Partner Content
Του Χαράλαμπου Παπαγιάννη
Η απόφαση για σπουδές αποτελεί ένα από τα πιο καθοριστικά βήματα στη ζωή κάθε νέου ανθρώπου. Οι διαρκείς αλλαγές στην οικονομία, το πολιτικό περιβάλλον (όπως το Brexit) και οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν μεταβάλει δραματικά το εκπαιδευτικό τοπίο. Σε αυτό το πλαίσιο, η έγκυρη πληροφόρηση και η σωστή καθοδήγηση είναι απαραίτητες. Η επιλογή χώρας, προγράμματος και τρόπου χρηματοδότησης απαιτεί στρατηγική σκέψη και καλό σχεδιασμό. Η επιτυχής φοίτηση δεν εξαρτάται μόνο από τις ακαδημαϊκές δυνατότητες αλλά και από την ικανότητα του φοιτητή να προσαρμοστεί σε ένα νέο περιβάλλον, να αυτονομηθεί και να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες που του προσφέρονται.
Η επιλογή χώρας πρέπει να γίνεται με βάση κριτήρια όπως κόστος ζωής, γλώσσα διδασκαλίας, ποιότητα εκπαίδευσης, δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης και κοινωνική κουλτούρα.
Αναλυτική επισκόπηση χωρών
Η επιλογή χώρας πρέπει να γίνεται με βάση κριτήρια όπως κόστος ζωής, γλώσσα διδασκαλίας, ποιότητα εκπαίδευσης, δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης και κοινωνική κουλτούρα.
Ηνωμένο Βασίλειο: Μετά το Brexit, οι σπουδές έγιναν πιο δαπανηρές για Ευρωπαίους. Ελάχιστα πανεπιστήμια προσφέρουν τα λεγόμενα «home fees» (£9.535), ενώ τα περισσότερα επιβάλλουν δίδακτρα από £17.000 και άνω. Ωστόσο, παραμένει προορισμός για μεταπτυχιακά υψηλού κύρους, με πανεπιστήμια όπως το Oxford, το Cambridge κ.ά. Παράλληλα, τα προγράμματα είναι σύντομα σε διάρκεια (1 χρόνος για μεταπτυχιακά), κάτι που εξοικονομεί χρήματα μακροπρόθεσμα, εφόσον στην υπόλοιπη Ευρώπη τα μεταπτυχιακά είναι 2ετή.
Ολλανδία: Προσφέρει 2.000+ αγγλόφωνα προγράμματα σε τομείς όπως Διοίκηση και Οικονομικά, Μηχανική, κ.ά., με ετήσια δίδακτρα €2.530. Η χώρα επενδύει στην καινοτομία, την τεχνολογία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην επιλογή μεταξύ Research Universities (αναγνωρισμένα από ΚΥΣΑΤΣ) και Universities of Applied Sciences, που δεν προσφέρουν συνήθως αναγνώριση πτυχίου, ως ισότιμο και αντίστοιχο από το ΚΥΣΑΤΣ. Το σύστημα είναι φοιτητοκεντρικό, με έμφαση στη συνεργασία και την πρακτική εμπειρία.
Ιταλία: Δεκάδες αγγλόφωνα προγράμματα σε τομείς όπως Ιατρική, Οδοντιατρική, Κτηνιατρική, Διοίκηση και Οικονομικά, Μηχανική, κ.ά., με δίδακτρα €220 - €3.000. Στην Ιταλία υπάρχουν πολλά πανεπιστήμια, που διακρίνονται στις διεθνείς κατατάξεις και προσφέρουν υψηλού επιπέδου σπουδές. Το φιλικό προς τους φοιτητές σύστημα σπουδών, η δυνατότητα υποτροφιών, καθώς και το χαμηλό κόστος ζωής σε ορισμένες μικρότερες πόλεις, την καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή.
Γερμανία - Αυστρία - Γαλλία: Δημόσια πανεπιστήμια με μηδενικά ή πολύ χαμηλά δίδακτρα. Ελάχιστα προπτυχιακά προγράμματα προσφέρονται στην αγγλική γλώσσα, όμως πολλά μεταπτυχιακά είναι διαθέσιμα στα αγγλικά. Το γερμανικό σύστημα έχει φήμη για την αυστηρότητα και την ποιότητα. Ειδικά στη Γερμανία, οι φοιτητές επωφελούνται από τις πολυάριθμες συνεργασίες με εταιρείες, ανοίγοντας δρόμους για πρακτική άσκηση και απασχόληση μετά τις σπουδές.
Τσεχία - Ουγγαρία - Βουλγαρία - Σλοβακία: Δημοφιλείς προορισμοί για ιατρικές και παραϊατρικές σπουδές. Δίδακτρα για Ιατρική: €9.000 - €20.000, με απαιτήσεις εισαγωγικών εξετάσεων (χημεία, βιολογία). Παρότι τα δίδακτρα είναι υψηλότερα, η πρόσβαση είναι συχνά πιο εφικτή σε σχέση με τις αντίστοιχες σχολές στην Ελλάδα ή την Κύπρο.
Σκανδιναβικές Χώρες: Δωρεάν σπουδές για πολίτες Ε.Ε., με υψηλό κόστος ζωής. Δίνουν έμφαση στην τεχνολογία, την καινοτομία, την οικολογία και την κοινωνική πρόνοια. Χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, διαθέτουν παγκόσμιας φήμης εκπαιδευτικά ιδρύματα και περιβάλλον που ενθαρρύνει την ανεξαρτησία και την έρευνα.
Νέες μορφές εκπαίδευσης
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τα MOOCs (Massive Open Online Courses), και η μικρομάθηση (microlearning) έχουν ανοίξει νέους δρόμους στη μάθηση. Πλατφόρμες όπως το Coursera, το edX και το FutureLearn προσφέρουν δυνατότητες αναβάθμισης δεξιοτήτων με μικρό κόστος. Οι φοιτητές μπορούν να συνδυάσουν παραδοσιακές σπουδές με διαδικτυακή εκπαίδευση, αποκτώντας ένα πλεονέκτημα στην αγορά εργασίας.
Δημοφιλείς κλάδοι σπουδών
Οι Κύπριοι φοιτητές επιλέγουν κυρίως: Επιστήμες Υγείας (Ιατρική, Οδοντιατρική, Νοσηλευτική, Ψυχολογία) | Νομικές και Οικονομικές Σπουδές | STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά
Πράσινα & Γαλάζια επαγγέλματα) | Ψηφιακά Επαγγέλματα (Data Science, Digital Marketing, Cybersecurity). Η τεχνολογία, η βιωσιμότητα και η εξειδίκευση, είναι οι τρεις κυρίαρχες κατευθύνσεις για το μέλλον. Η ζήτηση για ειδικούς σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ανανεώσιμη ενέργεια και η κυβερνοασφάλεια αυξάνεται διαρκώς.
Τι ζητά η αγορά εργασίας - Δεξιότητες του μέλλοντος
Πέρα από τα πτυχία, οι εργοδότες αναζητούν ανθρώπους με:
• Κριτική σκέψη & δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων
• Ψηφιακές ικανότητες και προσαρμοστικότητα
• Ικανότητα συνεργασίας σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα
• Επικοινωνία & συναισθηματική νοημοσύνη
• Αυτονομία, ευελιξία & δια βίου μάθηση
• Η κατοχή διεθνών προσόντων, η εμπειρία στο εξωτερικό και η γνώση πολλών γλωσσών αποτελούν επίσης σημαντικά πλεονεκτήματα. Η διασύνδεση με την αγορά εργασίας μέσω πρακτικής άσκησης, start-ups ή ερευνητικών προγραμμάτων ενισχύει τις προοπτικές απασχόλησης.
Συμβουλές για γονείς
• Υποστηρίξτε τα παιδιά σας, χωρίς να επιβάλλετε τις απόψεις σας
• Ενθαρρύνετε την έγκαιρη διερεύνηση των ενδιαφερόντων τους
• Συνεργαστείτε με εξειδικευμένους συμβούλους
• Ενημερωθείτε για τις πραγματικές προοπτικές κάθε επιλογής
• Ετοιμαστείτε συναισθηματικά για την ανεξαρτητοποίηση του παιδιού
• Είναι σημαντικό οι γονείς να μην λειτουργούν μόνο ως χρηματοδότες αλλά και ως σύμμαχοι στην προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη του παιδιού.
Checklist για υποψήφιους φοιτητές
• Έχω καθορίσει στόχους και ενδιαφέροντα
• Έχω ερευνήσει πανεπιστήμια και προγράμματα
• Έχω συγκρίνει το κόστος σπουδών και διαβίωσης
• Έχω εξετάσει την αναγνώριση πτυχίων
• Έχω προετοιμάσει τον προσωπικό μου φάκελο, με τα απαραίτητα έγγραφα
• Έχω ενημερωθεί για υποτροφίες και χρηματοδότηση
• Έχω plan B σε περίπτωση απόρριψης
Οικονομικές διευκολύνσεις & υποτροφίες
Το κυπριακό κράτος παρέχει σημαντική οικονομική ενίσχυση σε φοιτητές με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Υπάρχει η δυνατότητα για φοιτητική χορηγία από €1.450 μέχρι €3.420, για φοιτητικά επιδόματα, στέγασης, σίτισης και αεροπορικού εισιτηρίου έως €3.092, με τη συνολική ετήσια στήριξη να ανέρχεται μέχρι και €6.512.
Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι πανεπιστήμια σε χώρες όπως Γερμανία, Γαλλία και Σκανδιναβικές χώρες προσφέρουν δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν σπουδές για πολίτες της Ε.Ε. Σε χώρες όπως Ιταλία, Ολλανδία και Αυστρία υπάρχουν ευκαιρίες φοίτησης με ελάχιστα δίδακτρα, περίπου €2.500 ετησίως. Επιπρόσθετα το πρόγραμμα Erasmus+ στηρίζει περιόδους πρακτικής άσκησης (εργασιακή εμπειρία, πρακτική άσκηση σε επιχείρηση, κ.λπ.) στο εξωτερικό για φοιτητές και πρόσφατα αποφοιτήσαντες.
Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Κύπρο παρότι έχουν υψηλότερα δίδακτρα, προσφέρουν υποτροφίες με βάση την επίδοση ή κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και ευέλικτα προγράμματα που επιτρέπουν εργασία παράλληλα με τις σπουδές. Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι πολλοί φοιτητές αγνοούν τις δυνατότητες ιδιωτικών υποτροφιών, ιδρυμάτων και οργανισμών. Οι Υπηρεσίες Φοιτητικής Μέριμνας των πανεπιστημίων προσφέρουν σημαντική πληροφόρηση.
Συμπέρασμα
Οι επιλογές είναι πολλές αλλά δεν ταιριάζουν όλες σε όλους. Οι φοιτητές που γνωρίζουν τον εαυτό τους και κάνουν συνειδητές επιλογές είναι εκείνοι που ξεχωρίζουν. Η επιλογή σπουδών πρέπει να συνδέεται με την προσωπικότητα, τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντα του κάθε ανθρώπου. Μέλλον έχουν όσοι επιλέγουν με γνώση, όραμα και εσωτερικό κίνητρο. Η σωστά επιλεγμένη ακαδημαϊκή πορεία είναι η βάση για μια ζωή με προοπτική, εξέλιξη και δημιουργία.
Ο κ. Χαράλαμπος Παπαγιάννης είναι Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού (MA), Διευθύνων Σύμβουλος Eurostudiescy.
