Kathimerini.gr
Το παρασκήνιο πίσω από την ανακοίνωση του σχεδίου του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, αλλά και της αποδοχής του από τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου αποκαλύπτει δημοσίευμα του Axios, το οποίο αναφέρει ότι σημείο – κλειδί στις εξελίξεις αποτέλεσε η επίθεση του Ισραήλ στην Ντόχα, πριν από περίπου τρεις εβδομάδες.
Aν και αρχικά εξοργίστηκαν από την επίθεση και την αποσταθεροποίηση που θα μπορούσε να προκαλέσει, οι σύμβουλοι του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, σύντομα είδαν την κρίση ως ευκαιρία για τον τερματισμό του πολέμου, αναφέρουν στον αμερικανικό ιστότοπο τέσσερις πηγές με άμεση γνώση των εξελίξεων.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, παρατήρησαν ότι «οι Αραβες μιλούσαν με μία φωνή», ακόμα κι αν επρόκειτο να… φωνάξουν στο Ισραήλ, δήλωσε στο Axios ένας σύμβουλος του Τραμπ που γνωρίζει τις συζητήσεις. «Εγινε σαφές, ιδιαίτερα στον Γουίτκοφ, ότι αυτή η κραυγή συσπείρωσης που φαινόταν αρνητική στην αρχή, θα μπορούσε να μετατραπεί σε κάτι θετικό».
Ο μεγάλος θυμός
Τι είχε προηγηθεί; Το δημοσίευμα μάς μεταφέρει μια ημέρα πριν από την επίθεση στην Ντόχα. Τότε, οι Γουίτκοφ και Κούσνερ είχαν συναντηθεί με τον έμπιστο συνεργάτη του Νετανιάχου, Ρον Ντέρμερ, στο Μαϊάμι, για να συζητήσουν την ειρηνευτική διαδικασία στη Γάζα και ένα σχέδιο για την «επόμενη μέρα».
Οταν –την επομένη– άκουσαν για την ισραηλινή επίθεση στην Ντόχα, έγιναν έξαλλοι, νιώθοντας ότι ο Ντέρμερ τους εξαπάτησε, αναφέρουν οι ίδιες πηγές. Ο τελευταίος αργότερα ισχυρίστηκε ότι δεν έμαθε για την επίθεση, παρά αφότου έγινε.
Οι Καταριανοί ήταν ακόμη πιο εκνευρισμένοι. Ανέστειλαν αμέσως τις προσπάθειες διαμεσολάβησης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς και άρχισαν να ασκούν πιέσεις κατά του Ισραήλ.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Γουίτκοφ είπε στον Ντέρμερ ότι ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η κλιμάκωση θα ήταν να ζητήσουν συγγνώμη από το Κατάρ και να δείξουν προθυμία να προχωρήσουν προς την ειρήνη στη Γάζα, αναφέρουν οι πηγές. Ο σύμβουλος του Νετανιάχου δεν ήταν θετικός, περιγράφει το Axios.
Και εγένετο σχέδιο Τραμπ
Αφού έλαβαν το πράσινο φως από τον Τραμπ, ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ άρχισαν να εργάζονται πάνω σε ένα σχέδιο: όχι μόνο για τον τερματισμό της κρίσης με το Κατάρ, αλλά και για μια ευρύτερη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Πήραν την υπάρχουσα πρόταση των ΗΠΑ για κατάπαυση του πυρός και ομήρους και τη συνδύασαν με ένα «μεταπολεμικό» σχέδιο για το οποίο ο Κούσνερ είχε εργαστεί με τον Βρετανό πρώην πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ. Το αποτέλεσμα ήταν ένα έγγραφο 21 σημείων.
«Η επίθεση στην Ντόχα άλλαξε τη δυναμική και άνοιξε την πόρτα για μια πραγματική συζήτηση σχετικά με το πώς να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα», παραδέχεται στο Axios ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
Η Σύνοδος στη Νέα Υόρκη
Λίγες ημέρες πριν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, οι Καταριανοί πρότειναν μια σύνοδο κορυφής στη Νέα Υόρκη μεταξύ του Τραμπ και των ηγετών οκτώ αραβικών και μουσουλμανικών χωρών για να συζητήσουν την ισραηλινή επίθεση στο Κατάρ και τον πόλεμο στη Γάζα.
Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, την περασμένη Τρίτη, οι Αραβες και οι μουσουλμάνοι ηγέτες επιτέθηκαν με δριμύτητα στο Ισραήλ. Αφού τόνισε την επιθυμία του να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, ο Τραμπ στράφηκε στον Γουίτκοφ: «Στιβ, πες τους πάνω σε τι εργάζεσαι».
Ο Γουίτκοφ ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για το σχέδιο των 21 σημείων, με θετικές αντιδράσεις στην αίθουσα, περιγράφει το δημοσίευμα. Ο Τραμπ ζήτησε στη συνέχεια από τους Αραβες ηγέτες να συναντηθούν με τον Γουίτκοφ την επόμενη μέρα και να εκφράσουν τη γνώμη τους.
Μέχρι το βράδυ της Τετάρτης, οι ΗΠΑ και οι οκτώ χώρες είχαν καταλήξει σε μια προκαταρκτική συμφωνία για το κείμενο. Ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ το έστειλαν στους Ισραηλινούς.
Ο Νετανιάχου
Την επόμενη μέρα, ο Νετανιάχου συναντήθηκε με τον Γουίτκοφ και τον Κούσνερ στο ξενοδοχείο του στη Νέα Υόρκη για δύο ώρες το απόγευμα και ξανά αργότερα το ίδιο βράδυ. Σε εκείνο το σημείο, υπήρχε μεγάλη απόσταση μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ, σύμφωνα με όσα λέει στο Axios ένας Ισραηλινός αξιωματούχος.
Το πρωί της Παρασκευής, ο Νετανιάχου εκφώνησε ομιλία στον ΟΗΕ. Δεν ανέφερε καθόλου το σχέδιο Τραμπ.
Ωστόσο, οι συναντήσεις μεταξύ της ομάδας του Τραμπ και των Ισραηλινών συνεχίστηκαν όλο το Σαββατοκύριακο, με στόχο να υπάρξει συμφωνία πριν ο Νετανιάχου φτάσει στον Λευκό Οίκο, τη Δευτέρα το πρωί, για να συναντήσει τον Τραμπ.
Το Σάββατο, διαδόθηκε μια φήμη στην ομάδα του Τραμπ ότι ο Νετανιάχου σχεδίαζε να απορρίψει το σχέδιο ή τουλάχιστον να απαιτήσει σαρωτικές αλλαγές.
«Τake it or leave it»
Αυτό οδήγησε τον Τραμπ να σηκώσει το τηλέφωνο και να απευθύνει ένα «αυστηρό και σαφές» μήνυμα στον Νετανιάχου, σύμφωνα με μια πηγή που ενημερώθηκε για τη συζήτηση.
«Ο Τραμπ είπε στον Μπίμπι με σαφήνεια: Αυτό είναι. Το παίρνεις ή το αφήνεις (take it or leave it). Κι αν το αφήσεις, αυτό θα σημάνει ότι μας ξεχνάς», είπε η πηγή, προσθέτοντας ότι όσον αφορά τον Νετανιάχου, «ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πια βαρεθεί, για πολλούς λόγους».
Συνολικά, ο Τραμπ μίλησε πέντε φορές τηλεφωνικά με τον Νετανιάχου το Σαββατοκύριακο, ανέφεραν οι πηγές που επικαλείται το Axios.
Του διεμήνυσε ότι ήθελε ένα «ξεκάθαρο ναι» στο σχέδιο, όχι ένα «ναι μεν, αλλά».
Ο Αμερικανός πρόεδρος, υποστηρίζει το δημοσίευμα, αποδέχτηκε ορισμένες από τις τροποποιήσεις του Νετανιάχου, αλλά απέρριψε αρκετές άλλες σε θέματα που είναι πολιτικά ευαίσθητα εντός του ακροδεξιού συνασπισμού του, ανέφερε μια πηγή.
Ο Τραμπ είπε ότι δεν θα ζητούσε από τον Νετανιάχου να κάνει συμβιβασμούς σε θέματα ασφάλειας, αλλά αυτό δεν ίσχυε για ζητήματα εσωτερικά για το Ισραήλ.
«Εάν αποδεχτείτε αυτό το σχέδιο και η Χαμάς το απορρίψει, θα σας δώσω πλήρη υποστήριξη για να συνεχίσετε να την πολεμάτε», φέρεται να διαβεβαίωσε ο Τραμπ τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Την Κυριακή, οι Γουίτκοφ και Κούσνερ είχαν διαπραγματεύσεις για ώρες με τον Νετανιάχου και τον Ντέρμερ στη Νέα Υόρκη.
Η συγγνώμη στο Κατάρ
Οι συνομιλίες ολοκληρώθηκαν στις 11 μ.μ. με τις δύο πλευρές να καλύπτουν σημαντικά τις αποστάσεις – συμπεριλαμβανομένης της συγγνώμης που θα έπρεπε να απευθύνει ο Νετανιάχου στο Κατάρ.
«Ο Νετανιάχου ήξερε τι έπρεπε να κάνει. Δεν έφερε αντίρρηση. Οταν συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να το κάνει, το έκανε», περιγράφει ένας αξιωματούχος στο Axios.
Tα δύσκολα όμως δεν τελείωσαν εκεί, συνεχίζει το δημοσίευμα. Οταν το τελευταίο κείμενο στάλθηκε στους Αραβες και μουσουλμάνους αξιωματούχους, εξοργίστηκαν με το πόσες αλλαγές κατάφερε να εισαγάγει ο Νετανιάχου, ιδίως στους όρους της αποχώρησης του Ισραήλ από τη Γάζα, αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες.
«Ο Μπίμπι είπε στον Τραμπ στις τηλεφωνικές τους κλήσεις το Σαββατοκύριακο ότι δεν έχει σκοπό απλά να αποσυρθούν οι Ισραηλινοί και να αφήσουν τη Χαμάς να ανασυσταθεί», δήλωσε ένας Ισραηλινός αξιωματούχος.
«Το σχέδιο δεν αλλάζει»
Ο Τραμπ συμφώνησε. Οι αραβικές χώρες είχαν επίσης πιέσει για αλλαγές στο κείμενο, αλλά πολλές δεν συμπεριλήφθηκαν. Οι αντιρρήσεις ήταν αρκετά έντονες: οι Καταριανοί συμβούλευσαν την ομάδα του Τραμπ να μη δημοσιεύσει το λεπτομερές σχέδιο τη Δευτέρα. Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ το έκανε.
Δήλωσε την Τρίτη ότι αναμένει απάντηση από τη Χαμάς τις επόμενες «τρεις ή τέσσερις ημέρες». Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναμένουν θετική απάντηση, με κάποιες επιφυλάξεις.
Παρά την έκδοση κοινής δήλωσης με την οποία χαιρετίζουν την ανακοίνωση του Τραμπ, Αραβες αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι πιστεύουν πως η συμφωνία βρίσκεται ακόμη υπό διαπραγμάτευση και οι λεπτομέρειες δεν έχουν διευθετηθεί.
Ενας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι είναι πιθανές περαιτέρω συγκεκριμένες «αλλαγές», αλλά ο Τραμπ δεν σκοπεύει να επαναδιαπραγματευτεί ολόκληρο το σχέδιο.
Εν αναμονή της απάντησης της Χαμάς, καταλήγει το Axios, o Αμερικανός πρόεδρος βασίζεται σε αξιωματούχους από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία για να λάβει θετική απάντηση και από την ισλαμιστική οργάνωση.
