠ, αύξηση στην ανεργία κλπ. Όμως, αυτή η προσέγγιση είναι λανθασμένη για σκοπούς εξαγωγής τελικών συμπερασμάτων. Εγώ θα υποστήριζα πως η αντίδραση με στροφή μακριά από τέτοιες επενδύσεις αποτιμάται θετικά. Η μείωση στην προσφορά νέων τέτοιων αναπτύξεων ταυτόχρονα μειώνει και την έκθεσή μας σε προϊόντα που κατά πάσα πιθανότητα θα έμεναν στα αζήτητα αν παρ’ ελπίδα κτίζονταν, που θα οδηγούσε σε χρεοκοπίες αυτών που θα τα έκτιζαν, θα είχαμε πύργους «φαντάσματα» αφού κανένας δεν θα κατοικούσε μέσα ή θα έμεναν και ημιτελείς. Την ίδια στιγμή η μείωση στη νέα προσφορά τέτοιων προϊόντων, προστατεύει τα υφιστάμενα αυτού του τομέα από την άποψη της διατήρησης των αξιών τους σε ικανοποιητικά επίπεδα, παρέχοντας έτσι ένα δίκτυ προστασίας στους επενδυτές που ήδη επένδυσαν ή προτίθενται να επενδύσουν.
Παράλληλα με τις αναπτύξεις αυτού του είδους βλέπουμε και πτώσεις σε σχέση με το 2019 σε κατηγορίες όπως ξενοδοχεία και κτήρια ψυχαγωγίας. Είναι κάποιος που αδικεί αυτή την αρνητική στροφή και θεωρεί πως είναι κάτι το άκρως ανησυχητικό Από τις αρχές του 2020 μέχρι και σήμερα ζούμε κάτω από συνθήκες πανδημίας με την αβεβαιότητα να είναι σε επίπεδα ρεκόρ. Εκεί που σπάζαμε διαδοχικά ρεκόρ τουριστικών αφίξεων, κατεβήκαμε στο στάδιο του κλεισίματος της χώρας, για να ανέβουμε κάποια σκαλοπάτια μετά φόβου Θεού, χρυσώνοντας το χάπι. Ο δε τομέας ψυχαγωγίας έχει πρόβλημα επιβίωσης με τα υφιστάμενα καταλύματα, πόσο μάλλον να περιμέναμε μαζική αύξησή του. Άρα η μείωση στη νέα προσφορά και πάλι εκλαμβάνεται ως μια φρόνιμη αντίδραση της προσφοράς που βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα προστατεύει τους αντίστοιχους κλάδους.
Ο οικιστικός τομέας είναι ο κυριότερος βραχίονας κατασκευαστικής επέκτασης, ενώ κακώς ο γραφειακός τομέας φαίνεται να συρρικνώνεται περαιτέρω. Ο συγκερασμός όλων των πιο πάνω δείχνει μια μονοδιάστατη πορεία στην ανάπτυξη το επόμενο διάστημα, ενώ οι ενδείξεις της αγοράς φαίνεται να είναι διαφορετικές. Το ενδιαφέρον για κάθοδο και εγκατάσταση ξένων εταιρειών είναι ήδη πολύ μεγάλο και αν δεν έχουμε τα αντίστοιχα προϊόντα για να τους στεγάσουμε θα το πνίξουμε εν τη γενέσει του.
Συνεπώς, οι αιτήσεις για αδειοδότηση είναι σημαντικές επειδή μας δίνουν ένα preview της συνολικής νέας προσφοράς ανά κατηγορία και μας βοηθά να εντοπίζουμε τόσο τις πιθανές ελλείψεις όσο και τους πιθανούς πλεονασμούς και να δρούμε ανάλογα. Με τα υφιστάμενα δεδομένα που είναι ενώπιόν μας, οι κατηγορίες των οικιστικών ακινήτων και των γραφειακών αναπτύξεων είναι με διαφορά οι τομείς που θα πρέπει να εστιάσει το ενδιαφέρον. Οι υπόλοιπες κατηγορίες θα ανακτήσουν ενδιαφέρον όταν επανέλθουμε σε συνθήκες πλήρους κανονικότητας.
