Του Νίκου Κωνσταντάρα
Η έντονη διπλωματική δραστηριότητα των ημερών φέρνει στο προσκήνιο το πολύπλοκο πλέγμα των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων στην περιοχή μας. Ένα μείγμα πάγιων πολιτικών, τυχοδιωκτικών κινήσεων και ευκαιριακών συμμαχιών περιπλέκει κάθε κίνηση και καθιστά κάθε πρόβλεψη επικίνδυνη. Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, οι συναντήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με Κυριάκο Μητσοτάκη και Τζο Μπάιντεν χθες, η σύνοδος κορυφής Ε.Ε. – ΗΠΑ και η αυριανή συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν θα εστιάσουν στα μεγάλα ζητήματα της εποχής – διεθνείς σχέσεις και οικονομία, κλιματική κρίση, πανδημία, μετανάστευση κ.ά. Στον απόηχο αυτών των συναντήσεων θα συνεδριάσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την ερχόμενη εβδομάδα, για να συζητήσει, μεταξύ άλλων, τις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας.
Για την Ελλάδα, ασφαλώς, κορυφαίο ζήτημα είναι το πώς θα εξελιχθούν οι διμερείς σχέσεις με την Τουρκία, αλλά και οι σχέσεις της γειτονικής χώρας (και συμμάχου στο ΝΑΤΟ) με τις ΗΠΑ, την Ε.Ε., τη Ρωσία και την Κίνα. Η στήριξη της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών προς την Αθήνα αυτόν τον καιρό είναι άμεση και έκδηλη. Ο Ερντογάν, αντιθέτως, βρίσκεται σε δυσκολότερη θέση από ποτέ. Οι τυχοδιωκτισμοί στην περιοχή (από την Ανατολική Μεσόγειο έως τη Συρία και τον Καύκασο), τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, η αγορά των S-400 και η στενή σχέση με τη Ρωσία, οι αποκαλύψεις για διαφθορά (όχι μόνον ενός φυγά μαφιόζου αλλά και της δικαστικής διαδικασίας στη Νέα Υόρκη στην υπόθεση της κρατικής Halkbank), σε συνδυασμό με την απουσία του Ντόναλντ Τραμπ, αποδυναμώνουν τη διαπραγματευτική δυνατότητα του Τούρκου προέδρου.
Από την άλλη, ουδείς θέλει να «χάσει» την Τουρκία. Έτσι, η «προσφορά» της Αγκυρας να αναλάβει ο τουρκικός στρατός τη φύλαξη του αεροδρομίου της Καμπούλ μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν, ο ισχυρισμός ότι η Τουρκία «συγκρατεί» τη Ρωσία στον Καύκασο και στη Λιβύη, η στήριξη στην Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας, καθώς και ο εκβιασμός για την πολιτική που θα ακολουθήσει στο Κυπριακό και στη μετανάστευση, είναι μεταξύ των όπλων του Ερντογάν. Ετσι, όταν ο Μπάιντεν θα θίξει θέματα όπως οι S-400 και η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ο Ερντογάν θα προβάλει τη χρησιμότητα της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ, αλλά και το μέγεθος της περαιτέρω ζημίας που μπορεί να προκαλέσει εάν το θελήσει. Ισως αναφερθεί και στις καλές σχέσεις του με το Ιράν και με την Κίνα (προχθές, ο Ερντογάν ανακοίνωσε νέο swap συναλλάγματος με την Κίνα, αυξάνοντας το σύνολο από 2,4 δισ. δολ. σε 6 δισ.), καθώς και τη στενή σχέση του με τη Χαμάς και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, για να υπογραμμίσει πόσο μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις στην περιοχή. Ασφαλώς, παρόμοια τακτική εκδούλευσης και απειλών ακολουθεί σε σχέση και με τον Πούτιν.
Όταν μια χώρα εφαρμόζει τέτοιες τακτικές και είναι τόσο απρόβλεπτη, οι συλλογικοί θεσμοί οφείλουν να την επαναφέρουν στην τάξη ή να αποδεχθούν την ήττα τους.
