Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η τραγωδία στο Μαρί τον Ιούλιο του 2011, υπήρξε αναμφίβολα το πολιτικό Βατερλό του Δημήτρη Χριστόφια, ενός πολιτικού προσώπου που απολάμβανε για χρόνια υψηλά ποσοστά δημοτικότητας λόγω της απλότητάς του αλλά και της αμεσότητας που είχε με τον πολίτη. Υπήρξαν και στο παρελθόν σκάνδαλα της εν λόγω κυβέρνησης που έκαναν τον πολίτη να οργιστεί, ωστόσο, ήταν η πρώτη φορά που η συντριπτική πλειοψηφία ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης ένιωσε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στο ύψος των περιστάσεων. Και αυτό, όχι γιατί η κοινωνία ανέμενε από τον Πρόεδρό της να έχει γνώσεις πυροτεχνουργού και να ξέρει πού φυλάγεται κάθε εμπορευματοκιβώτιο, αλλά για τον τρόπο που αντιμετώπισε την τραγωδία την επόμενη μέρα. Αποφεύγοντας να αναλάβει την πολιτική ευθύνη αλλά και να ζητήσει συγγνώμη. Ένα συγγνώμη που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αυτοκριτικής και ανάληψης της ευθύνης για το γεγονός ότι το κράτος δεν επιτέλεσε τον βασικότερο ρόλο του: να προσφέρει ασφάλεια στους πολίτες του.
Πώς θυμηθήκαμε τον Δημήτρη Χριστόφια και το Μαρί επτά χρόνια μετά; Σίγουρα ούτε για να τον επικρίνουμε ούτε για να επικροτήσουμε τις ακρότητες που είχαν γίνει τότε από μερίδα της κοινωνίας στο όνομα της οργής και της ανάληψης ευθυνών. Αλλά γιατί αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα ότι οι μεγάλες τραγωδίες καταστρέφουν και πολιτικές καριέρες.
Ενδεικτική και η περίπτωση του Κώστα Καραμανλή το 2007 με τις πυρκαγιές που έκαιγαν την Ελλάδα επί τρεις μήνες και ο ίδιος έκανε λόγο για ασσύμετρες απειλές, αμήχανος στο να διαχειριστεί την κατάσταση και τις ανθρώπινες τραγωδίες.
«Μετά τις πυρκαγιές των τελευταίων ημερών και τα δεκάδες θύματα που θρηνήσαμε, θεωρώ ότι δεν διαθέτω τις προϋποθέσεις ούτε πολιτικά αλλά ούτε και σε προσωπικό επίπεδο να παραμείνω στη θέση μου στο Υπουργείο Εσωτερικών» έλεγε το καλοκαίρι του 2017 η υπουργός Εσωτερικών της Πορτογαλίας μετά τις φονικές πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα της.
Η παραίτηση της Ντε Σόουζα στην Πορτογαλία αποτελεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα το υπόδειγμα πολιτικής ευθιξίας από εκείνους που θεωρούν τις παραιτήσεις στην Ελλάδα την μόνη διέξοδο. Πώς όμως ευθύνεται η ελληνική κυβέρνηση και πόσο ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας για τέτοια τραγωδία όπως αυτή που βρήκε την Ελλάδα; Θα μπορούσε να αποφύγει τη φυσική αυτή καταστροφή; Σίγουρα όχι. Όπως και στην περίπτωση του Μαρί, κανείς δεν αναμένει από μία κυβέρνηση να είναι πυροσβέστης, να είναι δασοκόμος, να είναι γιατρός, την ώρα της καταστροφής.
Όταν χάνονται ανθρώπινες ζωές και μάλιστα με τόσο τραγικό και άδικο τρόπο οι πολιτικές ευθύνες έχουν το όνομα εκείνου που κυβερνά ανεξαρτήτως του βαθμού εμπλοκής του στον όλο χειρισμό της υπόθεσης. Γιατί υπήρξε αναμφίβολα και ανεπάρκεια του κράτους και ολιγωρία.
Μία κυβέρνηση ελέγχεται όταν δεν μπορεί να προσφέρει την απαιτούμενη ασφάλεια και όταν δεν βρίσκεται στο πλευρό των πολιτών της σε μία κρίσιμη στιγμή, εμπνέοντάς τους και δίνοντάς τους δύναμη.
«Έχω μπροστά μου μία εβδομηντάχρονη νεκρή γυναίκα. Έχω καλέσει εδώ και μιάμιση ώρα το ΕΚΑΒ αλλά δεν έχει έρθει. Ξέρω ότι προέχουν άλλα πράγματα, ότι ο άνθρωπος αυτός δεν γυρίζει πίσω, αλλά πρέπει να σεβόμαστε και τους νεκρούς» έλεγε τα μεσάνυχτα της Δευτέρας ένας άνδρας που πήρε τηλέφωνο στον ΣΚΑΙ.
Ακολούθησε ο καπετάνιος ενός σκάφους από το λιμάνι της Ραφήνας όπου μαζί με τους Αιγύπτιους ψαράδες ο οποίος με δική του πρωτοβουλία περισυνέλεγε από τη θάλασσα ανθρώπους που είχαν πέσει μέσα για να σωθούν από τη φωτιά που τους είχε εγκλωβίσει στην ακτή. «Έχω μαζί μου περίπου είκοσι άτομα, τα έχω εδώ, στη γέφυρα» έλεγε συγκεκριμένα.
Δύο διαφορετικές περιπτώσεις που δείχνουν το μεγαλείο της ανθρωπότητας και τα αντανακλαστικά αλληλεγγύης που όπως φαίνεται δεν μας εγκατέλειψαν. Δείχνει παράλληλα όμως και την πλήρη απουσία του κράτους. Όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει μόνος και αβοήθητος, όχι επειδή βρίσκεται σε εμπόλεμη ζώνη αλλά επειδή το κράτος του που ρόλος του είναι να του παρέχει ασφάλεια είναι το ίδιο φοβισμένο με αυτόν και δρα υπό πανικό προσπαθώντας να αποποιηθεί την όποια ευθύνη, τότε κάτι σίγουρα δεν πάει καλά.
Οι όποιες υπόνοιες περί υπονομευτών και ασύμμετρων απειλών μόνο θυμηδία προκαλεί. Δεν είναι η ώρα για επικοινωνιακά κόλπα ούτε για επίρριψη ευθυνών στην αντιπολίτευση που και εκείνη φάνηκε μικρή των περιστάσεων. Αν θεωρεί η ελληνική κυβέρνηση πως είναι θέμα κακόβουλων εμπρησμών τότε ίσως να είναι καιρός να ληφθούν μέτρα, καθώς πολλά ακούγονται εδώ και χρόνια. Το σημαντικό όμως είναι πως είναι ώρα ταπεινότητας και ώρα ευθύνης. Και σε αυτή την ευθύνη απαιτούνται αναπόφευκτα και κάποιες παραιτήσεις.
