Του Απόστολου Τομαρά
Τα όσα συμβαίνουν στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Κύπρου από εμφανίσεως της πανδημίας, φαινομενικά, μπορούν να αποδοθούν στις διαφορετικές απόψεις που εκφράζουν κάποιοι ιεράρχες, όπως ο μητροπολίτης Μόρφου, για την υγειονομική κρίση. Ωστόσο, αν κάποιος παρατηρήσει προσεκτικά μια σειρά γεγονότων πολύ πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, θα διαπιστώσει πως πίσω από το υγειονομικό αντάρτικο, φανερό ή κρυφό, κρύβονται οι διαχρονικές παθογένειες που ταλάνισαν το πλήρωμα τις Εκκλησίας και απορρέουν από τις υφέρπουσες φιλοδοξίες κάποιων ιεραρχών. Όπως ευκρινώς φαίνεται, η περίοδος ηρεμίας που ακολούθησε την ταραγμένη περίοδο εκλογής του νυν αρχιεπισκόπου, οδεύει προς το τέλος της. Ο θόρυβος που επικρατεί γύρω από την Εκκλησία, ένα κομμάτι της οποίας τροφοδοτεί τα σενάρια συνωμοσίας για την εμφάνιση της πανδημίας, εντείνεται παράλληλα με το υπό διαμόρφωση σκηνικό στους κόλπους της Ιεραρχίας και τα κυοφορούμενα σενάρια διαδοχής του αρχιεπισκοπικού θρόνου. Χρονικά, η εκδήλωση συγκρουσιακών φαινομένων δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκομμένη από την υγεία του αρχιεπισκόπου, ασχέτως αν αυτή παρουσιάζει σημάδια ύφεσης. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και με την περίπτωση του μακαριστού Χρυσοστόμου Α΄, πολύ πριν η Σύνοδος του Σαμπεζύ στη Γενεύη υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ανοίξει τότε και τυπικά τη διάδοχη στον Θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα. Η καταληκτική φράση του μητροπολίτη Μόρφου με σαφέστατη ειρωνική διάθεση στην ανακοίνωση-απάντηση στον μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής «Εις πολλά έτη, Μακαριώτατε!» μπορεί να ερμηνευθεί ως η κορυφή του παρασκηνίου στο εσωτερικό της Ιεραρχίας.
Ο Μόρφου
Για να δοθούν πειστικές απαντήσεις ως προς τη στάση και τις απόψεις που εκφράζει τα τελευταία χρόνια ο μητροπολίτης Μόρφου, οι πλείστες των οποίων προκαλούν θύελλα αντιδράσεων, θα πρέπει να εξεταστεί η πορεία του Ιεράρχη από την εκκλησιαστική κρίση του 2000 μέχρι τις μέρες μας. Από τα νεότερα μέλη της Ιεραρχίας ο Μόρφου Νεόφυτος τόσο στο εκκλησιαστικό ζήτημα, αρχές της νέας χιλιετίας, όσο και στη συνέχεια φάνταζε στους εκκλησιαστικούς κύκλους ως μια ελπιδοφόρα επιλογή που θα μπορούσε να δώσει μια νέα νότα στην Εκκλησία της Κύπρου, μακριά από ακραίες εκφάνσεις και απόψεις. Αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει ήταν πως ως ιεράρχης μπορούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στο σχήμα που έφερε και το κοσμικό στοιχείο, την πραγματικότητα. Μια προοπτική που παρουσίασε φθίνουσα πορεία μετά την οικονομική κρίση.
Μια παραίτηση
Η πλήρης νηνεμία που επέφερε στους κόλπους της Ιεραρχίας η εκλογή αρχιεπισκόπου το 2008 σταδιακά άρχισε να τερματίζεται από το 2014 και μετά. Πέρα από μεμονωμένα περιστατικά που φούντωναν τα σενάρια διαδοχής, ένεκα και της υγείας του αρχιεπισκόπου, ο μητροπολίτης Μόρφου κατά διαστήματα αποτελούσε πόλο έλξης του δημόσιου ενδιαφέροντος εντός και εκτός Κύπρου. Μια εξέλιξη πρωτόγνωρη και ξένη για όσους γνωρίζουν καλά τον μητροπολίτη Μόρφου. Τα πρώτα σημάδια ότι κάτι συνέβαινε στην Ευρύχου διαφάνηκαν μετά το 2014, όταν ο Μόρφου Νεόφυτος εκμυστηρευόταν στο κοντινό του περιβάλλον πως είχε αποφασίσει να παραιτηθεί και να αποσυρθεί στο Μοναστήρι του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στη Σκουριώτισσα. Παραίτηση που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε. Τουναντίον, μετά την περίοδο εκείνη παρατηρείται μια στροφή 180 μοιρών, με τον μητροπολίτη να υιοθετεί έναν λόγο ασυνήθιστο για τον ίδιο σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα, σε σημείο τέτοιο που να φέρνει σε δύσκολη θέση ένα μεγάλο μέρος της Ιεράς Συνόδου. Όχι τόσο για την ουσία του λόγου του ως κληρικού, αλλά περισσότερο για το πώς τον εκφράζει.
Η πανδημία
Το αποκορύφωμα της αλλαγής πορείας συντελέστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ο ιεράρχης, με έντονους κοινωνικούς προβληματισμούς και δράσεις που σε αρκετές περιπτώσεις κινούνταν στα θεολογικά όρια, μετατράπηκε σε κορωνίδα ενός χώρου που αναμφίβολα πρεσβεύει ό,τι πιο ακραίο έχει να επιδείξει μια μερίδα βαθιά θρησκευόμενων, συμπεριφορά που ο ίδιος πολέμησε στο παρελθόν ως ξένο στοιχείο στην παράδοση της Εκκλησίας της Κύπρου. Μάλιστα, σε μια περίπτωση, η δράση του απείλησε να διαταράξει τις σχέσεις της Εκκλησίας της Κύπρου με την Ελλαδική Εκκλησία, η Σύνοδος της οποίας με τον πλέον επίσημο τρόπο εξέφρασε την ενόχλησή της για τη δράση του Νεόφυτου. Στο βασανιστικό ερώτημα όσων τον γνωρίζουν καλά «τι συμβαίνει τελικά με τον Άγιο Μόρφου», ουδείς είναι σε θέση να δώσει μια πειστική απάντηση. Ιεράρχης, με τον οποίο μίλησε η «Κ», χαρακτήρισε τον μητροπολίτη Μόρφου ως την ακραία μορφή της Συνόδου.
Απειλές
Η δημόσια δέσμευσή του ότι θα «σιωπήσει» για τα της πανδημίας και των εμβολίων, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κλείνει ένα δύσκολο κεφάλαιο για την Εκκλησία. Το πιο ανησυχητικό που αφήνει πίσω της η συμπεριφορά Μόρφου είναι η ενδυνάμωση ακραίων συμπεριφορών, οι οποίες δεν περιορίζονται σε φραστικό επίπεδο μόνο. Μέλος της Ιεράς Συνόδου που δεν συγκαταλέγεται στους αντιεμβολιαστές εμφανίζεται να δέχθηκε απειλές από πρόσωπα που κινούνται στη λογική του Μητροπολίτη Μόρφου, επειδή οι απόψεις του για την πανδημία κινούνται στο πνεύμα της απόφασης της Ιεράς Συνόδου.
Ο Θρόνος
Οι αναφορές του μητροπολίτη Μόρφου στην επιστολή του προς τον μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής για κίνητρα που σχετίζονται με τα σενάρια διαδοχής, ουδόλως μπορούν να θωρηθούν τυχαίες ή σχήμα λόγου. Παρά την άρνηση του Μόρφου Νεοφύτου στα περί προεκλογικών σκοπιμοτήτων από τον ίδιο, κύκλοι εντός της Εκκλησίας υποστηρίζουν σθεναρά πως πίσω από την αλλαγή πορείας του ιεράρχη βρίσκεται η διαδοχή του αρχιεπισκόπου και το ισχυρό ενδεχόμενο ο μητροπολίτης Μόρφου να είναι ένας εκ του τριπροσώπου που θα διεκδικήσει τον Θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα. Οι ίδιοι κύκλοι αποδίδουν στον Μόρφου προσπάθεια να κεφαλαιοποιήσει, όταν θα έλθει η ώρα, τις ανησυχίες που εκφράζει μια μερίδα πιστών πέρα από τη μητροπολιτική του περιφέρεια, στα θέματα πανδημίας και εμβολιασμών. Αν οι απόψεις που εκφράζονται έχουν βάση, σε αυτή την περίπτωση η τακτική Μόρφου στόχο έχει τη δεξαμενή των βαθιά θρησκευόμενων πιστών που παραδοσιακά ήταν κοντά στον μητροπολίτη Λεμεσού.
Ο αρχιεπίσκοπος κυρίαρχος των εξελίξεων
Τα προεκλογικά σενάρια στην Εκκλησία με εφαλτήριο την πανδημία δεν είναι τα μοναδικά τα τελευταία πέντε χρόνια.
Παρόμοιο κλίμα επικρατούσε και μετά τις διαφορετικές απόψεις στους κόλπους της Ιεραρχίας για τους χειρισμούς του αρχιεπισκόπου στο Ουκρανικό ζήτημα.
Η θέση μερίδας μητροπολιτών υπέρ του Πατριαρχείου Μόσχας στην κόντρα με το Οικουμενικό, είχε φέρει στην επιφάνεια την άποψη περί προσπάθειας διείσδυσης της Μόσχας στην Εκκλησία της Κύπρου, θέση την οποία όμως είχε απορρίψει εκ των φερόμενων υποστηριχτών ο μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής.
Όποιες κινήσεις και αν συντελούνται στο παρασκήνιο, το σίγουρο είναι πως ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ εξακολουθεί να είναι κυρίαρχος του παιχνιδιού και εν ολίγοις την επόμενη μέρα θα τη διαμορφώσει ο ίδιος.
Με βάση τις εκτιμήσεις που υπάρχουν, οι συσχετισμοί εντός της Ιεράς Συνόδου ευνοούν τον αρχιεπίσκοπο στην περίπτωση που ο ίδιος θα θελήσει να ανοίξει διαδοχικό ζήτημα και να επηρεάσει τη διάδοχο κατάσταση στην Εκκλησία, σενάριο που υπό τις περιστάσεις φαντάζει να είναι και το επικρατέστερο.
Οι Αρχιεπισκοπικοί
- Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος
- Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος
- Μητροπολίτης Κιτίου Νεκτάριος
- Μητροπολίτης Κωνσταντίας – Αμμοχώστου Βασίλειος
- Επίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος
- Επίσκοπος Αρσινόης Παγκράτιος
- Επίσκοπος Μεσαορίας Γρηγόριος
- Επίσκοπος Χύτρων Λεόντιος l Μητροπολίτης Τριμυθούντος και Λευκάρων Βαρνάβας
Μαζί με τον ίδιο, η ομάδα των αρχιεπισκοπικών έχει την πλειοψηφία. Απέναντι από τους αρχιεπισκοπικούς βρίσκεται ο μητροπολίτης Λεμεσού, ο οποίος όταν θα ανοίξει ζήτημα διαδοχής, θεωρείται ένας εκ των διεκδικητών. Οι πληροφορίες που υπάρχουν στην παρούσα φάση λένε πως τον μητροπολίτη Λεμεσού μπορεί να υποστηρίξουν οι Κυκκώτες της Συνόδου.
Οι Λεμεσιανοί
- Μητροπολίτης Λεμεσού
- Επίσκοπος Αμαθούντος Νικόλαος
- Επίσκοπος Λήδρας Επιφάνιος
- Επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος
- Μητροπολίτης Κύκκου και Τηλλυρίας Νικηφόρος;
- Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας;
Φαινομενικά, ο μητροπολίτης Μόρφου παρουσιάζεται να μην έχει ομαδοποιηθεί εντός της Συνόδου, κάτι που ενδεχομένως να τον εξωθήσει σε συνεργασίες με την ομάδα των Λεμεσιανών. Χαμηλούς τόνους τηρεί το νεότερο μέλος της Συνόδου, ο μητροπολίτης Κυρηνείας Χρυσόστομος, ο οποίος αν και προέρχεται από τους Κυκκώτες, εμφανίζεται να μην έχει ανοίξει τα χαρτιά του.
Έντυπη Έκδοση
