Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στο πλαίσιο αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος της Ευρώπης που έχει τεράστιες προεκτάσεις και στην Κύπρο, το Υπουργείο Εσωτερικών ετοιμάζει τα σχέδια στεγαστικής πολιτικής που θα ισχύσουν από το νέο έτος. Η κατοικία, που έχει γίνει ολοένα και λιγότερο προσιτή για τη μεσαία τάξη, πόσο μάλλον για τους οικονομικά ευάλωτους, θα συνεχίσει σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ» να ενισχύεται οικονομικά για το 2026. Συγκεκριμένα, στο υπουργείο Εσωτερικών προχωρούν σε εκπόνηση του σχεδίου αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών, σχέδιο το οποίο λήγει στα τέλη του 2025 και που βάσει στοιχείων που έχει στην κατοχή της η «Κ» αγκαλιάστηκε τα προηγούμενα χρόνια. Είναι πρακτικά το Σχέδιο το οποίο έχει βοηθήσει περισσότερο μέχρι στιγμής τους ενδιαφερομένους, καθώς, πρώτον οι κατοικίες είναι σε πιο «βατές» τιμές και δεύτερον, τα χρήματα της οικονομικής ενίσχυσης από το κράτος είναι –ομολογουμένως– αρκετά.
Πληροφορίες της «Κ» θέλουν για τη νέα προκήρυξη του 2026, εκείνο που έχει «κλειδώσει» με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου και θα εφαρμοστεί από το 2026, δηλαδή η παραχώρηση επιπλέον 20% της χορηγίας σε δικαιούχους εκτοπισθέντες για το στεγαστικό σχέδιο αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών. Επίσης, κάποιες κοινότητες θα αναβαθμιστούν, ώστε οι δικαιούχοι να δικαιούνται υψηλότερη χορηγία. Εκτός αυτών, το υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάζεται και κάποιες άλλες τροποποιήσεις, ωστόσο δεν έχουν κλειδώσει ακόμα και δεν είναι προς ανακοίνωση. Τα κριτήρια, ωστόσο, όπως και η οικονομική ενίσχυση δεν αναμένεται σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα να δεχθούν μεγάλες τροποποιήσεις.
Για το σχέδιο στήριξης και ενίσχυσης των νεαρών για απόκτηση στέγης, έως 41 ετών, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποιο «update», αναφορικά με το αν θα ανανεωθεί και για το 2026.
Για το σχέδιο για στήριξη και ενίσχυση των νεαρών για απόκτηση στέγης, έως 41 ετών, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποιο «update», αναφορικά με το αν θα ανανεωθεί και για το 2026. Υπενθυμίζεται πως, αυτό το σχέδιο λήγει στα τέλη Νοέμβρη 2025, και έως τώρα δεν υπάρχουν πληροφορίες για τη συνέχισή του. Σε αυτό το σχέδιο υπήρχε κονδύλι οικονομικής στήριξης για 400 δικαιούχους.
Η απήχηση και τα 80 εκατ.
Από το 2019 μέχρι και αρχές Οκτώβρη του 2025 για τα σχέδια που καλύπτουν τα στεγαστικά σχέδια αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών, συγκεκριμένων περιοχών υπαίθρου και παραχώρησης οικονομικής ενίσχυσης νέων/νεαρών οικογενειών μέχρι 41 ετών, έχουν δοθεί χορηγίες ύψους 80 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στην κατοχή της η «Κ», για το στεγαστικό σχέδιο αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών έχουν παραληφθεί από το 2019 μέχρι και τον Σεπτέμβρη του 2025 συνολικά 1.962 αιτήσεις. Από αυτές, έχουν εγκριθεί 1.577, έχουν απορριφθεί 308 και ακόμα εκκρεμούν προς αξιολόγηση άλλες 76.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΣ για το στεγαστικό σχέδιο αναζωογόνησης συγκεκριμένων περιοχών υπαίθρου, έχουν παραληφθεί συνολικά 497 αιτήσεις από το 2021 μέχρι και τον Σεπτέμβρη του 2025. Έχουν εγκριθεί 311 αιτήσεις, έχουν απορριφθεί 159 και εκκρεμούν προς αξιολόγηση άλλες 29.
Περνώντας στα στοιχεία ανά κατηγορία που αποτυπώνονται και τα ποσά που έχουν δοθεί για κάθε μία κατηγορία, για αυτήν της «υπαίθρου» υπάρχουν 311 εγκεκριμένες αιτήσεις και έχουν δοθεί 4,98 εκατ. ευρώ. Για τις «ακριτικές» υπάρχουν 1.147 εγκεκριμένες αιτήσεις και το συνολικό ποσό το οποίο αντιστοιχεί στις εγκεκριμένες αιτήσεις φτάνει τα 44,8 εκατ. ευρώ. Για τις «ορεινές και μειονεκτικές» ο αριθμός εγκεκριμένων αιτήσεων είναι στις 327 και το συνολικό ποσό το οποίο αντιστοιχεί στις εγκεκριμένες αιτήσεις φτάνει τα 15,6 εκατ. ευρώ. Τέλος, για τις «εξόχως» το ποσό φτάνει τα 6,1 εκατ. ευρώ. Συνολικά, για τις πάνω κατηγορίες το ποσό το οποίο αντιστοιχεί στις εγκεκριμένες αιτήσεις φτάνει τα 71,6 εκατ. ευρώ.
Σειρά έχουν τα στοιχεία που αφορούν στην παραχώρηση οικονομικής ενίσχυσης νέων/νεαρών οικογενειών μέχρι 41 ετών, σχέδιο το οποίο όμως μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν έχει αποφασιστεί αν θα συνεχίσει για το 2026. Οι θετικά αξιολογημένες αιτήσεις μέχρι και τον Οκτώβρη φτάνουν τις 261, οι υπό αξιολόγηση 262, αυτές που ακυρώθηκαν στο σύστημα ήταν 134, αυτές που απορρίφθηκαν από την Επαρχιακή Διοίκηση ήταν 180 και αποσύρθηκε μία αίτηση. Οι συνολικές αιτήσεις που υποβλήθηκαν επιτυχώς στην πλατφόρμα ήταν 703. Το συνολικό ποσό οικονομικής ενίσχυσης που αντιστοιχεί στις θετικά αξιολογημένες αιτήσεις: 9,6 εκατ. ευρώ.
Από 25.000 στα 30.000
Την ευθύνη διαχείρισης και εφαρμογής των σχεδίων έχει το υπουργείο Εσωτερικών ως φορέας διαχείρισης, το οποίο ετοιμάζει και προκηρύσσει τα σχέδια και μεριμνά για τη συνολική παρακολούθηση και διαχείρισή τους, καθώς και του προϋπολογισμού τους. Περαιτέρω, ερμηνεύει τις πρόνοιες του σχεδίου, εποπτεύει την ομοιόμορφη υλοποίησή του, επιλύει πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν και εκδίδει διευκρινιστικές εγκυκλίους προς τους φορείς υλοποίησης.
Μεγάλη κριτική ασκήθηκε το 2024 πάνω στο «peak» των επιτοκίων για τα κριτήρια των σχεδίων. Μέσα στην όλη κριτική, ήταν και το όριο του φορολογικού ορίου που κάποιος θα μπορούσε να γίνει αποδέκτης των σχεδίων για οικονομική βοήθεια, κάτι που ευτυχώς η κυβέρνηση «άκουσε» και ανέβασε. Χαρακτηριστικά, για να γίνει δέκτης ένας πολίτης των στεγαστικών σχεδίων δεν θα έπρεπε να έχει φορολογική δήλωση πάνω από 25.000 ευρώ, ενώ πλέον έχει αυξηθεί στα 30.000 ευρώ. Αντίστοιχα, ανέβηκαν από τότε και όλα τα φορολογικά όρια, για κάθε τέκνο.
Σημαντική αύξηση στις τιμές
Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την τελευταία δεκαετία οι τιμές των κατοικιών έχουν αυξηθεί σημαντικά, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εύρεση κατοικίας σε προσιτές τιμές. Αυτοί που επηρεάζονται ιδιαίτερα είναι οι νέοι Ευρωπαίοι, οι οποίοι καθυστερούν όλο και περισσότερο να εγκαταλείψουν το σπίτι των γονιών τους. Το 2024, το κόστος στέγασης στην Ε.Ε. ξεπέρασε το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος για το 9,8% των νοικοκυριών στις πόλεις της Ε.Ε. και το 6,3% των νοικοκυριών σε αγροτικές περιοχές. Σύμφωνα με την Eurostat, στην Ε.Ε., ο μέσος όρος ηλικίας εγκατάλειψης του γονικού νοικοκυριού ήταν 26,2 έτη το 2024. Στην Κύπρο είναι τα 27,2 έτη, ενώ για την Κύπρο αναφέρει η έρευνα ότι έχουν ανέβει οι τιμές των κατοικιών κατά 12,6% στην περίοδο 2015–2024.
Σίγουρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει λάθος στα συγκεκριμένα στατιστικά καθώς πλέον, για παράδειγμα διαμέρισμα, οι τιμές των ακινήτων ιδίως σε συγκεκριμένες επαρχίες της Κύπρου, όπως η Λεμεσός, έχουν εκτοξευθεί και δεν είναι σίγουρα μόνο 12,6% αυξημένες. Εξάλλου, εάν ήταν μόνο 12,6% αυξημένες τότε στην Κύπρο δεν θα χρειάζονταν σχέδια οικονομικής ενίσχυσης για αγορά κατοικίας σε νέους, ή να «σπρώχνει» η κυβέρνηση τα νεαρά ζευγάρια να κατοικήσουν εκτός πόλεων επιδοτώντας αυτή τους την επιλογή.
