Του Αθανάσιου Έλλις
Τη στιγμή που η ανθρωπότητα έχει ανάγκη την καθοδήγηση και τις πρωτοβουλίες ισχυρών χωρών, η για δεκαετίες ηγέτιδα δύναμη του πλανήτη, Αμερική, κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μειώσει τον δικό της καθοριστικό ρόλο. Στην πορεία προδίδει οράματα, ελπίδες, προσδοκίες.
Η όλη διαχείριση της κρίσης από τον Ντόναλντ Τραμπ έχει πλήξει την εικόνα της χώρας του στα μάτια όλου του κόσμου, όχι μόνο αντιπάλων και ανταγωνιστών, αλλά και παραδοσιακών φίλων, εταίρων και συμμάχων. Ταυτόχρονα, οι ενδείξεις –και οι εκτιμήσεις ειδικών, όχι πολιτικών αντιπάλων– συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η στάση του έχει θέσει σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων Αμερικανών πολιτών.
Υπήρξε ολιγωρία και αλαζονεία, κάτι που δεν εκπλήσσει αν ανατρέξει κανείς στις αποφάσεις του Τραμπ κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας που είναι πρόεδρος. Πριν από δύο χρόνια έθεσε τέλος στη λειτουργία της ομάδας αντιμετώπισης πανδημιών του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ενώ δεν έδωσε τη δέουσα προσοχή στις εκτιμήσεις, προειδοποιήσεις και προτάσεις που του είχε αφήσει η προηγούμενη κυβέρνηση για το θέμα.
Δεν είναι ιδεολογικό το πρόβλημα. Για τους κινδύνους μιας πανδημίας είχαν προειδοποιήσει τόσο ο Δημοκρατικός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, όσο και ο Ρεπουμπλικανός προκάτοχός του Τζορτζ Μπους, ο τελευταίος το 2005.
Όλοι επιθυμούν την επανεκκίνηση των οικονομιών το συντομότερο δυνατόν ώστε να λειτουργήσουν επιχειρήσεις και να απασχοληθούν εργαζόμενοι. Ωστόσο, παράλληλα όλοι –ή τουλάχιστον οι νοήμονες– συμφωνούν πως προτεραιότητα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Ο Τραμπ παρέβλεψε τις εισηγήσεις των επιστημόνων, επιλέγοντας για άλλη μια φορά να ακολουθήσει το «αλάνθαστο», όπως πιστεύει και το δηλώνει δημόσια, δικό του ένστικτο. Έτσι, αγνόησε τις έγκαιρες προειδοποιήσεις για την απειλή που συνιστούσε ο κορωνοϊός.
Τώρα αφήνει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να απομακρύνει τον επικεφαλής της ομοσπονδιακής υπηρεσίας Λοιμωδών Νόσων, Αντονι Φάουτσι –στη θέση αυτή από το 1984, ο κορυφαίος 79χρονος επιστήμονας έχει διατελέσει σύμβουλος έξι Αμερικανών προέδρων– επειδή δήλωσε ότι εάν είχαν ληφθεί νωρίτερα τα μέτρα που πρότειναν οι επιστήμονες για την αντιμετώπιση της πανδημίας, θα είχαν σωθεί ζωές. Ο Τραμπ ίσως δεν το αντέχει πολιτικά, αλλά ακόμη και η σκέψη είναι ενοχλητική.
Τελευταίο ανησυχητικό «κρούσμα» η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να διακόψει τη χρηματοδότηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Οι ΗΠΑ ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου συνεισφέρουν το 15% του προϋπολογισμού.
Ο Μπιλ Γκέιτς έσπευσε να επισημάνει ότι η απόφαση αυτή είναι «τόσο επικίνδυνη όσο ακούγεται», σημειώνοντας ότι σε μία παγκόσμια υγειονομική κρίση το έργο του ΠΟΥ είναι να μειώνει τη διασπορά του κορωνοϊού «και αν αυτό το έργο σταματήσει, κανείς άλλος οργανισμός δεν μπορεί να τον αντικαταστήσει».
Η μόνη λύση είναι η στενή συνεργασία όλων των χωρών, ανέφερε ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών Χάικο Μάας, προσθέτοντας ότι μία από τις καλύτερες επενδύσεις είναι να ενισχυθούν ο ΟΗΕ και ο ΠΟΥ για να προωθήσουν την ανάπτυξη και τη διανομή τεστ και εμβολίων.
Σε πρόσφατο άρθρο στο αμερικανικό περιοδικό The Atlantic, ο Τραμπ κατηγορείται για καταστροφική διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού λόγω άγνοιας, ανικανότητας και υπέρμετρου εγωισμού. Η συγγραφέας επισημαίνει ότι κρίσεις σαν αυτή απαιτούν ηγεσία στο ανώτατο επίπεδο, χάραξη μιας στρατηγικής που θα χρησιμοποιεί τις ομοσπονδιακές εξουσίες για να ευθυγραμμίζει τις δυνατότητες του ιδιωτικού τομέα με τις ανάγκες της κοινωνίας, καθοδήγηση των επί μέρους Πολιτειών, και μια μετρημένη και ταυτόχρονα αισιόδοξη στάση.
Παρά τα πολλά τρωτά της, η Αμερική αποτελούσε σημείο αναφοράς ειδικά στον χώρο της επιστήμης, και πάντα ηγούνταν σε πνεύμα συνεργασίας των προσπαθειών της ανθρωπότητας για την αντιμετώπιση υγειονομικών απειλών και προκλήσεων.
Είναι λυπηρό ότι σήμερα συμπεριφέρεται με έναν εθνοκεντρικό τρόπο που το μόνο που επιτυγχάνει είναι να απωθεί. Οι λαοί άλλων χωρών όχι μόνο δεν προσβλέπουν με δέος στην ηγεσία αυτής της Αμερικής όπως έκαναν στο παρελθόν, ακόμη και σιωπηρά, αλλά αντίθετα την επικρίνουν και δυσανασχετούν από τη συμπεριφορά της.
