ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Μια περίοδος ταπεινότητας για την αμερικανική δημοκρατία

Το κράτος δεν προστάτευσε επαρκώς το Κογκρέσο

Kathimerini.gr

Του Γιώργου Παγουλάτου*

Η εισβολή στο Καπιτώλιο ενός ακροδεξιού όχλου οπαδών του Τραμπ ισοδυναμούσε με πραγματικό πραξικόπημα. Υποκινήθηκε από έναν αδίστακτο δημαγωγό, έναν εξουσιομανή νάρκισσο που αρνείται πεισματικά να αποδεχθεί την βεβαιωμένη και πέραν κάθε εμπειρικής αμφισβήτησης εκλογική του ήττα, κι ένα εκλογικό αποτέλεσμα που όλοι οι αρμόδιοι συντεταγμένοι θεσμοί της ομοσπονδίας και των πολιτειών της έχουν αναγνωρίσει.

Το κοινοβούλιο είναι ιερό στις δημοκρατίες. Ακόμα και στις οδυνηρότερες κρίσεις, η δημοκρατία υπερασπίζεται το κοινοβούλιο ως το τελευταίο οχυρό της. Ας θυμηθούμε τις δραματικές μέρες της δικής μας κρίσης το 2010-12: ακόμα κι όταν καιγόταν η Αθήνα, τα κόμματα, το συντεταγμένο κράτος, μπήκαν ασπίδα για να προστατεύσουν το Κοινοβούλιο.

Το αμερικανικό κράτος δεν προστάτευσε επαρκώς το Κογκρέσο. Η χαλαρότητα με την οποία οι αστυνομικές δυνάμεις υποδέχθηκαν τους εισβολείς σοκάρει σε αντιπαραβολή με τον υπερβάλλοντα ζήλο τους απέναντι στους μαύρους διαδηλωτές του black lives matter.

Είναι ήδη αδυναμία της δημοκρατίας και αποτυχία του κράτους δικαίου εάν ο Τραμπ δεν παραπεμφθεί σε δίκη για τις διαρκείς απόπειρές του εναντίον των δημοκρατικών θεσμών. Έπρεπε ήδη να είχε καθαιρεθεί για την υπόθεση της Ουκρανίας. Το ότι αυτό δεν συνέβη είναι επίσης μια θεσμική αποτυχία, και καταισχύνη του κόμματος των Ρεπουμπλικανών, που κατέληξε σε εθελούσια ομηρία, ερωτευμένο με τον βίαιο απαγωγέα του. Ασπόνδυλοι Ρεπουμπλικανοί υποτάχθηκαν τέσσερα χρόνια τώρα, ανέχθηκαν τις συνεχείς προσβολές του Τραμπ προς τους δημοκρατικούς θεσμούς, με αποκορύφωμα την πραξικοπηματική προσπάθεια παράνομης παραμονής στην εξουσία. Πλέον το τέρας που εξέθρεψαν τους καταβρόχθισε, και μαζί επιχείρησε να κατασπαράξει την αμερικανική δημοκρατία.

Τέσσερα βασικά σημεία για την επόμενη μέρα:

Πρώτον, οι θεσμοί παρά ταύτα αντέχουν. Το Κογκρέσο θα ολοκληρώσει τη διαδικασία ανακήρυξης του Προέδρου Μπάιντεν. Ο στρατός, οι δυνάμεις ασφαλείας, οι μεγάλη πλειονότητα των κρατικών λειτουργών, η δικαστική εξουσία, παρέμειναν προσηλωμένοι στο συνταγματικό τους ρόλο. Ακόμα και ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών Μακόνελ αναγκάστηκε να αναγνωρίσει το εκλογικό αποτέλεσμα, και σειρά στελεχών της κυβέρνησης Τραμπ καταδίκασαν την εισβολή του όχλου τον οποίο ο Τραμπ επέμενε να χαϊδεύει. Στις 20 Ιανουαρίου οι ΗΠΑ θα έχουν μια νέα κυβέρνηση Μπάιντεν.

Δεύτερον, η επόμενη μέρα θα βρει τους Ρεπουμπλικανούς στη χειρότερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Όχι μόνο έχουν χάσει Κογκρέσο και Προεδρία, αλλά βγαίνουν βαθύτατα διχασμένοι. Είναι ίσως η μόνη θετική εξέλιξη και η νέμεση ενός κόμματος που παρέδωσε την ψυχή του σε έναν αδίστακτο τυχοδιώκτη προκειμένου τα στελέχη του να διατηρήσουν την εύνοιά του. Μετά τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου, είναι εξαιρετικά πιθανό οι Ρεπουμπλικανοί πολιτικοί να επιδιώκουν να διαχωρίσουν τη θέση τους από τον Τραμπ. Πάντως ο Τραμπισμός θα παραμείνει μια δύναμη στον χώρο της εκλογικά υπολογίσιμης φανατισμένης ακροδεξιάς. Το αν αυτή θα παραμείνει μέσα ή έξω από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα μένει να φανεί.

Τρίτον, καθώς ο Τραμπ δεν θα εγκαταλείψει το αφήγημα ότι «του έκλεψαν τις εκλογές», η σύγκρουση μεταξύ επίσημων θεσμών και του ακροδεξιού όχλου θα απειλεί να προσλάβει χαρακτηριστικά ένοπλης βίας, δεδομένης της διασποράς όπλων στις ακροδεξιές πολιτοφυλακές που πρόσκεινται στον Τραμπ. Η γεφύρωση του διχασμού, η επούλωση των τραυμάτων της διαίρεσης από την κυβέρνηση Μπάιντεν αλλά και τη συστημική ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού κόμματος (ή ό,τι θα απομείνει από αυτήν) αποκτά όχι μόνο κορυφαία προτεραιότητα αλλά και εξαιρετική δυσκολία.

Τέταρτον, η αμερικανική Δημοκρατία έχει δεχθεί ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα, και το διεθνές κύρος των ΗΠΑ θα χρειαστεί πολύ καιρό να αποκατασταθεί. Μια περίοδος ταπεινότητας αρχίζει για τις ΗΠΑ στον κόσμο. Θα πρέπει να ξαναχτίσει σιγά-σιγά τη δημοκρατία στο εσωτερικό της. Για πολύ καιρό δεν θα είναι σε θέση να παραδίδει μαθήματα δημοκρατίας στον κόσμο. Είναι μια ακόμα πτυχή της πολλαπλής καταστροφής που επέφερε ο Τραμπ στην Αμερική. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επικεντρωθεί σε μια στενή ευρωατλαντική σχέση με τους Ευρωπαίους και άλλους δυτικούς συμμάχους, για την προστασία της δημοκρατίας στον κόσμο μέσα από έναν συνασπισμό δημοκρατιών. Είναι σαφές ότι η πειστικότητα των ΗΠΑ στο εγχείρημα έχει τρωθεί, προς ευχαρίστηση αυταρχικών καθεστώτων και αντιπάλων της –της Κίνας, της Ρωσίας, του Κιμ Γιονγκ Ουν και του Ερντογάν.

* Ο Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΗΠΑ  |  USelections  | 
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.gr

Κόσμος: Τελευταία Ενημέρωση

X