Της Μαρίας Ηρακλέους
Είναι κάτι που έχουμε ακούσει αρκετές φορές από φορείς του τουρισμού, ότι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται πλέον ως σημείο, ή καλύτερα, χρονιά αναφοράς για τον τουρισμό, το 2019. Και αυτό, εφόσον, οι συνθήκες και τα δεδομένα του τότε δεν είναι κοινά με τα δεδομένα του σήμερα. Άρα, το επιχείρημα είναι ότι στην ουσία συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Όντως το επιχείρημα έχει μια λογική βάση. Δεν μπορείς να συγκρίνεις επιδόσεις μιας υγιούς χρονιάς, με αυτές των επόμενων τριών που ακολούθησαν. Τα γνωρίζουν οι αρμόδιοι, ξενοδόχοι, εστιάτορες και όσοι βγάζουν τα προς το ζην από την τουριστική βιομηχανία, και δεν είναι λοιπόν πρωτάκουστο ότι η αχίλλειος πτέρνα του τομέα είναι η ευαλωτότητα του απέναντι σε εξελίξεις είτε πολιτικές είτε οικονομικές και άλλες.
Έτσι, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που ακολούθησαν άφησαν εκτός Ευρώπης τις μεγάλες ροές Ρώσων τουριστών, οι οποίες ενίσχυσαν τελικά τις πληρότητες άλλων προορισμών αλλά και τη δυναμική του εγχώριου τουρισμού στη Ρωσία.
Η άνοδος των επιτοκίων, του κόστους ενέργειας και του πληθωρισμού, μείωσαν την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών ενώ ταυτόχρονα αύξησαν το κόστος αγοράς εισιτηρίων, διαμονής και προϊόντων. Είδαμε τις δαπάνες τουριστών να αυξάνονται μεν, αλλά την ίδια ώρα υπήρξε μια μικρή μείωση της διάρκειας των διακοπών. Λιγότερες μέρες διακοπών και περισσότερα έξοδα λοιπόν.
Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ακρίβεια δεν έχει επηρεάσει μέχρι στιγμής τη ζήτηση για ταξίδια –η οποία παραμένει σε ψηλά επίπεδα. Κάτι που εξακολουθεί να συνδέεται με τα κατάλοιπα του εγκλεισμού της πανδημίας.
Πιο πρόσφατα, στην λίστα των παραγόντων που επηρεάζουν τον τουρισμό, προστέθηκε και η κλιματική αλλαγή. Είδαμε λοιπόν τις τελευταίες μέρες, έρευνες και αναλύσεις που καταδεικνύουν ότι αφαιρούνται πόντοι δημοφιλίας από μεσογειακούς προορισμούς λόγω καύσωνα, αλλά και το ακριβώς αντίθετο. Τουρίστες να ταξιδεύουν περισσότερο σε προορισμούς της Βόρειας Ευρώπης αναζητώντας διακοπές μακριά από τον κίνδυνο καύσωνα και πυρκαγιών. Επίσης, αναδείχθηκε ακόμα περισσότερο η τάση προς environmental friendly προορισμούς και τουριστικές μονάδες.
Είδαμε επίσης να ενισχύεται η τάση προς Value for money προορισμούς και καταλύματα και, ποιος θα το πίστευε, την αποδόμηση της ναυαρχίδας (όπως έχει χαρακτηριστεί) του ελληνικού τουρισμού, της Μυκόνου, ως αποτέλεσμα αυθαιρεσιών –πολεοδομικών και κόστους.
Βλέπουμε την ίδια ώρα τις ελλείψεις προσωπικού στην τουριστική βιομηχανία να παραμένουν και μάλλον να αυξάνονται, κάτι που ωστόσο δεν φαίνεται να πτοεί νέες επενδύσεις στον τουριστικό κλάδο. Είναι ένα ερώτημα πάντως το πώς και με ποιαν ποιότητα θα καταφέρουν να προσφέρουν τις τουριστικές υπηρεσίες τα ξενοδοχεία. Είναι επίσης ένα ερώτημα το ποιο ρόλο θα έχει η τεχνολογία σε αυτή την επόμενη μέρα του τουρισμού. Σε μονάδες του εξωτερικού, ήδη η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη ενσωματώνεται και αξιοποιείται ως ατού για ένα ξενοδοχείο, ενώ η προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι επιτακτική ανάγκη. Την ίδια ώρα στην Κύπρο καταγράφουμε ίσως μόλις ένα ξενοδοχείο με ψηφιοποιημένες υπηρεσίες check in και check out. Βεβαίως, ειδικά στον τομέα της φιλοξενίας, το ανθρώπινο στοιχείο δεν μπορεί να αντικατασταθεί από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, ωστόσο, δεν θα μπορούσαν αυτές οι εφαρμογές να αξιοποιηθούν ώστε αφενός να αναβαθμιστεί η εξυπηρέτηση και αφετέρου να γίνουν πιο στοχευμένες οι ανάγκες σε προσωπικό;
Από όλα τα πιο πάνω προκύπτει το εξής. Η μόνη σταθερά είναι η αλλαγή. Τα πάντα αλλάζουν, οι τάσεις, οι ανάγκες και οι προτεραιότητες των τουριστών, οι αναζητήσεις τους, οι ίδιοι οι προορισμοί. Έχουμε τα αντανακλαστικά να ενεργήσουμε και να ακολουθήσουμε αυτές τις αλλαγές; Και αν ναι, τι κάνουμε για να κερδίσουμε έδαφος και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε αυτά τα επίπεδα έναντι άλλων προορισμών;
Διότι, αν θέλουμε να επιστρέψουμε το συντομότερο σε μια υγιή χρονιά ή ακόμα καλύτερα, να βάλουμε πιο γερά θεμέλια για την επόμενη μέρα στον τουρισμό, δεν θα πρέπει να περιμένουμε τις εξωγενείς συνθήκες να είναι ευνοϊκές. Η δουλειά θα πρέπει να ξεκινήσει να γίνεται πρωτίστως εκ των έσω.
