Γράφουν Λένα Αργύρη
Ηλίας Μπέλλος, Χρύσα Λιάγγου
Η μεταφορά αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της επίσκεψης του υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ Νταγκ Μπέργκαμ στη χώρα μας, με την ιδιότητα του επικεφαλής του πανίσχυρου Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου. Είναι το πρώτο ταξίδι του Αμερικανού τσάρου της ενέργειας στο εξωτερικό και το γεγονός ότι περιέλαβε την Αθήνα σε αυτό καταδεικνύει τη σημασία που έχει η Ελλάδα στο σχέδιο της Ουάσιγκτον να πουλήσει μεγαλύτερες ποσότητες αερίου στην Ευρώπη. Ο δεύτερος τομέας, στον οποίο θα εστιάσει ο Αμερικανός υπουργός, είναι η ναυπηγική βιομηχανία και η συνεργασία με ελληνικά ναυπηγεία και εφοπλιστές.
«Κομβική η συνεργασία στον τομέα του LNG»
Της Λένας Αργύρη
Ουάσιγκτον. Η επίσκεψη του υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ Νταγκ Μπέργκαμ στη χώρα μας –με την ιδιότητα του επικεφαλής του πανίσχυρου Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου– καταδεικνύει τη βαρύτητα που αποδίδει η Ουάσιγκτον στην ενεργειακή συνεργασία με την Aθήνα. Οπως ανέφεραν στην «Κ» πηγές του συμβουλίου, «βλέπουμε τη συνεργασία μας με την Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας –ιδίως στον τομέα του LNG– ως μία από τις σημαντικότερες παγκοσμίως».
Οι ίδιες πηγές υπενθύμισαν ότι «ο κ. Μπέργκαμ είναι το πρώτο μέλος του υπουργικού συμβουλίου της νέας κυβέρνησης Τραμπ που θα επισκεφθεί την Ελλάδα και το γεγονός ότι την ενέταξε στο πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό αποδεικνύει την προτεραιότητα που αποδίδουν τόσο ο πρόεδρος όσο και η κυβέρνηση συνολικά στη στρατηγική εταιρική σχέση των δύο χωρών».
Δύο τομείς
Σύμφωνα με πληροφορίες, η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού θα επικεντρωθεί σε δύο βασικούς τομείς. Ο πρώτος αφορά το LNG και τις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Ελλάδα. «Ο κύριος στόχος είναι να αποκτήσουμε μια σαφή εικόνα για το πώς λειτουργούν σήμερα αυτές οι εξαγωγές, πώς μπορούν να επεκταθούν και πώς μπορούμε, κατά τη διάρκεια της θητείας του προέδρου Τραμπ, να συμβάλουμε στην επίτευξη των στόχων της εμπορικής συμφωνίας με την Ε.Ε.», διευκρίνισε στην «Κ» ο αξιωματούχος του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας αναφερόμενος στη συμφωνία που υπεγράφη το καλοκαίρι για αγορές στον τομέα της ενέργειας –ύψους 750 δισ. δολαρίων έως το 2028– από τις ΗΠΑ. Ως γνωστόν, σημαντικό μερίδιο αυτής της συμφωνίας αφορά το LNG.
«Εμείς από την πλευρά μας δεσμευόμαστε να αυξήσουμε την παραγωγή και να επεκτείνουμε τις εξαγωγικές υποδομές στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ στην Ελλάδα θέλουμε να αποκτήσουμε μια καλή εικόνα για το υφιστάμενο εισαγωγικό πλαίσιο, τις δυνατότητες και τα μελλοντικά σχέδια επέκτασης», πρόσθεσε ο Αμερικανός αξιωματούχος.
Ο δεύτερος τομέας, στον οποίο θα εστιάσει την προσοχή του ο Αμερικανός υπουργός, είναι η ναυπηγική βιομηχανία. «Θέλουμε να διερευνήσουμε τι είδους συνεργασίες μπορούμε να αναπτύξουμε σε αυτόν τον τομέα και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ελληνική τεχνογνωσία, ώστε να ενισχύσουμε τη ναυπηγική βιομηχανία στις Ηνωμένες Πολιτείες», τονίστηκε στη συνομιλία που είχε η «Κ» με τον Λευκό Οίκο.
Σε αυτό το πλαίσιο η υψηλόβαθμη αμερικανική αντιπροσωπεία θα ζητήσει να ενημερωθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, για τις μεθόδους και τη λειτουργία της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας, ενώ θα εξετάσει πιθανές συνεργασίες που θα επιτρέψουν την αξιοποίηση της ελληνικής τεχνογνωσίας για την ενίσχυση της αμερικανικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Ολα αυτά σε ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας με την Ελλάδα.
Αναλυτές στην Ουάσιγκτον, σχολιάζοντας το αυξημένο ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης για τον συγκεκριμένο τομέα, δήλωσαν στην «Κ» ότι «ως αντίβαρο στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στον τομέα της ναυτιλίας και της ναυπηγικής, οι ΗΠΑ φαίνεται να δίνουν προτεραιότητα σε στενότερη συνεργασία με συμμάχους όπως η Ελλάδα, η οποία όχι μόνο διαθέτει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο, αλλά βρίσκεται και στο πλέον κρίσιμο γεωγραφικό σταυροδρόμι ενεργειακών και εμπορικών διαδρόμων στην Ανατολική Μεσόγειο. Αξιοποιώντας την ελληνική τεχνογνωσία, τις υποδομές και τη στρατηγική γεωγραφία της, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ενισχύσουν τη διεθνή θέση τους, να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και να διευρύνουν περαιτέρω την παγκόσμια επιρροή τους».
Ο ρόλος του συμβουλίου
Υπενθυμίζεται πως το Συμβούλιο Ενεργειακής Κυριαρχίας, στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης Τραμπ, είναι σήμερα το σημαντικότερο όργανο χάραξης ενεργειακής πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχοντας ουσιαστικά υποκαταστήσει τον ρόλο που μέχρι πρότινος διαδραμάτιζε η Υπηρεσία Ενέργειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο ρόλος του κ. Μπέργκαμ και του συμβουλίου –που συστάθηκε στις αρχές της δεύτερης θητείας Τραμπ– εντάσσεται στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής του Αμερικανού προέδρου, η οποία συνδέει την παραγωγή και τη διαχείριση της ενέργειας –όχι πλέον μόνο με την οικονομική ανάπτυξη– με την εθνική ασφάλεια, τη γεωπολιτική ισχύ και τη στρατηγική αυτονόμηση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Υπό αυτό το πρίσμα, όπως ανέφεραν αναλυτές στην Ουάσιγκτον, η διασφάλιση της ομαλής αξιοποίησης ενεργειακών πόρων σε περιοχές φιλικές προς τις ΗΠΑ θεωρείται ότι εξυπηρετεί απόλυτα τα αμερικανικά στρατηγικά συμφέροντα. Οπως προσέθεσαν, «η εντατική αξιοποίηση ενεργειακών πόρων αποτελεί πλέον εργαλείο για τη μείωση της εξάρτησης των ΗΠΑ από ανταγωνιστές, ενώ η συστηματική μείωση των εισαγωγών προσφέρει μεγαλύτερη στρατηγική ευελιξία και αυτονομία».
Το ραντεβού του Μπέργκαμ στην Ελευσίνα
Του Ηλία Μπέλλου
Τα Ναυπηγεία Ελευσίνας θα επισκεφθεί εκτός απροόπτου το μεσημέρι της Πέμπτης ο Αμερικανός υπουργός εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ, το χαρτοφυλάκιο του οποίου περιλαμβάνει στρατηγικά θέματα ενέργειας και ναυτιλίας, μαζί με τον Ελληνα υπουργό Ναυτιλίας, Βασίλη Κικίλια. Αργότερα την ίδια ημέρα Μπέργκαμ, Κικίλιας και ορισμένοι ακόμη Αμερικανοί αξιωματούχοι αναμένεται να έχουν περαιτέρω συνεργασία με αντικείμενο τη διακρίβωση και δρομολόγηση τρόπων με τους οποίους η Αθήνα μπορεί να βοηθήσει την Ουάσιγκτον να αναστήσει την αμερικανική ναυπηγική βιομηχανία.
Πρόκειται για μια σημαντική προτεραιότητα της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία επιδιώκει να αυξήσει την αυτονομία των ΗΠΑ σε μέσα θαλάσσιας μεταφοράς ενεργειακών και άλλων προϊόντων προκειμένου να περιορίσει την εξάρτηση από ναυτιλιακά συμφέροντα τρίτων χωρών ειδικά σε περιόδους κρίσεων, και να περιορίσει την καλπάζουσα κινεζική επιρροή στην παγκόσμια ναυτιλία.
Η ναυτιλιακή συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ θεωρείται και από τις δύο πλευρές μία από τις πλέον αμοιβαία επωφελείς. Ειδικά λόγω του ελληνόκτητου στόλου των 5.691 πλοίων, που αντιπροσωπεύει περίπου το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας (σε όρους dwt) και καθιστά την Ελλάδα τη μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο. Μάλιστα ο ελληνικός στόλος των δεξαμενοπλοίων με 887 πλοία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών, ελέγχει το 29,2% της παγκόσμιας χωρητικότητας αυτού του τομέα.
Ετσι η Ελλάδα και συγκεκριμένα οι Ελληνες πλοιοκτήτες εκτιμάται ότι μπορούν να προσφέρουν στις ΗΠΑ τόσο τεχνογνωσία χρήστη ποντοπόρων εμπορικών πλοίων, όσο και τεχνογνωσία σε σχέση με το παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά και συμβουλευτικό ρόλο σε σχέση με τις παγκόσμιες ροές του θαλάσσιου εμπορίου. Επιπλέον εκτιμάται ότι τα αμερικανικού ενδιαφέροντος Ναυπηγεία Ελευσίνας, τα οποία μάλιστα έχουν συμφωνήσει να λάβουν χρηματοδότηση από την αμερικανική αναπτυξιακή κρατική τράπεζα DFC, μπορούν να αποτελέσουν δότη τεχνογνωσίας και ενδεχομένως εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού.
Πρέπει να σημειωθεί ότι αντίστοιχες, και μάλιστα πιο προχωρημένες, συζητήσεις για την ενίσχυση της αμερικανικής ναυπηγικής βιομηχανίας υπάρχουν και με άλλες χώρες, όπως η Νότια Κορέα.
Το αμερικανικό ενδιαφέρον βέβαια για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία είναι ζωηρό και εξαιτίας της γεωπολιτικής θέσης της χώρας και των δυνατοτήτων που δίνουν ναυπηγεία όπως της Ελευσίνας, της Σύρου αλλά και του Σκαραμαγκά, της Σαλαμίνας και άλλα για την εξυπηρέτηση αμερικανικών αμυντικών συμφερόντων πλοίων. Ωστόσο, όσον αφορά την προοπτική αμερικανικά ναυπηγεία να εξασφαλίσουν συμβόλαια σχετικά με τη ναυπήγηση πλοίων για λογαριασμό ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακών, το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας, δηλαδή των υψηλών τιμών που αναμένεται να έχουν πλοία που θα χτιστούν στις ΗΠΑ σε σχέση με τον ανταγωνισμό όχι μόνο από την Κίνα αλλά και από την Κορέα ή την Ιαπωνία, τις τρεις παγκόσμιες ναυπηγικές υπερδυνάμεις, αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο, σχολιάζουν πηγές της ελληνικής ναυτιλιακής βιομηχανίας.
Τα μηνύματα του Λευκού Οίκου και ο ρόλος της Αθήνας
Της Χρύσας Λιάγγου
Πολλαπλά μηνύματα εντός και εκτός Ευρώπης εκπέμπει η επίσκεψη στην Αθήνα την Πέμπτη του υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ Νταγκ Μπέργκαμ, με την ιδιότητα του επικεφαλής του πανίσχυρου Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου. Η επίσκεψη του κ. Μπέργκαμ διεξάγεται σε μια συγκυρία πλήρους αναδιαμόρφωσης του παγκόσμιου παιχνιδιού φυσικού αερίου που δρομολόγησε η πρόσφατη συμφωνία Ρωσίας – Κίνας για την κατασκευή ενός αγωγού που θα μεταφέρει έως και 50 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως από την Αρκτική στη Βόρεια Κίνα μέσω της Μογγολίας. Υλοποίηση αυτής της συμφωνίας σημαίνει ότι η Κίνα θα στηριχθεί περισσότερο στο ρωσικό αέριο μέσω αγωγών τα επόμενα δέκα χρόνια, κάτι που ανατρέπει τις παραδοχές για αυξανόμενη κινεζική ζήτηση LNG ασκώντας πιέσεις στους μεγάλους παραγωγούς όπως οι ΗΠΑ.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε συνέχεια των πιέσεων που έχουν ασκηθεί στην Ε.Ε. από τις ΗΠΑ για ετήσιες αγορές 250 δισ. δολαρίων φυσικού αερίου, πετρελαίου και πυρηνικής τεχνολογίας, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στη συμφωνία για τους δασμούς, και του προτεινόμενου σχεδίου της Ε.Ε. για σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου έως την 1η Ιανουαρίου 2028. Με αυτά τα δεδομένα η ελληνική αλλά και η ευρωπαϊκή αγορά αναμένουν με ενδιαφέρον την επίσκεψη του Αμερικανού αξιωματούχου στην Αθήνα, εστιάζοντας την προσοχή τους κυρίως στον τόνο που θα χρησιμοποιήσει στις συναντήσεις του με αξιωματούχους της ελληνικής κυβέρνησης και εκπροσώπους εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην αγορά φυσικού αερίου, αφού θεωρούν δεδομένο ότι θα μεταφέρει ένα και μοναδικό μήνυμα από τον Λευκό Οίκο: «Περισσότερο αμερικανικό LNG στην Ευρώπη». Ο κίνδυνος της υπερεξάρτησης από έναν προμηθευτή, αυτή τη φορά τις ΗΠΑ, και η επίπτωση στις τιμές είναι οι νέες προκλήσεις για την Ευρώπη στον δρόμο για το τέλος κάθε ενεργειακού δεσμού με τη Ρωσία.
Η Αθήνα θα είναι ο δεύτερος σταθμός του κ. Μπέργκαμ στο πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό μετά το Μιλάνο, όπου θα βρεθεί σήμερα και αύριο για να συμμετάσχει στις εργασίες του «Gastech Forum», στο οποίο θα συμμετάσχει και ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου καθώς και ο ομόλογός του των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ. Μάλιστα ο κ. Παπασταύρου στο περιθώριο του φόρουμ θα έχει συναντήσεις με τους δύο Αμερικανούς αξιωματούχους. Το ταξίδι του κ. Μπέργκαμ αναδεικνύει τη βαρύτητα που δίνουν οι ΗΠΑ στον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα ως γεωστρατηγικός σύμμαχος για τις ροές αμερικανικού LNG προς την Kεντρική και την Ανατολική Ευρώπη.
Στήριξη
Οι ΗΠΑ έχουν στηρίξει την ανάπτυξη του FSRU Aλεξανδρούπολης, όπως επίσης και το σχέδιο της Gastrade για δεύτερο FSRU στη Θράκη, ενώ στηρίζουν και παρακολουθούν στενά την πορεία του «Κάθετου Διαδρόμου» για την τροφοδοσία των χωρών που βρίσκονται στον άξονα από τη Βουλγαρία μέχρι και την Ουκρανία μέσω της Ελλάδας, αξιοποιώντας τους τερματικούς σταθμούς της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης και μελλοντικά και της Θράκης. Η Ελλάδα μέσω αυτού του άξονα, σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, μπορεί να εξάγει έως και 8 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, ενώ αποτελεί ήδη «πύλη» τροφοδοσίας των χωρών των Βαλκανίων με LNG που φθάνει στη Ρεβυθούσα. Τη σημασία της υποδομής για τα αμερικανικά συμφέροντα, και τον στόχο τους να κυριαρχήσουν στην περιοχή, έκανε σαφή κατά την ακρόασή της τον Ιούλιο στη Γερουσία η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, λέγοντας ότι είναι μονόδρομος προκειμένου «να γίνει η Ελλάδα κόμβος αμερικανικού φυσικού αερίου στην περιοχή».
Τα στοιχεία για το 8μηνο του έτους που αναμένεται να παρουσιάσει η διοίκηση του ΔΕΣΦΑ στον κ. Μπέργκαμ είναι ενδεικτικά του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα ως κόμβος αερίου αλλά και τoυ αυξημένου ρόλου του αμερικανικού LNG στο ενεργειακό ισοζύγιο. Στο 8μηνο του 2025 οι εξαγωγές φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 660% και έφθασαν στις 4,7 GWh (σχεδόν 8πλάσια αύξηση σε σχέση με το 8μηνο του 2024). Oι ποσότητες LNG αυξήθηκαν κατά 78% (στις 20,2 GWh), με τις ΗΠΑ να αναδεικνύονται σε κορυφαίο προμηθευτή καλύπτοντας το 35% των συνολικών εισαγωγών αερίου στην Ελλάδα. Το πρώτο 8μηνο του έτους 30 αμερικανικά πλοία LNG εκφόρτωσαν στη Ρεβυθούσα έναντι 11 το 8μηνο του 2024. Το μερίδιο του ρωσικού φυσικού αερίου μειώθηκε από 53% το 2024 σε 44% το 2025.
