Τα τελευταία πέντε χρόνια το επιχειρείν ζει ένα φεστιβάλ κρίσεων

Προβληματισμό εκφράζει το ΚΕΒΕ για το φαινόμενο εξαγορών παραδοσιακών κυπριακών επιχειρήσεων από εταιρείες ξένων συμφερόντων. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΚΕΒΕ Φιλόκυπρο Ρουσουνίδη, το Επιμελητήριο επισημαίνει την ανάγκη παροχής κινήτρων για συγχωνεύσεις και εξαγορές μεταξύ κυπριακών εταιρειών, ώστε να διασφαλιστεί η διατήρηση της εγχώριας επιχειρηματικής ταυτότητας. Η Κύπρος μπορεί να μετατραπεί σε περιφερειακό επενδυτικό κόμβο, υποστήριξε ο κ. Ρουσουνίδης, τονίζοντας ότι καταγράφεται σημαντικό ενδιαφέρον από την Ινδία, τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ).

-Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στο επιχειρείν και ποια ζητήματα θέτεις ψηλά στην ατζέντα σου;

-Οφείλουμε να εκσυγχρονίσουμε το Επιμελητήριο προκειμένου να συμβαδίζει με τη νέα εποχή τη σύγχρονη και ψηφιακή με στόχο να είμαστε κοντά στα μέλη μας. Πρέπει να διατηρήσουμε τη δημοσιονομική σταθερότητα και να κλείσουμε αισίως τη φορολογική μεταρρύθμιση. Είναι σημαντικό να προσέξουμε τα δημόσια οικονομικά, τις ανελαστικές δαπάνες και να είμαστε φειδωλοί, ώστε να συμβαδίζουν όλα αυτά με τους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας. Κρίνεται ακόμα επιτακτικό να σκοτώσουμε τη γραφειοκρατία για να διευκολύνουμε την κάθοδο και άλλων εταιρειών στη χώρα μας. Διότι η αποστολή του ΚΕΒΕ είναι να συμβουλεύει καταρχάς το κράτος και να θωρακίσει την οικονομία και τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του επιχειρείν, που πάντοτε βεβαίως να καταλήγουν σε μια ευημερούσα κοινωνία.

Οι προκλήσεις

-Ποια είναι η εικόνα που παρουσιάζει το επιχειρείν σήμερα;

-Τα τελευταία πέντε χρόνια το επιχειρείν ζει ένα φεστιβάλ κρίσεων. Ξεκινώντας από την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό, τους δασμούς του Τραμπ και τώρα με τις γεωπολιτικές αναταράξεις. Οι προκλήσεις είναι πολυεπίπεδες. Από εκεί και πέρα, τουλάχιστον εσωτερικά ομιλούντες, κυρίως οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις είναι η στελέχωση και η έλλειψη του εργατικού δυναμικού. Η φορολογική μεταρρύθμιση έρχεται να βελτιώσει ορισμένες στρεβλώσεις που μπορεί να είχαν οι κυπριακές εταιρείες έναντι των ξένων που εδρεύουν ή επιχειρούν στο νησί μας ή μέσω του νησιού μας. Για παράδειγμα, στη φορολογική μεταρρύθμιση θα δοθούν κίνητρα για συγχωνεύσεις, εξαγορές εταιρειών. Αυτό θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις που δυσκολεύονται να παραμείνουν βιώσιμες εν μέσω των προκλήσεων, θα σώσει τις θέσεις εργασίας και θα δημιουργήσει μια πιο ανθεκτική και βιώσιμη επιχείρηση.

Ωστόσο, είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να φροντίσουν και οι ίδιες να δημιουργήσουν συνθήκες ανθεκτικότητας που είναι πολύ σημαντικές για την επόμενη μέρα.

-Σκέφτονται περισσότερο σήμερα την εξωστρέφεια οι Κύπριοι επιχειρηματίες;

-Σίγουρα η εξωστρέφεια και η ανάπτυξη τύπου «scale-up» είναι πολύ σημαντικά και εμείς μέσω των διακρατικών μας συνδέσμων και τις εμπορικές αποστολές που έχουμε συχνά σε συνεργασία πάντα με τα αρμόδια υπουργεία, φροντίζουμε να δημιουργούμε τις συνθήκες και το υπόβαθρο για συνεργασίες και συνέργειες με διάφορες χώρες του εξωτερικού, αναλόγως του τομέα.

Φροντίζουμε όπως όλες αυτές οι κυπριακές επιχειρήσεις οι οποίες θέλουν να προχωρήσουν με επέκταση των δραστηριοτήτων τους να εξεύρουν την καλύτερη δυνατή λύση και τις καλύτερες συνεργασίες με το εξωτερικό.

-Εκτιμάτε ότι σύντομα θα υπάρξουν και άλλες συγχωνεύσεις ή εξαγορές μικρών επιχειρήσεων από μεγάλες; Και αν ναι, σε ποιους τομείς;

-Νομίζω ότι όλο αυτό είναι μονόδρομος. Λόγω του ότι έρχονται πλέον και εταιρείες από το εξωτερικό να επιχειρήσουν στην Κύπρο και ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος, θεωρώ ότι αναγκαστικά θα πρέπει οι εταιρείες μας και η νέα γενιά που τις αναλαμβάνει να είναι ανοικτοί σε τέτοιου είδους πράξεις.

-Σας προβληματίζει η εξάρτηση που παρατηρείται σε αρκετούς τομείς του επιχειρείν από την ελληνική αγορά μετά από ηχηρές εξαγορές κυπριακών από ελληνικές επιχειρήσεις;

-Ναι, σίγουρα μας προβληματίζει και το παρακολουθούμε, διότι βλέπουμε παραδοσιακές κυπριακές εταιρείες να εξαγοράζονται από εταιρείες ξένων συμφερόντων.

Γι’ αυτό εμείς επιμέναμε στις προτάσεις μας για τη φορολογική μεταρρύθμιση να δοθούν κίνητρα σε κυπριακές εταιρείες για εξαγορά μεταξύ των για να αποφύγουμε το ξεπούλημα, σε ξένους.

Το ενδιαφέρον από Ινδία

-Εντοπίζεται μεγάλο ενδιαφέρον για δραστηριοποίηση εταιρειών από την Ινδία στην Κύπρο. Αναμένετε να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί το κυπριακό επιχειρείν μέσω αυτής της προσπάθειας ή θα αποδειχθεί κάτι παροδικό;

-Μέρος της αποστολής του ΚΕΒΕ είναι να δημιουργεί τις διακρατικές σχέσεις που χρειάζονται ούτως ώστε να επωφελείται το τοπικό επιχειρείν αλλά και το ξένο. Υπάρχει τεράστια προοπτική για αρκετές κυπριακές εταιρείες να μεγαλώσουν σε τεράστιο βαθμό για να κάνουν την ανάπτυξη τύπου scale-up και σε αγορές, όπως αυτή της Ινδίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Μπορούμε να γίνουμε ένας περιφερειακός επενδυτικός κόμβος, ιδιαίτερα τώρα που η αξιοπιστία της χώρας μας βελτιώνεται τουλάχιστον ως επενδυτικός προορισμός. Υπάρχει το οικοσύστημα στην Κύπρο που μπορεί να υποστηρίξει όλες αυτές τις ξένες εταιρείες που επιχειρούν τη δραστηριοποίησή τους στην Κύπρο. Πρέπει να υπάρξει εθνική στρατηγική ούτως ώστε να δημιουργήσουμε και άλλες υποδομές, κάτι για το οποίο έχει ξεκινήσει μια σχετική συζήτηση.

Νομίζω ότι είμαστε σε ένα πάρα πολύ καλό επίπεδο για την ανάπτυξη των συνεργειών μεταξύ των δυο χωρών και ήδη είδαμε απτά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, είναι στο χέρι μας να κρατήσουμε τις συγκεκριμένες εταιρείες δημιουργώντας το κατάλληλο οικοσύστημα, προκειμένου να τρέχουν γρήγορα οι διαδικασίες, να μην υπάρχει γραφειοκρατία κ.λπ. Το φορολογικό μας σύστημα τώρα που θα αλλάξει και θα είναι ευνοϊκό και αξιόπιστο, είναι ένας επιπρόσθετος παράγοντας.

-Εκτιμάτε ότι είναι πρόωρο να μιλάμε για την απευθείας αεροπορική σύνδεση Κύπρου και Ινδίας;

-Είναι σίγουρα ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Οι αεροπορικές εταιρείες αποτελούν επιχειρήσεις με σκοπό τους το κέρδος και για να είναι βιώσιμο ένα δρομολόγιο χρειάζεται σημαντική κίνηση. Ενδεχομένως εάν δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα μπορεί να γίνει πραγματικότητα και επ’ αυτού εργαζόμαστε όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.

-Αναφορικά με το επενδυτικό σαφάρι του Προέδρου της Δημοκρατίας στις ΗΠΑ, αναμένετε να υπάρξει αποτέλεσμα από εταιρείες κολοσσούς που επέδειξαν ενδιαφέρον;

-Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να συνοδεύσουμε τον Πρόεδρο στη συγκεκριμένη αποστολή, ωστόσο παρευρέθηκαν επιχειρηματίες μέλη του ΚΕΒΕ στις ΗΠΑ. Το ζήτημα ήταν διαδικαστικό, δεν είχε να κάνει με θέματα πολιτικής. Έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία με την κυβέρνηση και είναι μέρος της αποστολής μας να δημιουργούμε συνέργειες ενώνοντας τον επιχειρηματικό κόσμο με την εκάστοτε κυβέρνηση. Είναι μέρος της αποστολής του Επιμελητηρίου. Εξάλλου, εκεί όπου μπορεί να συνεργαστεί ο ιδιωτικός με τον δημόσιο τομέα κάνουν θαύματα. Όσον αφορά τις εταιρείες από τις ΗΠΑ, είναι προς τη θετική κατεύθυνση καθώς δημιουργεί το λεγόμενο destination awareness με πολλαπλά οφέλη.

-Η Κύπρος μπήκε στον χάρτη του Investopia. Πόσο σημαντικό είναι να προσελκύσουμε επενδυτές από την αγορά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ);

-Το Investopia αποτελεί μια κρατική οργάνωση και είναι ιδιαίτερα σημαντικό το ότι μετά από την πρωτοβουλία του υπουργού Ενέργειας και του ΚΕΒΕ πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο στην παρουσία αντιπροσωπείας της κυβέρνησης των ΗΑΕ. Αναγνώρισαν και οι ίδιοι ότι πρόκειται για ένα νησί με υποδομές, που μπορεί να αποτελέσει τον επενδυτικό κόμβο και σταθερό πυλώνα για να επεκταθούν προς τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική.

Στον αντίποδα αποτελεί ευκαιρία και για τις κυπριακές εταιρείες να επιχειρήσουν στην αγορά των ΗΑΕ και υπάρχουν παραδείγματα. Καταγράφηκε συγκεκριμένο ενδιαφέρον από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς των υπηρεσιών, της τεχνολογίας και της ενέργειας και υπολογίζουμε ότι μετά το καλοκαίρι θα γίνει follow up και σε Κύπρο και στα ΗΑΕ. Εξάλλου και το ΚΕΒΕ θα υπογράψει με τα Dubai Chambers ένα σχετικό μνημόνιο συνεργασίας και προγραμματίζεται και αποστολή το φθινόπωρο.

-Ποια αναμένετε να είναι η έκβαση του διαλόγου για την ΑΤΑ;

-Ο διάλογος για την ΑΤΑ αποτελεί μια δυναμική διαδικασία και συμφωνήθηκε όπως εντατικοποιηθεί ο διάλογος για να υπάρξει κατάληξη τις επόμενες εβδομάδες. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το ΚΕΒΕ έκανε ήδη μια κίνηση καλής θελήσεως, αφού ενώ συζητούσαμε για κατάργηση της ΑΤΑ πλέον μιλάμε για εκσυγχρονισμό και αλλαγή της αρχιτεκτονικής της.

Δύσκολο εγχείρημα το brain gain αλλά έγινε η αρχή

-Το ΚΕΒΕ είχε ενεργή συμμετοχή στο εγχείρημα Minds in Cyprus προς προσέλκυση και επαναπατρισμό ταλέντων από το εξωτερικό. Πως εκτιμάτε ότι θα εξελιχθεί η συγκεκριμένη προσπάθεια;

-Ήταν πολύ καλή ευκαιρία το συγκεκριμένο event στο Λονδίνο για να εγκαινιαστεί ο θεσμός. Εγώ λέω ότι όταν ξεκινάς κάτι δεν μπορεί να είναι τέλειο από την αρχή, αλλά μπορεί να γίνει ελκυστικό και ωφέλιμο μέσα από τον διάλογο. Οφείλεις να δώσεις τα κατάλληλα κίνητρα προκειμένου να επαναπατρίσεις τους συμπατριώτες μας που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Εξάλλου, ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Κύπρου ήταν πάντα το εργατικό δυναμικό της και η ποιότητά του. Εμείς αντιληφθήκαμε ότι αρκετοί από τους συμπατριώτες μας θα ήθελαν να επιστρέψουν στην Κύπρο, διότι προσφέρεται για να μεγαλώσεις την οικογένειά σου και να ζήσεις. Επομένως, συμφωνούμε με τα κίνητρα της κυβέρνησης και επιδιώκουμε να προχωρήσει το εγχείρημα. Βεβαίως θα πρέπει να κρατούμε μικρό καλάθι, διότι δεν είναι εύκολο κάποιος που έστησε τη ζωή του εκτός της χώρας να επιστρέψει. Εμείς λαμβάνουμε μηνύματα με ερωτήσεις για το πλαίσιο του brain gain από τους ενδιαφερόμενους και τους γονείς τους, ωστόσο είναι επιτακτικό να υπάρξει συνέχεια.