Εξι μήνες μετά την εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου ετοιμαζόταν να σημάνει τη λήξη του πολέμου. Οι διαπραγματεύσεις ήταν εκείνον τον καιρό υπό εξέλιξη, η Χαμάς έτοιμη να κάνει έναν συμβιβασμό και ο ακροδεξιός πρωθυπουργός ένα βήμα πριν τον υπογράψει.
Μία λήξη του πολέμου εκείνη την περίοδο θα ενίσχυε επιπλέον τις πιθανότητες για μια ιστορική συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, την ισχυρότερη χώρα του αραβικού κόσμου. Για μήνες, η ηγεσία της χώρας έδειχνε πρόθυμη να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση με μοναδική προϋπόθεση το Ισραήλ να τερμάτιζε την εισβολή.
Υπό ακροδεξιά «ομηρία»
Ομως για τον Νετανιάχου, η εκεχειρία ενείχε έναν προσωπικό κίνδυνο. Ως πρωθυπουργός ηγούνταν μιας εύθραυστης κυβέρνησης (έκτακτης) συνεργασίας που εξαρτιόταν από την υποστήριξη ακροδεξιών υπουργών, οι οποίοι ήθελαν να καταλάβουν τη Γάζα και όχι να αποσυρθούν από αυτήν. Αν η εκεχειρία ερχόταν πολύ νωρίς, αυτοί οι υπουργοί μπορεί να αποφάσιζαν να διαλύσουν την κυβέρνηση. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πρόωρες εκλογές, στις οποίες, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο Νετανιάχου ήταν ευάλωτος.
Από το 2020 ο Νετανιάχου ελέγχεται δικαστικά για διαφθορά. Οι κατηγορίες, τις οποίες αρνείται, αφορούν κυρίως την ευνοϊκή μεταχείριση σε επιχειρηματίες με αντάλλαγμα πλούσια δώρα και ευνοϊκή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης. Χωρίς εξουσία, ο Νετανιάχου θα έχανε τη δυνατότητα να απομακρύνει τον γενικό εισαγγελέα που επέβλεπε τη δίωξή του, όπως πράγματι προσπάθησε να κάνει αργότερα η κυβέρνησή του.
Καθώς το υπουργικό συμβούλιο συζητούσε άλλα θέματα, ένας βοηθός έσπευσε στην αίθουσα συνεδριάσεων με ένα έγγραφο που συνόψιζε τη νέα διαπραγματευτική θέση του Ισραήλ και το έβαλε αθόρυβα μπροστά στον Νετανιάχου. Αυτός το διάβασε για τελευταία φορά, σημειώνοντας διάφορα σημεία με το στυλό του. Η πορεία προς την εκεχειρία παρουσίαζε πραγματικό κίνδυνο, αλλά φαινόταν έτοιμος να προχωρήσει.
Τότε ο Μπεζαλέλ Σμότριτς, ο εξτρεμιστής υπουργός Οικονομικών, διέκοψε τη διαδικασία λέγοντας ότι είχε ακούσει φήμες για ένα σχέδιο συμφωνίας. Οι λεπτομέρειες τον ανησυχούσαν. «Θέλω να ξέρετε ότι αν προωθηθεί μια τέτοια συμφωνία παράδοσης, δεν θα έχετε πλέον κυβέρνηση», είπε ο Σμότριτς. «Η κυβέρνηση θα έχει τελειώσει».
Ηταν 5.44 μ.μ., σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίασης. Εκείνη τη στιγμή, ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να επιλέξει μεταξύ μιας πιθανότητας εκεχειρίας και της πολιτικής του επιβίωσης. Και επέλεξε την επιβίωση. Δεν υπήρχε σχέδιο κατάπαυσης του πυρός, υποσχέθηκε στον Σμότριτς. «Οχι, όχι, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα», είπε. Και καθώς η συζήτηση στο υπουργικό συμβούλιο συνεχιζόταν, ο Νετανιάχου έσκυψε σιωπηλά προς τους συμβούλους ασφαλείας του και τους ψιθύρισε κάτι που είχαν καταλάβει από μόνοι τους: «Μην παρουσιάσετε το σχέδιο».
Καθώς ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 2024, οι ανώτεροι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον άρχισαν να εκπλήσσονται κάθε φορά που ο Νετανιάχου ή η ομάδα του έλεγαν ότι χρειάζονταν «δύο ακόμη εβδομάδες» για να ολοκληρώσουν έναν τελικό στρατιωτικό στόχο. Ηταν σαφές πια για αυτούς ότι ο Νετανιάχου προσπαθούσε απλώς να παρατείνει τον πόλεμο.
Πολύ καιρό αργότερα, ο 12ήμερος πόλεμος με το Ιράν τον περασμένο Ιούνιο θεωρήθηκε ευρέως ως μια στιγμή δόξας για τον Νετανιάχου. Ωστόσο, μετά τον φαινομενικό θρίαμβο, τον περιμένουν οι μοιραίες συνέπειες από τον πόλεμο στη Γάζα. Η σύγκρουση έχει ισοπεδώσει μεγάλο μέρος του εδάφους, σκοτώνοντας τουλάχιστον 55.000 άτομα, μεταξύ των οποίων μαχητές της Χαμάς, αλλά και πολλούς αμάχους, εκ των οποίων σχεδόν 10.000 είναι παιδιά κάτω των 11 ετών.
Ακόμα και αν οι διαπραγματεύσεις τελικά οδηγήσουν σε παύση των ισραηλινών επιθέσεων τις επόμενες ημέρες, πρόκειται ήδη για τον μακρύτερο πόλεμο υψηλής έντασης στην ιστορία του Ισραήλ, μεγαλύτερο από τους πολέμους που ακολούθησαν την ίδρυσή του το 1948, από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ που υπερασπίστηκε τα σύνορά του το 1973 και, φυσικά, πολύ μακρύτερο από τον εξαήμερο αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967 που έφερε τη Γάζα και τη Δυτική Οχθη υπό τον έλεγχό του.
Μέσα από μια σειρά απρόβλεπτων γεγονότων, το Ισραήλ είναι, σύμφωνα με ορισμένες ερμηνείες, πιο ασφαλές πλέον σε σχέση με την κατάσταση που αντιμετώπιζε πριν από το ξέσπασμα του πολέμου.
Η ήττα της λιβανέζικης Χεζμπολάχ που επισφραγίστηκε από τη δολοφονία του μακρόχρονου ηγέτη της, Χασάν Νασράλα, η κατάρρευση της συριακής κυβέρνησης και η αποδυνάμωση του Ιράν – όλα αυτά μπορεί να μην είχαν συμβεί αν ο πόλεμος είχε τελειώσει μέχρι το καλοκαίρι του 2024. Και παρόλο που ο Νετανιάχου δεν είχε αρχικά την πρόθεση να επιδιώξει αυτές τις νίκες, ήταν αρκετά ευέλικτος ώστε να αναγνωρίσει τις ευκαιρίες που ξαφνικά παρουσιάστηκαν στον Λίβανο και το Ιράν, και προέβη σε τολμηρές ενέργειες που ανταποκρίνονταν σε αυτές τις στιγμές.
Το ένταλμα
Από μία άλλη άποψη βέβαια, το Ισραήλ είναι λιγότερο ασφαλές από ποτέ. Η συμπάθεια της οποίας χαίρει διεθνώς βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της ιστορίας του. Το Διεθνές Δικαστήριο εξετάζει αν το Ισραήλ, που ιδρύθηκε έπειτα από μια γενοκτονία, είναι ένοχο για τη διάπραξη μιας άλλης γενοκτονίας. Ο ίδιος θεσμός έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης για τον ίδιο τον Νετανιάχου. Ο ίδιος άλλωστε έχει επιβλέψει μια από τις πιο φρικτές καταστροφές του 21ου αιώνα, που πιθανότατα θα σπιλώσει το όνομα του Ισραήλ για δεκαετίες.
Ομως για τον Νετανιάχου το όφελος όλων αυτών υπήρξε ένα και διαρκές: επιβίωσε.
