Kathimerini.gr
Του Νίκου Ευσταθίου
Καθώς ο όχλος βίαιων υποστηρικτών του Ντόναλντ Τραμπ έσπαγε την μπροστινή πόρτα του Καπιτωλίου σταματώντας την δημοκρατική μετάβαση του αμερικανικού καθεστώτος, μια ιδιόρρυθμη φιγούρα ξεχώριζε από το παρανοϊκό πλήθος. Φορώντας ένα κράνος με κέρατα και βαμμένος με τα χρώματα της αμερικανικής σημαίας, ο Τζέικ Άντζελι, γνωστός και ως «Q Shaman», ήταν από τους πρώτους που εισέβαλαν στην αίθουσα συνεδριάσεων της Γερουσίας, ουρλιάζοντας πως ο απερχόμενος Πρόεδρος ήταν ο νικητής των εκλογών του Νοεμβρίου. Πρόκειται για ένα από τα ηγετικά και πιο εξωστρεφή μέλη του κινήματος QAnon – της πλέον γιγαντωμένης διαδικτυακής κοινότητας θεωριών συνωμοσίας που επιμένει στην διασπορά αβάσιμων ισχυρισμών πως ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές, και η οποία είχε φανερά κεντρικό ρόλο στην οργάνωση των σοκαριστικών επεισοδίων στην καρδιά της Ουάσινγκτον.
Η αδιανόητη εικόνα του Άντζελι, καθώς και άλλων ταραχοποιών με μπλουζάκια QAnon που έσπαγαν τζάμια και βανδάλιζαν τις αίθουσες του Καπιτωλίου, έρχεται ως αποκορύφωση της εποχής της μετα-αλήθειας, των «εναλλακτικών γεγονότων» όπως βαφτίστηκαν από την ίδια την σύμβουλο του Τραμπ Κελιάν Κόνγουεϊ, και της εργαλειοποίησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τον Ντόναλντ Τραμπ για την διασπορά θεωριών συνωμοσίας και τον κατακερματισμό της αλήθειας. Από τις σκιώδεις πλατφόρμες του 8kun και του 4chan μέχρι τις επίσημες σελίδες ομάδων στο Facebook όπως αυτή της ακροδεξιάς οργάνωσης Proud Boys, η χθεσινή εισβολή έχει αδιαμφισβήτητα τις ρίζες της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η εμμονή των ταραχοποιών στην εναλλακτική πραγματικότητα της νίκης του Τραμπ, και σε εμμονικά, ανεδαφικά σενάρια όπου ο απερχόμενος Πρόεδρος πολεμά ένα «βαθύ κράτος» παιδεραστών, είναι αποτέλεσμα της διχοτόμησης του πληθυσμού σε απομονωμένες φούσκες πληροφορίας – και ενίοτε επικίνδυνης παραπληροφόρησης.
Τα social media έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και στην ίδια την έκβαση των γεγονότων της βραδιάς. Το Τουίτερ ήταν άλλωστε η πλατφόρμα που επέλεξε ο Τραμπ για να υποκινήσει το μαινόμενο πλήθος, τόσο με τις επίμονες δηλώσεις πως κέρδισε τις εκλογές όσο και με το εμπρηστικό βιντεοσκοπημένο μήνυμα στο οποίο εξομολογήθηκε πόσο «αγαπάει» τους ταραχοποιούς που εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, προτού τους παρακινήσει να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εκτέθηκε, από την άλλη, και η αδιανόητη στάση της αστυνομίας απέναντι στον όχλο. Καταγραφές που αναρτήθηκαν στα social media από το ίδιο το μαινόμενο πλήθος, δείχνουν την αστυνομία του Καπιτωλίου να ανοίγει τις μπάρες ασφαλείας επιτρέποντας στον όχλο να εισβάλει στο κτίριο, ενώ σε άλλο στιγμιότυπο εντός του Καπιτωλίου αστυνομικοί ποζάρουν χαμογελώντας με τους ταραχοποιούς για μια σέλφι.
Έπειτα από μια στιγμιαία παράλυση, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αποφάσισαν να δράσουν με πρωτοφανείς ενέργειες, επικαλούμενες παραβάσεις των κανονισμών χρήσης κατά της υποκίνησης της βίας. Το Facebook και το YouTube απέσυραν τα βίντεο του Τραμπ, ενώ σε μια κίνηση άνευ προηγουμένου, το Twitter μπλόκαρε τον λογαριασμό του απερχόμενου προέδρου για τις επόμενες δώδεκα ώρες.
Οι παρανοϊκές εικόνες από την Ουάσιγκτον, ωστόσο, σχημάτισαν ήδη την πιο απτή απόδειξη των εφιαλτικών συνεπειών της ανεξέλεγκτης διαδικτυακής συνομωσιολογίας και υποκίνησης της βίας στον πραγματικό κόσμο. Η φωτογραφίες του «Q Shaman» στα έδρανα της αμερικανικής Γερουσίας ήταν το πορτραίτο μιας παρανοικής μειοψηφίας, παρασυρμένης από την μέθη της παραπληροφόρησης και την αδικαιολόγητη διευκόλυνση της αστυνομίας, η οποία έκανε προσωρινά την «εναλλακτική», αντιδημοκρατική της εκδοχή πραγματικότητα.
