Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το θέμα της Μπιενάλε στην κατεχόμενη Λευκωσία, το οποίο ανέδειξε ο συνάδελφος Γιώργος Σαββινίδης, είναι σοβαρό και αφορά κυρίως την καλλιτεχνική κοινότητα της χώρας μας και δευτερευόντως την Πολιτεία. Η συμμετοχή καλλιτεχνών από την Κυπριακή Δημοκρατία στην Μπιενάλε που οργανώνει ο τ/κ Δήμος Λευκωσίας (θα διεξαχθεί από τις 7 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2025) είναι προσωπική απόφαση και σαφώς δηλώνει θέση. Παίρνουν θέση στο πολιτικό πρόβλημα του νησιού, διότι θα σημαίνει ότι συμμετέχουν ως ερχόμενοι από ένα άλλο κράτος, ένα όμορο κράτος της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου» και άρα συμφωνούν με τα δύο κράτη, τα οποία θα υπάρχουν πλάι-πλάι. Αν αυτή είναι η θέση των καλλιτεχνών από την Κυπριακή Δημοκρατία που ενδεχομένως λάβουν μέρος, θα πρέπει να κριθούν γι’ αυτή τους τη θέση και όχι για την καλλιτεχνική συμμετοχή τους και εννοείται πως θα ήταν καλό αυτοί οι καλλιτέχνες να επανεξετάσουν τη σχέση τους με την Κυπριακή Δημοκρατία και τις επιχορηγήσεις από τις δομές της – αν φυσικά έχουν κάποια σχέση. Ακόμα και αν τα έργα τους έχουν προσέγγιση μη-διαιρετική. Πάντοτε είναι χρήσιμες και τέτοιες προσεγγίσεις, άλλωστε.
Εννοείται πως τα καλέσματα για διαπόμπευση ή και για λιντσαρίσματα όσων λάβουν μέρος είναι κατάπτυστα και καταδικαστέα, είναι υποκίνηση βίας και οπωσδήποτε θα πρέπει να αποφεύγονται και η συντεταγμένη Πολιτεία πρέπει να τα τιμωρεί.
Όσο για τους διεθνείς συμμετέχοντες, το ζήτημα είναι πολύ πιο απλό. Σαφώς και οι συμμετέχουσες χώρες και οι εκπρόσωποί τους δεκάρα δεν δίνουν για το αν η Κύπρος είναι μοιρασμένη και αν το νησί διαιρέθηκε συνεπεία ενός πολέμου, που έγινε το 1974, μισό αιώνα πριν δηλαδή, και ότι το η «ΤΔΒΚ» είναι ή δεν είναι διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος και ότι οι χώρες τους δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις. Ψιλά γράμματα γι’ αυτούς, προφανώς το νησί της Κύπρου είναι ένας εξωτικός προορισμός, που δεν έχει απωλέσει τον αποικιακό του χαρακτήρα, ενώ και η εγγύτητα με τη Μέση Ανατολή δίνει μία άλλη αίσθηση στην έννοια της συμπόνοιας.
Διαβάζοντας, στα αγγλικά, τα κείμενα που έχουν αναρτηθεί στον επίσημο ιστότοπο της διοργάνωσης ουδέν βρίσκω για το ότι η πόλη είναι μοιρασμένη, διχοτομημένη, ότι η παλιά πόλη αποτελεί ένα όλον, το οποίο πέραν του μισού αιώνος είναι κατακερματισμένο. Δεν υπάρχει ούτε υπόνοια για το ότι είναι μία πόλη μοιρασμένη.
Την επιτροπή που θα επιμεληθεί την Μπιενάλε και θα επιλέξει τα έργα αποτελούν ο ιρανικής καταγωγής Γάλλος γραφίστας Ερβέ Ματίν (πρόεδρος), ο Τουρκοκύπριος εικαστικός και ακαδημαϊκός Σενίχ Τσαβούσογλου, η Τουρκοκύπρια εικαστικός Ασλί Μπολαγίρ και η Καναδή σχεδιάστρια, με έδρα το Μιλάνο, Ζινέτ Καρόν, μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών του Καναδά. Η Ασλί Μπολαγίρ μάλιστα συμμετέχει και σε εκθέσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία, και κάποιες από αυτές μάλιστα έγιναν με τη στήριξη του υφυπουργείου Πολιτισμού. Επίσης, η κα Μπολαγίρ, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη, είχε παραιτηθεί τη δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για τον Πολιτισμό, επειδή το αποτέλεσμα των «προεδρικών εκλογών» δεν συνάδει με τις αρχές της Επιτροπής. Άραγε, σκέφτομαι, δεν είχε λόγο στο να εκφραστεί για τη «Νότια Κύπρος»; Επίσης και ο Σενίχ Τσαβούσογλου είχε μηνυθεί το 2020 από τον Ερσίν Τατάρ ως πρωθυπουργός, για γελοιογραφία που απεικόνιζε τον Τατάρ να φοράει ζουρλομανδύα και φαίνεται πως δεν συμμερίζεται τα περί δύο κρατών… Αναρωτιέμαι βέβαια αν θα έχουμε κάποια έκπληξη, ας πούμε μια πολιτική τοποθέτηση εναντίον των διχοτομιστικών απόψεων της νυν πολιτικής ηγεσίας της τ/κ κοινότητας από τους διοργανωτές.
Ο τ/κ Δήμος Λευκωσίας φυσικά και είναι πολύ ενθουσιασμένος για το ότι καλλιτέχνες από 22 χώρες (συν η «Νότια Κύπρος») θα λάβουν μέρος στις δράσεις της «Bienal Lefkosa» με θεματική τη «Συμπόνοια», ένα διεθνές ζήτημα, το οποίο η αλήθεια είναι ότι είναι και επίκαιρο πολύ στην περιοχή μας. Θα είχε ενδιαφέρον να δούμε πως ο Δήμος Λευκωσίας θα αντιδράσει σε αυτό το διεθνές άνοιγμα της άλλης Λευκωσίας, που αξιοποιεί δημόσιους χώρους, που διοργανώνει τέτοιας εμβέλειας εκδηλώσεις –μένει φυσικά να δούμε τι ακριβώς θα γίνει από τις 7 Νοεμβρίου έως 6 Δεκεμβρίου 2025. Αλλά ας είμαστε επιτέλους μία φορά μπροστά από τις εξελίξεις.
