Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η ζήτηση για τα δάνεια του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (ESM) παραμένει υποτονική ακόμη και από τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, οι οποίες πληρώνουν σήμερα τα υψηλότερα επιτόκια στις εκδόσεις ομολόγων που διενεργούν. Οι χώρες αυτές έχουν ξεχωρίσει αφού αναμένεται να βιώσουν τη μεγαλύτερη ύφεση, λόγω του ισχυρού πλήγματος που έχουν δεχθεί οι οικονομίες τους κατά την κορύφωση των κρουσμάτων αλλά και την περίοδο που ακολουθεί. Τα δάνεια από τον ESM παραχωρούνται με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια με τη μόνη προϋπόθεση ότι θα χρηματοδοτηθούν άμεσες και έμμεσες δαπάνες σχετιζόμενες με την υγεία.
Τα δάνεια αυτά μπορούν να ανέλθουν σε ύψος μέχρι το 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας και είναι άμεσα διαθέσιμα μέχρι να εξαντληθεί το συνολικό ποσό των 240 δισ. ευρώ που έχει τεθεί στη διάθεση των μελών.
Η έλλειψη ζήτησης οφείλεται κυρίως σε ιδεολογικά αντί για οικονομικά αίτια. Ο δανεισμός από τις αγορές στην προκειμένη περίπτωση τυγχάνει μεγαλύτερης αποδοχής αλλά και εμπιστοσύνης σε αντίθεση με την «ευρωπαϊκή γραφειοκρατία», όπως αποκαλείται η ηγεσία του ESM. Τα μνημόνια που συνόδευσαν τα δάνεια που είχαν παραχωρηθεί την προηγούμενη δεκαετία κατά την κρίση του ευρώ στοιχειώνουν το Μηχανισμό και δυσκολεύουν τις προοπτικές προσφυγής των μελών.
Τα φιλοευρωπαϊκά κινήματα, αν και υποστηρίζουν την προσφυγή στον ESM για αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν, σκοντάφτουν στις φωνές όσων εκφράζουν μια πιο σκληρή γραμμή. Ως κυριότεροι λόγοι για την άρνηση προσφυγής στον ESM προτάσσονται, (α) ο ενδεχόμενος στιγματισμός της χώρας που θα το επιχειρήσει, (β) η χωρίς αλλαγές διατήρηση της αρχικής συνθήκης εγκαθίδρυσης του ESM και (γ) η προσπάθεια επηρεασμού της πολιτικής εκείνων των κυβερνήσεων που είχαν προσφύγει στο παρελθόν.
Η απόφαση για μη προσφυγή κερδίζει έδαφος εξαιτίας της νωπής ακόμα μνήμης των λαών εκείνων που στο παρελθόν κλήθηκαν να εφαρμόσουν μνημόνια. Ως αποτέλεσμα, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος προτιμούν να δανείζονται από τις αγορές με επιτόκια από 1,5% έως 2% και να απορρίπτουν προς το παρόν το 0,1% που συνδέεται με τα δάνεια του ESM.
Η κοινή λογική όμως επιβάλει προσφυγή στο συγκεκριμένο δανεισμό για μια σειρά από λόγους όπως είναι, (α) η αμεσότητα παραχώρησης των κονδυλίων σε αντίθεση με το Ταμείο Ανάκαμψης που δεν αναμένεται να δραστηριοποιηθεί πριν το τέλος του επόμενου χρόνου, (β) η μεγάλη πτώση του ΑΕΠ και η μεγάλη αύξηση του ελλείμματος που επιβάλλει μείωση στο κόστος δανεισμού, (γ) η βεβαιότητα ότι η χαλάρωση της συνθήκης για έλλειμμα 3% δεν θα διαρκέσει για πάντα και (δ) η «πειθαρχία» που επιβάλλουν οι όροι δανεισμού σε σχέση με τη χρήση των κονδυλίων σε χώρες που είναι επιρρεπείς σε αστοχίες και σπατάλες.
H Κύπρος, μετά από μια επιτυχημένη έκδοση από πλευράς ζήτησης προ ολίγων ημερών, άντλησε 1δισ. ευρώ και έχει την ευκαιρία να αποπληρώσει παλαιότερο και ακριβότερο δανεισμό. Η ύφεση όμως πολύ πιθανόν να είναι μεγαλύτερη από τις προηγούμενες προβλέψεις. Η προς τα κάτω αναθεώρηση των τουριστικών αφίξεων, άρα και εσόδων, που ανακοίνωσε ο υφυπουργός τουρισμού είναι ενδεικτική της κατάστασης. Η ανάκαμψη του επόμενου χρόνου ίσως να είναι ηπιότερη από την αναμενόμενη. Σε κάθε περίπτωση, η μεγαλύτερη δυνατή αύξηση των ταμειακών διαθεσίμων ίσως αποδειχθεί σωτήρια.
