ΚΥΠΕ
Οι Οίκοι Standard and Poor`s και Moody`s εκδίδουν την Παρασκευή τις πρώτες αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της κυπριακής οικονομίας, ενόψει της ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, που λήγει στις 31 Μαρτίου, και της απόφασης της Κυβέρνησης να εξέλθει νωρίτερα του αντίστοιχου προγράμματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που λήγει και επίσημα στις 15 Μαΐου.
Ενόψει των αξιολογήσεων, το ΚΥΠΕ μίλησε με τρεις εμπειρογνώμονες, οι οποίοι επισημαίνουν πως οι μεταρρυθμίσεις και η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) είναι τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που αφορούν την οικονομία στη μεταμνημονιακή εποχή, τα οποία θα κρίνουν την πορεία των αναβαθμίσεων της αξιολόγησης της κυπριακής οικονομίας.
«Προτεραιότητα θα πρέπει να είναι μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην επιτάχυνση των διαδικασιών του δημοσίου και της εφαρμογής των νόμων, ισχυροποίηση των θεσμών, βελτίωση της εκπαίδευσης με εφαρμογή του ολοήμερου στην βασική και μέση εκπαίδευση, και ιδιωτικοποιήσεις που θα βελτίωναν τις προοπτικές σταθερής ανάπτυξης της οικονομίας και θα αύξαναν την εμπιστοσύνη ντόπιων και ξένων προς την οικονομία μας», αναφέρει ο καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου και μέλος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μάριος Ζαχαριάδης.
Ο οικονομολόγος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της KPMG, Τάσος Γιασεμίδης θεωρεί πως «βασικές προτεραιότητες θα πρέπει να είναι η διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, λαμβάνοντας υπόψη το ύψος των ΜΕΔ, η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας, κάτι που θα οδηγήσει στη σταδιακή μείωση της ανεργίας, και η προώθηση εκείνων των μεταρρυθμίσεων που θα απελευθερώσουν τις παραγωγικές μονάδες της οικονομίας». Προσθέτει πως σε ένα εύθραυστο παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, μια εξωγενής οικονομία πρέπει να έχει τους μηχανισμούς γρήγορης αντίδρασης.
Από την πλευρά του, ο Θεόδωρος Αλέπης, Διευθυντής επενδυτικής και ενεργειακής στρατηγικής στην Τράπεζα Κύπρου, εκτιμά πως οι προτεραιότητες στη μεταμνημονιακή εποχή είναι η περαιτέρω αναδιάρθρωση της οικονομίας και η ενίσχυση των προοπτικών ανάπτυξης. «Αυτοί οι γενικοί στόχοι και οι προτεραιότητες προϋποθέτουν τη συνέχιση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, τη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους για να μπορέσει η Κυβέρνηση να ανακτήσει δημοσιονομικό περιθώριο, την περαιτέρω απομόχλευση των δανειακών χαρτοφυλακίων των νοικοκυριών και των εταιρειών, για την περαιτέρω ομαλοποίηση του τραπεζικού τομέα, και την όσο το δυνατό ταχύτερη μείωση των ΜΕΔ για να ανακτήσει το τραπεζικό σύστημα, με αποτελεσματικότητα, τον κύριο διαμεσολαβητικό του ρόλο», ανέφερε.
Ένα από τα ζητούμενα είναι και η επάνοδος της κυπριακής πιστοληπτικής αξιολόγησης στην επενδυτική βαθμίδα, κάτι που, όπως έχει δηλώσει ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, θα επιτρέψει στην Κύπρο να αντλεί φθηνότερο χρήμα από τις αγορές. Η Κύπρος απέχει τρεις με τέσσερις βαθμίδες από την επενδυτική κατηγορία.
«Αν εφαρμόσουμε ή προγραμματίσουμε αποφασιστικά μεταρρυθμίσεις όπως τις πιο πάνω, αν προσέξουμε τα δημόσια οικονομικά και ο τραπεζικός τομέας δείξει την αποφασιστικότητα και την ικανότητα που επιβάλλονται, θα μπορούσαμε να ευελπιστούμε για είσοδο στην επενδυτική κατηγορία ακόμα και εντός του 2016», τονίζει ο κ. Ζαχαριάδης και προειδοποιεί πως «αν όχι, τότε η αναβάθμιση θα αργήσει αρκετά και πιθανόν σε βαθμό που να θέτει σε ρίσκο την σταθερότητα της οικονομίας μας».
Η επενδυτική βαθμίδα συνδέεται με τις αναδιαρθρώσεις
Από την πλευρά του, ο κ. Γιασεμίδης σημειώνει πως η μείωση του ποσοστού των ΜΕΔ θα οδηγήσει σταδιακά στην επαναφορά της κυπριακής οικονομίας σε επενδυτική βαθμίδα.
Επισημαίνοντας πως τα στοιχεία κατέδειξαν επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων στο β` εξάμηνο του 2015, ο κ. Γιασεμίδης σημειώνει πως αναμένεται σταδιακή αποκλιμάκωση τους μετά τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, λόγω της οδηγίας της ΚΤΚ που διατηρεί τα αναδιαρθρωμένα δάνεια στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων για ένα χρόνο και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι η αναδιάρθρωση είναι βιώσιμη.
Επισημαίνει ακόμη πως η περίοδος μετά το Μάρτιο είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι θα διαφανεί αν η κυπριακή οικονομία μπορεί να διατηρήσει τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά και αν η πολιτεία θα προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. «Αυτά θα κρίνουν οι οίκοι αξιολόγησης», συμπληρώνει ο κ. Γιασεμίδης.
O Θεόδωρος Αλέπης με τη σειρά του εκτιμά πως στην απουσία «κάποιου θετικού νέου για τις αγορές», όπως το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, «με την ολοκλήρωση του μνημονίου θα πρέπει να περιμένουμε τις επισκέψεις των Οίκων το ερχόμενο φθινόπωρο με την ολοκλήρωση της περιόδου για την οποία έχουν θέσει την Κυπριακή Δημοκρατία υπό επιτήρηση (outlook), για να εξεταστεί η πορεία της ευρύτερης δημοσιονομικής πειθαρχίας για την οποιαδήποτε αναβάθμισή».
Περιορισμένες οι επιπτώσεις από τον αποκλεισμό από το QE
Μια από τις συνέπειες της εξόδου από το πρόγραμμα είναι ο αποκλεισμός των κυπριακών ομολόγων από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που περιλαμβάνει και αγορές κρατικών ομολόγων. Με βάση τους κανονισμούς, τα κράτη, τα ομόλογα των οποίων δεν βρίσκονται στην επενδυτική βαθμίδα, συμμετέχουν μόνο αν ακολουθούν πρόγραμμα και αν υπάρχουν θετικές αξιολογήσεις. Με το πέρας του μνημονίου, τερματίζεται και η περίοδος χάριτος (waiver) για την κυπριακή οικονομία.
Σύμφωνα με τον κ. Ζαχαριάδη, ο αποκλεισμός από το QE αναμένεται «να ανεβάσει έμμεσα το κόστος δανεισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ωστόσο, η συσσώρευση ενός σημαντικού αποθεματικού ρευστών διαθεσίμων της τάξης του €1 δισ., σε συνδυασμό με την ομαλοποίηση του προφίλ λήξεων χρέους, δεν επιβάλλουν μεγάλες εκδόσεις χρέους μέχρι και το 2019.
.
«Είναι γι` αυτό το λόγο που μια βραχυπρόθεσμη αύξηση των αποδόσεων δεν πρόκειται να αυξήσει στην ουσία το κόστος δανεισμού», εξηγεί ο κ. Γιασεμιδης, για να προσθέσει πως «και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν εξετάσει την επίδραση της μη πρόσβασης στις συμβατικές μεθόδους χρηματοδότησης, και φαίνεται ότι οι επιπτώσεις είναι περιορισμένες και διαχειρίσιμες».
Πολύ περιορισμένες χαρακτηρίζει τις ζημιές για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα από τον αποκλεισμό της Κύπρου από το QE και ο κ. Αλέπης. Εξηγεί πως «η εξάρτηση των τραπεζών από τα κυπριακά ομόλογα είναι πολύ περιορισμένη και δεν θεωρούμε ότι θα προκληθούν κάποιες ιδιαίτερες αλλαγές σε ό,τι αφορά το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών».
Οι αγορές κυπριακού χρέους από την ΕΚΤ, στο πλαίσιο του προγράμματος, ανήλθαν στα €285 εκατ, ποσό που σύμφωνα με τον οίκο Fitch αντιστοιχεί μόλις στο 5% του συνολικού εκδομένου χρέους και στο 14% του μακροπρόθεσμου χρέους που εκδόθηκε το 2015.
Το ποσό αυτό «θεωρούμε ότι είναι εύκολα καλυπτόμενο από άλλες πηγές χρηματοδότησης», καταλήγει ο κ. Αλέπης.
