Του Γιάννου Σταυρινίδη
Ο πρόεδρος Τραμπ αιφνιδίασε τους πάντες συμπεριλαμβανομένων των αγορών, αφού ενώ έδωσε προθεσμία δεκαπέντε ημερών για να λάβει τελικές αποφάσεις, προχώρησε το βράδυ του Σαββάτου 21/6 σε βομβαρδισμούς των πυρηνικών εγκαταστάσεων, τοποθετημένα σε τρία σημεία στην ενδοχώρα του Ιράν. Σε μια επιχείρηση που υπήρξε άρτια οργανωμένη και στηρίχθηκε στον αιφνιδιασμό, η αμερικανική πολεμική αεροπορία έπληξε με διατρητικές υπερ-βόμβες, που πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν, τις πυρηνικές υποδομές χωρίς να προκληθεί καμία εκ μέρους του Ιράν αντίδραση.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο Τραμπ, τα πλήγματα ήταν ισχυρά και έχουν καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το οποίο η χώρα προετοίμαζε για πάνω από μια εικοσαετία. Σε αυτή τη διαβεβαίωση στηρίχθηκε και η ήπια, σχεδόν ανακουφιστική αντίδραση των αγορών το πρωί της Δευτέρας η οποία υπήρξε ηπιότερη ακόμα και από όταν το Ισραήλ επιχείρησε το πρώτο αεροπορικό πλήγμα στο έδαφος του Ιράν.
Αν ισχύουν όσα είπε ο πρόεδρος Τραμπ, τότε η πυρηνική απειλή του Ιράν δεν βρίσκεται στο τραπέζι και άρα η Μέση Ανατολή μπορεί επιτέλους να ησυχάσει από μια εστία εντάσεων που για χρόνια προκαλούσε ανησυχία. Βέβαια το ιρανικό αφήγημα είναι διαφορετικό, αφού κάνει λόγο για μετακίνηση του ουρανίου και του κρίσιμου εξοπλισμού από τις εγκαταστάσεις πολύ πριν επιχειρηθεί το πλήγμα. Αυτό όμως είναι κάτι που θα πρέπει να περιμένουμε κατά πόσο θα ξεκαθαρίσει μέσα στις τις επόμενες μέρες. Ώρες μετά την αμερικανική επέμβαση, το Ιράν απείλησε με κλείσιμο των στενών του Ορμούζ από όπου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου αργού πετρελαίου και σημαντικές ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου. Αν και η Βουλή συνεδρίασε και έλαβε τις ανάλογες αποφάσεις, η υλοποίηση θα απαιτήσει την έγκριση του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας της χώρας. Αναλυτές για θέματα πετρελαίου εκτιμούν πως οι πιθανότητες το Ιράν να προχωρήσει με την απειλή είναι περιορισμένες, καθώς θα στρέψει τις γείτονες πετρελαϊκές χώρες εναντίον του χάνοντας κάθε μορφής υποστήριξη και συμπάθεια. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, η Ουάσιγκτον έχει εμπλέξει και την Κίνα, η οποία διατηρεί φιλικές σχέσεις με το καθεστώς και η οποία έχει συμφέρον από το πετρέλαιο του Κόλπου.
Η ιρανική κυβέρνηση, όμως, δεν αποτελεί ορθολογικό παίκτη και κανένας δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα ενεργήσει. Πάντως, σε περίπτωση που θα το αποφάσιζε, ο αντίκτυπος θα ήταν μεγάλος για όλες τις χώρες του Κόλπου όπως Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ και Κατάρ. Σε μια τέτοια περίπτωση θα «χάνονταν» από την αγορά 17 δισ. βαρέλια αργού πετρελαίου επηρεάζοντας τις αγορές της Ευρώπης, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.
Η αδυναμία της Τεχεράνης να αντιδράσει είναι εμφανής και αποτελεί τον κύριο παράγοντα που καθησυχάζει τις αγορές. Τα πλήγματα που επιδίωξε το Ιράν τη Δευτέρα κατά αμερικανικών στόχων στην περιοχή ήταν επικοινωνιακού χαρακτήρα και έγιναν για την τιμή των όπλων. Αυτή ακριβώς τη συγκυρία εκμεταλλεύτηκε ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος έσπευσε να ανακοινώσει μόνιμη εκεχειρία. Αν και η εξέλιξη είναι προς το συμφέρον του Ιράν αφού του δίνει χρόνο να ανασυνταχθεί, η ισραηλινή πλευρά δεν φαίνεται ικανοποιημένη αφού σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις είχε το πάνω χέρι και ήταν σε θέση να πραγματοποιήσει όλους τους στρατηγικούς της στόχους κατά του καθεστώτος της Τεχεράνης. Η προσοχή των αγορών πλέον βρίσκεται στη συνέχεια και κυρίως τη διάρκεια της εκεχειρίας.
