Κατώτατος μισθός: Το χρονικό, οι αλλαγές και οι διαφωνίες

Τα τελευταία 24ωρα έχει στα χέρια του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης την ολοκληρωμένη πρόταση που κατέθεσε ο Υπουργός Εργασίας Κυριάκος Κούσιος για τη θέσπιση του κατώτατου μισθού στην Κύπρο. Η Τετάρτη, 31 Αυγούστου 2022, είναι ημέρα βαρύνουσας σημασίας καθώς το πρωί στις 8:30 θα έχει συνάντηση ο κ. Κούσιος στο Υπουργείο Εργασίας (εργατικό συμβουλευτικό σώμα) με τους κοινωνικούς εταίρους, κατά την οποία θα τους παρουσιαστεί η τελική πρόταση (διάταγμα). Στη συνέχεια, ο Υπουργός θα «ανηφορίσει» στο λόφο του Προεδρικού, όπου θα συμμετάσχει στο Υπουργικό Συμβούλιο που είναι προγραμματισμένο για τις 10:00 το πρωί (μιάμιση ώρα αργότερα από τη συνάντηση με τους εταίρους). Η πρόταση του Υπουργού για τη θέσπιση του κατώτατου μισθού στην Κύπρο, όπως διαρρέει μέχρι στιγμής, ενδεχομένως, να αφήσει παραπονεμένα σε μερικά σημεία τα δύο μέρη. Στα σημεία που θα συμφωνήσουν οι κοινωνικοί εταίροι η διαδικασία θα προχωρήσει ως έχει. Σε όποια σημεία δεν συμφωνήσουν τα μέρη θα κληθεί ο Πρόεδρος κατά τη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου να βρει συμβιβαστική λύση. Πέρα από το ύψος του κατώτατου μισθού, το οποίο μπορεί να ικανοποιήσει ή να αφήσει παραπονεμένα τα μέρη, το μεγάλο αγκάθι που υπάρχει, όπως είχε γράψει η «Κ», αφορά στις ώρες εργασίας που θα αντιστοιχεί. Από τη μία, οι συντεχνίες θέλουν να μπει μία αντιστοιχία ωρών για τον κατώτατο μισθό (π.χ. «χ» ευρώ για «ψ» ώρες εργασίας), ενώ οι εργοδότες θέλουν να μείνει ανοιχτό και να μην ορίζονται ώρες εργασίας σε σχέση με το ύψος του κατώτατου μισθού.

Ο υπουργός Εργασίας έχει αποφασίσει πως θα κλείσει το όλο ζήτημα του κατώτατου μισθού στην Κύπρο την 31^η Αυγούστου 2022. Η κόντρα μεταξύ συνδικαλιστών, εργοδοτών και Υπουργείου Εργασίας κράτησε για μήνες και κορυφώθηκε μετά τον αιφνίδιο θάνατο της κ. Αιμιλιανίδου. Έκτοτε, άνοιξαν ξανά ζητήματα τα οποία μέχρι και το Μάιο που θα ανακοίνωνε τη θέσπιση του κατώτατου μισθού στην Κύπρο η πρώην Υπουργός θεωρούνταν κλειστά. Το θέμα του ύψους του μισθού πέρασε σε δεύτερη μοίρα, καθώς το ζήτημα της αντιστοιχίας των ωρών εργασίας σε σχέση με το νούμερο του μισθού ανέβηκε στην κορυφή της λίστας. Από τον Ιούνιο που έγινε η πρώτη συνάντηση με διαιτητή τον νυν Υπουργό Εργασίας δημιουργήθηκε ένα παιχνίδι δύναμης (power game) μεταξύ εργοδοσίας, συντεχνιών και Υπουργείου για ποιανού οι θέσεις θα υπερισχύσουν. Οι συντεχνίες έδειξαν τη σαφή τους απογοήτευση δημόσια, λέγοντας πως οι εργοδότες και η Κυβέρνηση ταύτισαν τις θέσεις τους και άλλαξαν ό,τι κεκτημένο υπήρχε υπό τη διοίκηση της πρώην Υπουργού. Μέχρι και ειδική συνέντευξη Τύπου έδωσε η ΣΕΚ, με τον γενικό γραμματέα της Ανδρέα Μάτσα να αναφέρει πως δεν γίνεται να προσπαθούν να αποδείξουν οι συντεχνίες πως δεν είναι «ελέφαντες». Όπως είχε πει, άνοιξαν ξανά στο τραπέζι των συνομιλιών θέματα τα οποία θεωρούνταν «κλειστά». Οι εργοδότες, από πλευράς τους, άρχισαν να βάζουν στο τραπέζι τα γενικότερα οικονομικά δεδομένα, με την πανδημία να μην έχει εξαλειφθεί σε καμία περίπτωση, τον πόλεμο στην Ουκρανία να επηρεάζει με το δικό του τρόπο τις οικονομίες και τον πληθωρισμό να μεγεθύνεται συνεχώς. Με τα τρία παραπάνω επιχειρήματα θέλησαν να καθυστερήσουν τη θέσπιση του κατώτατου, αλλά και να θέσουν σε μια πιο ρεαλιστική βάση την ανάγκη δημιουργίας του τη δεδομένη χρονική περίοδο. Το θέμα του κατώτατου μισθού στην Κύπρο είχε θεωρηθεί πως θα έκλεινε τον περασμένο Μάιο, ενώ από ό,τι φάνηκε εκ του αποτελέσματος χρειάστηκαν άλλοι τρεις μήνες για να δοθεί λύση. Εντέλει δεν ήταν διαδικαστικό το θέμα.

Πάνω από 924 ευρώ

Όσον αφορά στο ύψος του κατώτατου μισθού στην Κύπρο παρά την «κοιλιά» που έκανε, ενδεχομένως, να οριστεί τελικά κοντά στα 950 ευρώ, το ύψος δηλαδή που είχε γράψει η «Κ» όταν οι συζητήσεις για τον κατώτατο γίνονταν όταν υπουργός Εργασίας ήταν η Ζέτα Αιμιλιανίδου. Η στατιστική βάση για τον εθνικό διάμεσο στην Κύπρο παρά τις διαφωνίες για το αν θα εχρησιμοποιείτο η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ή η Ευρωπαϊκή Στατιστική (EU Silc) εντέλει εφαρμόστηκε αυτή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Ο εθνικός διάμεσος μισθός στην Κύπρο βάσει της Στατιστικής Υπηρεσίας φτάνει τα 1.573 ευρώ, με το 57% να φτάνει τα 896 ευρώ μικτών απολαβών, το 58% τα 912 ευρώ, το 59% τα 928 ευρώ και το 60% να αντιστοιχεί στα 943,8 ευρώ. Όπως γίνεται αντιληπτό, για να κυμανθεί κοντά στα 950 ευρώ θα πρέπει να αντιστοιχεί στο 60% του εθνικού διάμεσου μισθού. Την ίδια ώρα, υπάρχει και η «οψιόν» της αύξησης αυτού του ποσού σε ένα χρόνο ή όποτε το επιτρέψουν τα οικονομικά δεδομένα (έτσι έχει συμφωνηθεί), άρα και θα πρέπει το ποσοστό να αυξηθεί περισσότερο από το 60% κάποια στιγμή στο μέλλον. Εκείνο που θεωρείτο σίγουρο ήταν πως ο εθνικός κατώτατος μισθός θα ήταν πάνω από τα 924 ευρώ, δηλαδή εκείνα που είναι καθορισμένα για εννέα επαγγέλματα. Μέχρι τις 31 Αυγούστου 2022 ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο είχε καθοριστεί για εννέα επαγγέλματα, του πωλητή, του γραφέα, του νοσηλευτικού βοηθού, του βοηθού παιδοκόμου, του βοηθού βρεφοκόμου, του σχολικού βοηθού, του σχολικού φροντιστή, του φρουρού ασφαλείας και του καθαριστή. Το ποσό του κατώτατου γι’ αυτά τα επαγγέλματα είναι στα 870 ευρώ και με τη μονιμοποίησή τους (δηλαδή αν εργάζονται για 6 συνεχούς μήνες), τα 924 ευρώ. Συγκεκριμένα, 21 κράτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν θεσμοθετημένο κατώτατο μισθό, ενώ στα υπόλοιπα 6 (συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου) στηρίζονταν σε ρυθμίσεις μέσω συλλογικών συμβάσεων και άλλων ρυθμίσεων.

Τέλος, η περίοδος που θα αρχίσει να εφαρμόζεται ο εθνικός κατώτατος μισθός αναμένεται να είναι η 1^η Ιανουαρίου 2023.