Kathimerini.gr
Ηλιάνα Μάγρα
Τις ακούνε κάθε μέρα, κάθε λίγα λεπτά, συχνά κάθε λίγα δευτερόλεπτα. «Κάποιες φορές», λέει στην «Κ» η Ολγα Τσερέβκο, «μπορείς να ακούσεις ανθρώπους να σπαράζουν ύστερα από μια έκρηξη. Αλλες, τους βλέπεις να κουβαλούν τα παιδιά τους στα χέρια τους, ή πάνω σε κάρα, για να τους πάνε σε νοσοκομεία που δεν λειτουργούν καν, με την ελπίδα ότι μπορεί να σωθούν».
Η 47χρονη κ. Τσερέβκο είναι η εκπρόσωπος τύπου του Γραφείου Συντονισμού της Ανθρωπιστικής Βοήθειας του ΟΗΕ στη Γάζα, όπου έχει ζήσει τα τελευταία πέντε χρόνια. Προηγουμένως, έχει εργαστεί στη Συρία, στο Αφγανιστάν, στην Υεμένη, στο Ιράκ, μεταξύ άλλων αποστολών σε εμπόλεμες ζώνες. «Αλλά η Γάζα είναι με διαφορά το δυσκολότερο μέρος στο οποίο έχω βρεθεί», αναφέρει, επειδή γίνεται μάρτυρας αδιανόητων καταστάσεων.
Το τελευταίο διάστημα, έχει μαζέψει πτώματα από τον δρόμο. Εχει δει εξουθενωμένα ζώα να πέφτουν στο χώμα νεκρά επειδή ούτε εκείνα δεν είχαν φαγητό. Εχει μιλήσει με πολύ κόσμο που δεν έχει φάει εδώ και μέρες. «Νιώθεις ανήμπορος να βοηθήσεις, και ξέρεις ότι όλο αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί, θα μπορούσε να αλλάξει», εξηγεί.
«Πιο πολύ όμως, είναι η χειρότερη από όλες τις αποστολές, γιατί σε όλες τις άλλες χώρες του κόσμου που υπάρχει πόλεμος, αν έχεις πόδια φεύγεις. Από τη Γάζα δεν μπορεί να φύγει κανείς. Εχει σφραγιστεί και οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να φύγουν», τονίζει. «Είναι ένα μαζικό νεκροταφείο», λέει στην «Κ», «όπου οι άνθρωποι περιμένουν να πεθάνουν, τους έχουν αφήσει να πεθάνουν».
Μια στάλα στον ωκεανό
Τις τελευταίες μέρες, οι στρατιωτικές επιθέσεις έχουν ενταθεί, σημειώνει. «Δεν θα μπορούσε να είναι πιο φρικτή η κατάσταση». Μόνο ένα νοσοκομείο παραμένει ουσιαστικά σε λειτουργία, συμπληρώνει. Ο υποσιτισμός, δηλώνει, δεν ξεκίνησε τις τελευταίες 80 μέρες. «Δεν ξεκίνησαν τώρα ξαφνικά να πεθαίνουν οι άνθρωποι από την πείνα. Απλά τις τελευταίες τρεις εβδομάδες, είχαμε 75% μείωση σε παροχή γευμάτων, έκλεισαν πολύ γρήγορα σχεδόν όλες οι κοινοτικές κουζίνες».
Την τελευταία εβδομάδα, το Ισραήλ επέτρεψε να εισέλθει στη Γάζα μια περιορισμένη ποσότητα προμηθειών. «Είναι μια στάλα στον ωκεανό, σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν είναι τίποτα», εξηγεί η κ. Τσερέβκο. Παρ’όλα αυτά, άνοιξαν ξανά μερικές κοινοτικές κουζίνες, οι οποίες εργάζονται 24 ώρες την ημέρα για να προσφέρουν δωρεάν ψωμί στον κόσμο, που εδώ και εβδομάδες συγκεντρωνόταν έξω από αυτές άσκοπα, καθώς δεν είχαν φαγητό να τους δώσουν. «Κάποιοι κατέληξαν να τρώνε αγριόχορτα», σημειώνει. Στην αγορά, διακινούνταν ορισμένες προμήθειες αλλά ήταν εξωφρενικά ακριβές. «Το αλεύρι είναι τόσο σπάνιο που μια σακούλα 25kg κοστίζει 1.000 δολάρια. Παρότι δεν είναι αναγκαιότητα, ένα τσιγάρο κοστίζει 30 δολάρια. Πριν από λίγους μήνες, τα τσιγάρα τα χώριζαν σε εκατοστά, και τα πουλούσαν έτσι», εξηγεί.
Τι ζωή;
Ολοι τους ρωτάνε για το Gaza Humanitarian Foundation, μια οργάνωση που δημιουργήθηκε πρόσφατα, και έχει εγκρίνει το Ισραήλ, για να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. «Εχουμε τις ανησυχίες μας για αυτή την οργάνωση και έχουμε ξεκαθαρίσει τη θέση μας. Οποιαδήποτε σχετική οργάνωση θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τις ανθρωπιστικές αρχές. Χάνουμε τόσο χρόνο προσπαθώντας να εφεύρουμε ξανά τον τροχό, στο μεταξύ άνθρωποι πεθαίνουν και έχουμε ένα σύστημα βοήθειας που λειτουργεί, που έχει δοκιμαστεί σε βάθος χρόνου όχι μόνο στη Γάζα. Μας ανησυχεί το ότι το φαίνεται πως το Gaza Humanitarian Foundation δεν θα καταφέρει να εξυπηρετήσει όλο τον πληθυσμό της Γάζας», σημειώνει η ίδια.
Στο μεταξύ, τα 2,1 εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν εκεί δεν έρχονται αντιμέτωπα μόνο με τις τακτικές επιθέσεις ή με την πείνα. Στα στρατόπεδα όπου βρίσκονται όλοι οι εκτοπισμένοι, η κ. Τσερέβκο χαρακτηρίζει τις συνθήκες διαβίωσης «αδιανόητες». «Δεν υπάρχει υγιεινή, δεν υπάρχουν τουαλέτες, δεν υπάρχουν προμήθειες για να πλένονται οι άνθρωποι.
Εχουμε επεισόδια παρασιτισμού από ζωύφια όλων των ειδών, ο κόσμος κοιμάται στον δρόμο. Είναι η απόλυτη έλλειψη αξιοπρέπειας», υπογραμμίζει. «Τι ζωή είναι αυτή;»
Φυσικά, δεν έχουν ρεύμα από τον Οκτώβριο του 2023. Αλλά όταν ζεις σε μια τέντα φτιαγμένη από παλιά σεντόνια, ο ηλεκτρισμός δεν είναι το πρώτο πράγμα που σε απασχολεί, συμπληρώνει.
Ελπίδες
Κατά την προσωρινή κατάπαυση του πυρός τον Ιανουάριο, ο κόσμος της Γάζας για λίγο ανέκτησε την ελπίδα του. «Μπορέσαμε να φέρουμε περισσότερες προμήθειες, αλλά δεν έκανε μόνο αυτό τη διαφορά, υπήρχε ελπίδα για ένα μέλλον», λέει η κ. Τσερέβκο. Υστερα όμως, ήρθε πάλι η απόγνωση. Γιατί ύστερα από 19 μήνες πολέμου, τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα. Δεν σκέφτεται όμως να φύγει.
«Λέμε ότι ποτέ δεν είναι καλή στιγμή να φύγεις από τη Γάζα, αλλά τώρα θα ήταν η χειρότερη δυνατή. Η ελπίδα», εξηγεί, «πεθαίνει πάντα τελευταία. Ακόμα και όταν δεν είχαμε καμιά προμήθεια να δώσουμε στον κόσμο, πηγαίναμε στο νοσοκομείο, μιλούσαμε με το προσωπικό, με τους ασθενείς. Μας έλεγαν “η παρουσία σας εδώ κάνει τη διαφορά για μας, νιώθουμε ότι δεν μας έχουν εγκαταλείψει πλήρως”. Αν φεύγαμε τώρα, θα ήταν σαν να κάνουμε ακριβώς αυτό, σαν να τους εγκαταλείπαμε και εμείς», τονίζει.
Την Παρασκευή πήγε για δυο μέρες στις ΗΠΑ. Θα γυρίσει κουβαλώντας ό,τι μπορεί – μια βαλίτσα μακαρόνια. Φοβάται τι θα βρει επιστρέφοντας. «Κάθε φορά σκέφτομαι ότι δεν μπορεί να συμβεί κάτι χειρότερο, και πάντα εκπλήσσομαι. Δεν μπορώ να φανταστώ τι άλλο θα γίνει», δηλώνει στην «Κ». «Ο μόνος τρόπος να βγούμε από αυτό το αδιέξοδο», λέει, «είναι να μην επαναλάβουμε ό,τι έχει συμβεί. Να επιτραπούν επαρκείς προμήθειες στη Γάζα, και να έχουμε κατάπαυση πυρός».
