ΚΥΠΕ
Έντονη διαφωνία μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου καταγράφηκε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, όσον αφορά την προσπάθεια σύστασης της Εθνικής Μονάδας Εφαρμογής Κυρώσεων (ΕΜΕΚ) με στόχο τον κεντρικό συντονισμό και την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των ευρωπαϊκών, διεθνών και εθνικών κυρώσεων.
Αν και οι περισσότεροι θεσμοί όπως Κεντρική Τράπεζα, ΜΟΚΑΣ, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και Σύνδεσμος Τραπεζών έκαναν κάποιες παρατηρήσεις στηρίζοντας τα νομοσχέδια που για πρώτη φορά συζητήθηκαν την Δευτέρα, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος (ΠΔΣ) καταγγέλλει σοβαρά θεσμικά και συνταγματικά ζητήματα, όπως η έλλειψη διαβούλευσης, η χρήση της αγγλικής ως γλώσσας αιτήσεων, η παραγνώριση του ρόλου της Βουλής και του ιδίου του Συλλόγου, όπως και η απουσία ανεξαρτησίας της Μονάδας.
Το ΥΠΟΙΚ υποστήριξε πως παρατηρήσεις του ΠΔΣ που ήρθαν σε γνώση του απαντήθηκαν ήδη, ενώ η Νομική Υπηρεσία εξέφρασε «έκπληξη» για τη στάση του Συλλόγου, λέγοντας πως η Μονάδα ουσιαστικά ενοποιεί και ενισχύει υφιστάμενες δομές.
Εκ μέρους του Υπουργείου Οικονομικών η Γιούλα Θεμιστοκλέους παρουσίασε τα τρία σχετικά εναρμονιστικά νομοσχέδια για τη δημιουργία της ΕΜΕΚ και την ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου για την αποτελεσματική εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων για την ποινικοποίηση των κυρώσεων, που εγκρίθηκαν τον Απρίλιο από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Ανέφερε ακόμα ότι τεχνική ομάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο συνέδραμε στην προσπάθεια αυτή το Υπουργείο, ως προς την εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών.
Με το πακέτο νομοσχεδίων ιδρύεται η ΕΜΕΚ ως νέα Διεύθυνση στο Υπουργείο Οικονομικών. Θα είναι ο κεντρικός μηχανισμός εφαρμογής και παρακολούθησης των οικονομικών κυρώσεων και θα λειτουργεί με τη στήριξη των εμπλεκομένων αρμόδιων αρχών, εποπτικών αρχών, υπηρεσιών και φορέων.
Η Μονάδα συγκεντρώνει και ενοποιεί τις αρμοδιότητες δύο προϋπαρχουσών δομών – της Συμβουλευτικής Επιτροπής Κυρώσεων (ΣΕΟΚ) και της Μονάδας Εφαρμογής Κυρώσεων (ΜΕΚ).
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, η ΕΜΕΚ καθίσταται υπεύθυνη για την εφαρμογή και εποπτεία των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για οικονομικές κυρώσεις, τον συντονισμό αρμόδιων αρχών, κρατικών υπηρεσιών και τομεακών φορέων, χωρίς να επηρεάζονται οι κανονιστικές εξουσίες τους.
Επίσης είναι αρμόδια για τη σύνταξη και έκδοση οδηγιών, εγκυκλίων, διευκρινίσεων και κατευθυντήριων γραμμών, παρέχοντας θεσμική καθοδήγηση σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Επίσης είναι αρμόδια για επιβολή διοικητικών προστίμων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, ιδίως για άρνηση ή καθυστέρηση στην παροχής πληροφοριών.
Παράλληλα, η Μονάδα αποκτά την αρμοδιότητα παροχής διοικητικών εγκρίσεων, ενώ θα έχει την ευθύνη συντονισμού για τον εντοπισμό και το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων που συνδέονται με πρόσωπα ή οντότητες υπό καθεστώς κυρώσεων.
Προβλέπεται η υποχρεωτική ανταλλαγή πληροφοριών και συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών και αρμόδιων αρχών του εξωτερικο.
Συμφωνία με τις πρόνοιες των νομοσχεδίων εξέφρασαν οι περισσότεροι θεσμοί που κλήθηκαν στην Επιτροπή. Ωστόσο πολλές αρχές όπως η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ) ζήτησαν να υπάρχει δυνατότητα αυτόνομης λειτουργίας της ΕΜΕΚ, ενώ η ΚΤΚ ανέφερε ότι εξετάζεται κατά πόσο επηρεάζεται η θεσμική της ανεξαρτησία.
Επίσης εκ μέρους της Αρχής Δημόσιας Εποπτείας Ελεγκτικού Επαγγέλματος ο Γενικός Διευθυντής, Πάνος Προδρoμίτης ανέφερε ότι πρέπει στο νόμο να υπάρξει πρόνοια που να απαγορεύει την ίδρυση εταιρειών εκτός ΕΕ από κάποιους δικηγόρους, λογιστές και παροχής υπηρεσιών για να εξυπηρετούν πελάτες τους που εμπίπτουν στις κυρώσεις, κάτι που έγινε μετά την επιβολή των κυρώσεων, κυρίως στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Παρατυπίες και αντισυνταγματικότητα επικαλείται ο ΠΔΣ
Εκ μέρους του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου (ΠΔΣ) ο Παντελής Χριστοφίδης σημείωσε ότι η διαδικασία που ακολουθήθηκε σε σχέση με το πρώτο νομοσχέδιο είναι παράνομη και παράτυπη, όπως διαφάνηκε ύστερα από ενδελεχή μελέτη.
Ο κ. Χριστοφίδης έκανε λόγο για αντισυνταγματικότητα αφού οι αιτήσεις δύνανται να υποβάλλονται και στην αγγλική που δεν είναι μέσα στις επίσημες γλώσσες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έκανε λόγο για έλλειψη αποτελεσματικής διαβούλευσης για τα θέματα που ανέδειξε με επιστολές του ο ΠΔΣ.
Επίσης μίλησε για σύγκρουση με τις εξουσίες της Βουλής μέσα από πρόνοιες του νομοσχεδίου αφού το Υπουργικό Συμβούλιο θα μπορεί μονομερώς να εκδώσει κανονισμούς για εθνικές κυρώσεις, χωρίς προηγούμενη γνώση της Βουλής.
Έκανε επίσης λόγο για παραβίαση του κεκτημένου της ΕΕ και αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ σε σχέση με το δικηγορικό επαγγελματικό απόρρητο. Ανέφερε ότι απαλείφουν το ρόλο που διαδραματίζει σήμερα ο ΠΔΣ ως εποπτική αρχή και τον ρόλο του Συλλόγου με βάση το νόμο για την καταπολέμηση και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
«Μας έχουν εκδιώξει από την αρχή για τις κυρώσεις όπως και τον ΣΕΛΚ», ανέφερε, ενώ όπως είπε υπάρχει πρόνοια ότι ο ΠτΔ και το Υπουργικό μπορούν να καθορίσουν τους επόπτες των κυρώσεων.
Σημείωσε ακόμα ότι δεν θα πρόκειται για ανεξάρτητη αρχή αλλά θα είναι τμήμα του Υπουργείου Οικονομικών.
Ανέφερε επίσης ότι εγείρονται ζητήματα συμβατότητας των συμβουλών των Άγγλων εμπειρογνωμόνων με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ζήτησε από την Επιτροπή Οικονομικών να εξετάσει κατά πόσο το πρώτο νομοσχέδιο μπορεί να προχωρήσει, αφού με βάση τις πρόνοιές του μπορεί να τεθεί θέμα ακυρότητας προστίμων που ίσως επιβληθούν.
Απαντώντας στα περί έλλειψης αποτελεσματικής δημόσιας διαβούλευσης η εκπρόσωπος του ΥΠΟΙΚ ανέφερε ότι η πρώτη επιστολή του ΠΔΣ απαντήθηκε και η δεύτερη στην οποία ξανατέθηκαν τα ίδια ζητήματα δεν έχει απαντηθεί. Κάποια από τα σχόλια όπως είπε, που διατυπώθηκαν κατά τη συνεδρία τα ακούει και το ίδιο το Υπουργείο για πρώτη φορά.
Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας δήλωσε «έκπληξη» για τη στάση του δικηγορικού συλλόγου απέναντι σε μια εθνική μονάδα που ήδη λειτουργεί. Σχολιάζοντας το θέμα της αγγλικής γλώσσας, είπε ότι η γλώσσα χρησιμοποιείται ως γλώσσα εργασίας στο νόμο και όχι ως επίσημη γλώσσα για διευκόλυνση και των ξένων υπηκόων που επηρεάζονται.
Σε τοποθέτησή της μετά το πέρας της Επιτροπής η Πρόεδρός της, Βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου τόνισε τη σημασία του πακέτου νομοσχεδίων που αφορά την ποινικοποίηση της παραβίασης των κυρώσεων της ΕΕ ή και του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τα νομοσχέδια, όπως είπε βασίζονται σε ευρωπαϊκή οδηγία και η ΚΔ θα θεσπίσει νομοθετικό πλαίσιο που να είναι απόλυτα εναρμονισμένο, ώστε η Κύπρος να καταλάβει ακόμα υψηλότερη θέση ανάμεσα στις έγκυρες και αξιόπιστες χώρες για διενέργεια επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας.
Αναφερόμενη στις διαφωνίες που υπήρξαν κατά τη συζήτηση των νομοσχεδίων εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα βρεθεί τελικά η χρυσή τομή που θα οδηγήσει στη ψήφισή τους.
Απαντώντας στις ενστάσεις του ΠΔΣ ακόμα και για τη συζήτηση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, η κα. Ερωτοκρίτου είπε ότι νομοσχέδια που κατατίθενται από την Κυβέρνηση έχουν κατά κανόνα το εχέγγυο της συνταγματικότητας. Σημείωσε ότι το κάθε κόμμα θα αποφασίσει πως θα τοποθετηθεί στην ολομέλεια αλλά δεν τίθεται θέμα μη συζήτησης νομοσχεδίων. Πρόσθεσε ότι το πώς θα διαμορφωθεί το περιεχόμενο θα εξαρτηθεί από την απόφαση της πλειοψηφία των μελών της επιτροπής.
Η Επιτροπή, κατέληξε, θα επανέλθει σε μια εβδομάδα νοουμένου ότι σε αυτό το διάστημα θα υπάρξει διενέργεια περαιτέρω διαβούλευσης και θα υπάρξει εξέλιξη, αλλιώς θα δοθεί περισσότερος χρόνος.
Η προθεσμία για εναρμόνιση με τη συγκεκριμένη νομοθεσία είναι η 20η Μαΐου του 2025.
