Του Γιάννου Σταυρινίδη
Αυτή η κυβέρνηση έχει δύο επιλογές και φαίνεται πως επιλέγει τον εύκολο δρόμο της παροχολογίας, των επιδομάτων και των φορο-εκπτώσεων. Τον δρόμο που σε αφήνει ικανοποιημένο ως προς τον εαυτό σου, αλλά στάσιμο ως προς το διεθνές περιβάλλον και όσα συμβαίνουν ή θα συμβούν στα επόμενα 2-3 χρόνια.
Η ΑΤΑ βρίσκεται χωρίς μόνιμη συμφωνία εδώ και δώδεκα χρόνια. Μια ανοικτή πληγή που κατά καιρούς κακοφορμίζει απαιτώντας χρόνο και ενέργεια. Μια διαδικασία που θα επαναληφθεί κάθε φορά που ένα χρονικό ορόσημο πλησιάζει. Αυτήν τη φορά όμως τα πράγματα παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, με την αποκλειστική ευθύνη να βρίσκεται στην κυβέρνηση.
Μια κυβέρνηση που προσπαθεί απελπισμένα να παραγάγει ουσιαστικό έργο, να αλλάξει το αφήγημα και να ξανακερδίσει τις εκλογές. Σε αυτό το πλαίσιο ανακοίνωσε «ΑΤΑ για όλους». Μια εξαγγελία που προκάλεσε ελπίδα και τρόμο. Ελπίδα για τις χιλιάδες των εργαζομένων, που φαντάζονται την ΑΤΑ ως κάτι υπερκόσμιο που θα μπορέσουν επιτέλους να απολαύσουν. Τρόμο για τους εργοδότες, που για χρόνια προσπαθούν να την καταργήσουν αφού τη θεωρούν στρεβλή, περιττή και αναχρονιστική.
Εφόσον η «ΑΤΑ για όλους» σημαίνει για την κυβέρνηση διεύρυνση την ίδια ώρα που θα παραμείνει ο υφιστάμενος κατάλογος δικαιούχων, τότε θα πρόκειται για μια ανεύθυνη πολιτική. Τα ετήσια πλεονάσματα που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ δεν θα πρέπει να αποτελέσουν άλλοθι για λανθασμένες αποφάσεις που θα συσσωρεύουν μακροχρόνια αρνητικό αποτύπωμα.
Αν η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη, που μάλλον είναι, να ξοδέψει το δημοσιονομικό μαξιλάρι θα πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχουν ουσιαστικότερες παρεμβάσεις για να το πράξει, όπως είναι ωφέλιμες πολιτικές για την οικονομία. Πολιτικές που με την πάροδο του χρόνου παράγουν αποτέλεσμα, ουσιαστικό και όχι εκλογικό. Γιατί, σύμφωνα με την κλασική συνταγή, οι εκλογές κερδίζονται με παροχολογία, επιδόματα και φορο-εκπτώσεις.
Οι Κύπριοι εργαζόμενοι που βρίσκονται στο ενδιαφέρον της κυβερνητικής πολιτικής, είναι παγιδευμένοι σε ένα φαύλο κύκλο χαμηλών επενδύσεων, χαμηλής παραγωγικότητας και χαμηλών μισθών. Και ο μόνος ουσιαστικός τρόπος που μπορεί αυτή η κυβέρνηση να ενεργήσει είναι να σπάσει τον φαύλο κύκλο. Και πώς σπάει ο φαύλος κύκλος; Με παραγωγικές επενδύσεις σε τεχνολογίες και κρίσιμες υποδομές (όχι δρόμους).
Αν η κυβέρνηση επιθυμεί ουσιαστική παρέμβαση στην οικονομία θα πρέπει να επενδύσει τα πλεονάσματα στη βελτίωση της παραγωγικότητας. Η παροχολογία, τα επιδόματα και οι φορο-εκπτώσεις δεν έχουν κανένα θετικό αντίκτυπο στη βελτίωση της παραγωγικότητας εφόσον αυτό επιδιώκεται. Αντί αυτού, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ξοδέψει τα πλεονάσματα σε επικοινωνιακού τύπου παρεμβάσεις (π.χ. ΑΤΑ 18 ευρώ τον μήνα για όλους) με μοναδικό στόχο να ενισχυθεί το αφήγημα και να κερδηθεί η δεύτερη θητεία.
Είναι κρίμα που κατά πως φαίνεται τα πλεονάσματα θα έχουν την ίδια τύχη των πόρων του ταμείου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, επίσης ύψους 1 δισ. ευρώ. Και το λέμε αυτό, γιατί δυστυχώς αυτά τα χρήματα κατασπαταλήθηκαν χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα της οικονομίας. Κατασπαταλήθηκαν αφού τροφοδοτήθηκαν ώριμα και ξεπερασμένα έργα προηγούμενων δεκαετιών. Τρανό παράδειγμα ο καβγάς με τους εκπαιδευτικούς για ένα σύστημα αξιολόγησης που προωθείται, γιατί υπάρχουν κάποια εκατομμύρια από το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που πρέπει να αξιοποιηθούν.
Η κυβερνητική παρέμβαση θα έπρεπε να σχεδιάζεται γύρω από επενδύσεις που αντιμετωπίζουν τα διαχρονικά προβλήματα της χώρας, όπως είναι η ενέργεια, η τεχνολογία και η άμυνα. Αυτά όμως απαιτούν χρόνο, και χρόνος δεν υπάρχει όταν προετοιμάζεσαι για να κερδίσεις τις εκλογές του 2028.
