Του Χρίστου Μπουρή
Εν μέσω αντιδράσεων, το νομοσχέδιο που αφορά τις δημόσιες συγκεντρώσεις και παρελάσεις οδηγείται στις 3 Ιουλίου στην Ολομέλεια της Βουλής. Η συζήτηση στην επιτροπή Νομικών έφτασε στο τέλος της, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η διαβούλευση πραγματοποιήθηκε στη σκιά των όσων διαδραματίστηκαν τον περασμένο Απρίλιο από τους κυνηγούς στον αυτοκινητόδρομο και την αδυναμία της Αστυνομίας να διασφαλίσει την ασφάλεια των πολιτών. Τα ερωτήματα που δημιουργούνται είναι αρκετά, ενώ πολλές φωνές κάνουν λόγο για περιορισμό ελευθεριών και καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ειδοποίηση τουλάχιστον 7 ημέρες πριν
Μια από τις πιο ριζικές αλλαγές που προωθούνται είναι η ειδοποίηση για τη συγκέντρωση. Συγκεκριμένα ο υπεύθυνος/η διοργανωτής/ρια θα πρέπει να αποστέλλει γραπτή ειδοποίηση στην αρχή τοπικής διοίκησης εντός των ορίων της οποίας αναμένεται να πραγματοποιηθεί η συγκέντρωση, αλλά και στην Αστυνομία. Η ειδοποίηση θα αποστέλλεται σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή, τουλάχιστον 7 ημέρες πριν από την ημερομηνία κατά την οποία n συγκέντρωση προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί.
Πέραν όμως από την ειδοποίηση θα πρέπει να αποστέλλονται επίσης: το όνομα και τα στοιχεία επικοινωνίας του οργανωτή ή εκπροσώπου του, ο σκοπός της συγκέντρωσης, η ώρα έναρξης και λήξης, ο χώρος ή και το δρομολόγιο και με ποιο τρόπο ενδέχεται να επηρεαστεί η κυκλοφορία και η λειτουργία επιχειρήσεων, δημοσίων υπηρεσιών και υπηρεσιών κοινής ωφελείας στον χώρο ή στο δρομολόγιο. Επίσης, με ποιο τρόπο ενδέχεται να επηρεαστούν δικαιώματα τρίτων προσώπων και τέλος, εάν θα γίνει χρήση οχημάτων, πινακίδων, εξοπλισμού ή άλλων αντικειμένων.
Τι γίνεται σε αυθόρμητες συγκεντρώσεις
Σε ότι αφορά μια αυθόρμητη συγκέντρωση, ο Αρχηγός της Αστυνομίας ορίζει Υπεύθυνο Αξιωματικό, ο οποίος καλεί τους συμμετέχοντες να ορίσουν οργανωτή, ενώ δύναται να επιβάλει και συγκεκριμένους περιορισμούς. Όσον αφορά τις αυθόρμητες συγκεντρώσεις, το νομοσχέδιο δεν παρέχει εμπεριστατωμένο νομικό πλαίσιο για μια μορφή αυθόρμητης διαδήλωσης που αποτελεί ουσιαστικά την επιτομή της δημοκρατικής έκφρασης. Μια αυθόρμητη συγκέντρωση μπορεί να είναι για παράδειγμα η διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε την επομένη της εγκληματικής επίθεσης στις λαϊκές οργανώσεις της Λακατάμιας.
Περιορισμοί και διάλυση
Όπως διαμορφώνεται από το νομοσχεδίου, σε περίπτωση που η Αστυνομία, σταθμίζοντας όλες τις σχετικές περιστάσεις, κάτω από τις οποίες αναμένεται να πραγματοποιηθεί συγκέντρωση, κρίνει ότι δυνατόν καταστεί αναγκαία η επιβολή περιορισμών και συγκαλεί υπό την προεδρία της σύσκεψη, στην οποία καλούνται να παραστούν ο οργανωτής ή εκπρόσωπος του και η αρχή τοπικής διοίκησης εντός των ορίων της οποίας αναμένεται να πραγματοποιηθεί η συγκέντρωση για να εκφράσουν τις απόψεις τους, ή ζητά τις απόψεις τους γραπτώς.
Επίσης ο Αρχηγός της Αστυνομίας δύναται να επιβάλει περιορισμούς αφού προηγουμένως λάβει τις απόψεις της αρχής τοπικής διοίκησης εντός των ορίων της οποίας πρόκειται να πραγματοποιηθεί συγκέντρωση. Όπως προνοείτο το νομοσχέδιο Ο Αρχηγός της Αστυνομίας, για τη λήψη της απόφασης για επιβολή περιορισμών, λαμβάνει υπόψη, τον εκτιμώμενο αριθμό συμμετεχόντων, την περιοχή πραγματοποίησης της συγκέντρωσης, τον βαθμό επικινδυνότητας αυτής, ως προς την πιθανότητα διάπραξης σοβαρών αδικημάτων, την πραγματοποίηση άλλης συγκέντρωσης ή παρέλασης ή εκδήλωσης, με κίνδυνο αντιπαράθεσης ή συμπλοκής, όπως και τις συμπεριφορές που παρατηρήθηκαν σε προηγούμενες παρελάσεις ή συγκεντρώσεις του οργανωτή.
Τα παραπάνω δημιουργούν εύλογα ερωτήματα, τόσο για την υπέρμετρη ελευθερία που δίνεται στην Αστυνομία να ελέγχει τους διαδηλωτές, όσο και για το πως ορίζονται ακριβώς τα κριτήρια που θα μπαίνουν για τους περιορισμούς.
Σχετικά με το πότε θα μπορεί η Αστυνομία να επέμβει και να διαλύσει μια πορεία, γίνεται κατόπιν απόφασης του Αρχηγού της Αστυνομίας, σε περίπτωση που μετά από στοιχεία που παρατίθενται από τον Υπεύθυνο Αξιωματικό στον Αρχηγό Αστυνομίας ο Αρχηγός διαπιστώνει ότι η συγκέντρωση παύει να είναι ειρηνική. Πιο συγκεκριμένα όταν διαπιστωθεί από πλευράς Αστυνομίας πως η συγκέντρωση μετατρέπεται σε βίαιη από τους συμμετέχοντες με την προτροπή σε χρήση βίας, την πρόκληση επίθεσης ή εκ προθέσεως πρόκληση σωματικής βλάβης κατά προσώπων ή με τη χρήση βομβών, εκρηκτικών, καπνογόνων, βεγγαλικών, πυροτεχνημάτων, φωτοβολίδων, κροτίδων, παράνομων μαχαιριών, πυροβόλων ή επιθετικών όπλων, ή άλλων επικίνδυνων μηχανισμών ή αντικειμένων ή όταν με οποιοδήποτε άλλο τρόπο αλλοιώνεται ο ειρηνικός χαρακτήρας της.
Η απόφαση διάλυσης δύναται να έχει τη μορφή προφορικής ή γραπτής διαταγής, την οποία κοινοποιεί ο Υπεύθυνος Αξιωματικός προς τον οργανωτή και τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην συγκέντρωση. Σε περίπτωση που η συγκέντρωση δεν διαλυθεί εντός εύλογου χρόνου παρά την κοινοποίηση της απόφασης διάλυσης από τον Υπεύθυνο Αξιωματικό, η Αστυνομία, κατόπιν αιτιολογημένης απόφασης του Αρχηγού της Αστυνομίας, δύναται να λάβει τα απολύτως αναγκαία μέτρα για τη διάλυση συγκέντρωσης, χωρίς όμως να ορίζεται τι αποτελεί αναγκαίο μέτρο και με ποιο τρόπο θα δρα η Αστυνομία.
Οι υποχρεώσεις της Αστυνομίας
Αναφορικά με τις υποχρεώσεις που θα έχει η Αστυνομία, αυτές θα είναι να μεριμνά για την ομαλή, ειρηνική προετοιμασία και διεξαγωγή της συγκέντρωσης. Κατά την προετοιμασία και διεξαγωγή της συγκέντρωσης, ο Αρχηγός Αστυνομίας ορίζει αξιωματικό της Υπεύθυνο Αξιωματικό, ο οποίος μεριμνά για τη δημιουργία άμεσης επαφής με τον οργανωτή και για τη διαρκή συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ της Αστυνομίας με τον οργανωτή ή τον εκπρόσωπό του.
Κατά τη διεξαγωγή της συγκέντρωσης η Αστυνομία, μέσω του Υπεύθυνου Αξιωματικού, δύναται να δίδει προφορικές ή γραπτές οδηγίες προς τα συμμετέχοντα στην συγκέντρωση πρόσωπα ή προς τα μέλη του κοινού και στην τροχαία κυκλοφορία για σκοπούς ομαλής διεξαγωγής της συγκέντρωσης.
Ερωτήματα και αντιδράσεις
Το σχέδιο νόμου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις με οργανώσεις και πολιτικούς φορείς να εκφράζουν ανησυχίες για παραβιάσεις συνταγματικών δικαιωμάτων και περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και του συνέρχεσθαι. Αρχικά, ο οργανωτής / υπεύθυνος της πορείας φορτώνεται με αρκετές υποχρεώσεις περιορίζοντας τη ενεργή συμμετοχή του, ενώ οι αρμοδιότητές του, όπως να γνωρίζει τα συνθήματα που πρόκειται να αναγράφονται σε πανό και χαρτόνια καθίσταται έως αδύνατο, πέραν του ότι από μόνο του αυτό το σημείο ακυρώνει την ελευθερία έκφρασης των διαδηλωτών.
Το νομοσχέδιο δίνει επίσης υπέρμετρη εξουσία στην Αστυνομία με τη δυνατότητα επιβολής περιορισμών ή διάλυσης συγκεντρώσεων με όρους όπως τα «δημόσια ήθη» ή η «δημόσια ασφάλεια» χωρίς σαφή τεκμηρίωση. Μάλιστα, η αναφορά σε «εύλογη υποψία» για να καταστεί μια πορεία μη ειρηνική δεν αιτιολογείται επαρκώς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της ψήφισης του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια της Βουλής, έξω από το κτίριο θα βρίσκονται διάφορες οργανώσεις για να διαδηλώσουν ενάντια στο νομοσχέδιο.
