Οι διαμαρτυρίες κατά του υπερτουρισμού σε δημοφιλείς ευρωπαϊκούς ταξιδιωτικούς προορισμούς απασχόλησαν πέρυσι το καλοκαίρι την επικαιρότητα και όχι αδικαιολόγητα, εάν σκεφτεί κανείς την εκτίναξη των τιμών των κατοικιών για τους ντόπιους και τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις που δημιουργεί το φαινόμενο.
Μπορεί οι εντάσεις να επέστρεψαν το φετινό καλοκαίρι, τις συνοδεύουν όμως και ιδέες για να διορθωθεί το πρόβλημα του μαζικού τουρισμού. Σε όλη την Ευρώπη, μια σειρά νέων πρωτοβουλιών στοχεύει στην εξισορρόπηση του τουρισμού με τις ανάγκες των κατοίκων της περιοχής.
Η αλλαγή στον τουριστικό κλάδο είναι συχνά αργή, καθώς απαιτεί συναίνεση από ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, καθώς και χρόνο για την εφαρμογή των προγραμμάτων. Εμφανίζονται, ωστόσο, σημάδια προόδου.
Τρεις δημοφιλείς προορισμοί δίνουν το παράδειγμα, με νέες ιδέες για μια πιο βιώσιμη ταξιδιωτική περίοδο.
Ελβετία: Επενδύοντας στα τρένα και τους φόρους
Το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελβετίας θα λειτουργεί φέτος εξ ολοκλήρου με υδροηλεκτρική ενέργεια, στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής Swisstainable, η οποία αποσκοπεί στην πιο ομοιόμορφη κατανομή του τουρισμού σε όλη τη χώρα και σε όλο τον χρόνο.
Με τη σεζόν του σκι να απειλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας και τους παγετώνες της χώρας να είναι ευάλωτοι, η Ελβετία γνωρίζει πολύ καλά τη σημασία της εξισορρόπησης του τουρισμού και του περιβάλλοντος.
Ο ιστότοπος Swisstainable προσφέρει 33% έκπτωση στα μέσα μαζικής μεταφοράς με κράτηση σε ξενοδοχείο που διαθέτει πιστοποίηση αειφορίας, ή 25% έκπτωση για οποιαδήποτε διαμονή σε ξενοδοχείο Swisstainable.
Επιπλέον, οι καμπάνιες με πρωταγωνιστή τον διάσημο τενίστα Ρότζερ Φέντερερ προωθούν τα ταξίδια εκτός εποχής, δείχνοντας πώς είναι η χώρα πέρα από την περίοδο του σκι και της καλοκαιρινής πεζοπορίας.
Οι αναβατήρες σκι σε ολόκληρη τη χώρα θα λειτουργούν για μεγαλύτερες περιόδους και τα εποχιακά ξενοδοχεία θα παρατείνουν επίσης τις ημερομηνίες λειτουργίας τους, καθιστώντας την Ελβετία πιο προσιτή όλο το χρόνο.
Αν και η Ελβετία δεν βρίσκεται στους 10 κορυφαίους προορισμούς της Ευρώπης με υπερβολική τουριστική κίνηση (η Ζάκυνθος, η Ίστρια και η Φουερτεβεντούρα βρίσκονται στην κορυφή της λίστας, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Which?), αντιμετωπίζει πιέσεις σε σημεία όπως η πλούσια σε καταρράκτες πόλη Lauterbrunnen και η λίμνη Brienz, όπου γυρίστηκε το κορεατικό δράμα του Netflix Crash Landing on You. Σύμφωνα με έρευνα του 2024, οι ντόπιοι θεωρούν ότι ο τουρισμός του Instagram αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα.
Επιπλέον, στις λύσεις του Ελβετικού Τουρισμού περιλαμβάνεται ένας τουριστικός φόρος 5 ελβετικών φράγκων για όποιον επισκέπτεται την προβλήτα που παρουσιάζεται στο κορεατικό δράμα, με τα χρήματα να δαπανώνται για την συντήρηση και τις υποδομές της περιοχής, καθώς και ένα νέο χώρο στάθμευσης έξω από το Lauterbrunnen που συνδέει με μια εύκολη σιδηροδρομική γραμμή την πόλη και τους καταρράκτες της, βοηθώντας έτσι τη ροή των τουριστών.
Ισπανία: Η «έξυπνη» τεχνολογία για την ανακατεύθυνση των τουριστών
Η Ισπανία έχει βρεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης για τον υπερτουρισμό τα τελευταία δύο χρόνια και συνεχίζει να είναι εξαιρετικά δημοφιλής ως ο νούμερο ένα προορισμός για τους Βρετανούς τουρίστες το 2024 και η δεύτερη χώρα με τις περισσότερες επισκέψεις στην Ευρώπη.
Εν μέσω της αυξανόμενης ανησυχίας για τον υπερτουρισμό, ιδιαίτερα στα Κανάρια και τις Βαλεαρίδες Νήσους, η χώρα ενεργεί γρήγορα. Ήδη φέτος, έχει ζητήσει την αφαίρεση σχεδόν 66.000 καταχωρίσεων Airbnb και έχει περιορίσει τις εκστρατείες influencers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που φέρνουν τουρίστες που τραβούν selfies στις μικρές παραλίες της.
Μεταξύ άλλων έχει αναπτύξει μια ψηφιακή πλατφόρμα που παρακολουθεί πόσοι άνθρωποι βρίσκονται στις παραλίες, καθώς και την ποιότητα του αέρα, τις θερμοκρασίες της θάλασσας, τον καιρό, ακόμη και τις μέδουσες στο νερό!
Οι πληροφορίες μπορούν να είναι προσβάσιμες από τα τουριστικά γραφεία και τους ξενοδόχους μέσω μιας εφαρμογής Smart Destinations, βοηθώντας τους – και συνεπώς τους επισκέπτες – να λαμβάνουν πιο έξυπνες αποφάσεις σχετικά με το πού να πάνε και τι να κάνουν.
Είναι μία από τις πολλές πρωτοβουλίες που λαμβάνονται στην Ισπανία, όπου μόλις πέντε περιοχές της χώρας – τα Κανάρια Νησιά, οι Βαλεαρίδες Νήσοι, η Βαλένθια, η Καταλονία και η Ανδαλουσία – δέχονται το 85% των επισκεπτών.
Η κυβέρνηση επενδύει επίσης σημαντικά στην πολιτιστική κληρονομιά μέσω της πρωτοβουλίας Paradores of Spain, μιας κρατικής αλυσίδας πολυτελών ξενοδοχείων που χρησιμοποιεί ιστορικά κτίρια όπως κάστρα και αρχοντικά για να προσελκύσει ταξιδιώτες πέρα από την παραλία.
Βερολίνο: Ανταμοιβή των «βιώσιμων» τουριστών
Με αφορμή την περσινή πρωτοβουλία CopenPay στην Κοπεγχάγη – η οποία επεκτάθηκε και ενισχύθηκε για το καλοκαίρι του 2025 – το Βερολίνο αναπτύσσει τη δική του σειρά ανταμοιβών για τους βιώσιμους τουρίστες.
Στόχος είναι να χρησιμοποιηθούν στοχευμένα κίνητρα για να γίνει η βιώσιμη συμπεριφορά πιο ελκυστική για τους επισκέπτες, όπως για παράδειγμα, δωρεάν ξεναγήσεις, εκπτώσεις ή είσοδο σε αξιοθέατα, εάν οι επισκέπτες του Βερολίνου λάβουν μέρος σε εκστρατείες δενδροφύτευσης ή συλλογής απορριμμάτων το επόμενο έτος.
Το Βερολίνο παράλληλα αυξάνει τον κατάλογο των οικολογικών ξενοδοχείων, καταστημάτων οικολογικών αναμνηστικών και ποδηλατοδρόμων. Η τουριστική αρχή έχει επίσης αναπτύξει μια ασυνήθιστη ιδέα της πόλης των 15 λεπτών, που σημαίνει ότι τα συμμετέχοντα ξενοδοχεία διαθέτουν ό,τι χρειάζεστε σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια ή με ποδήλατο, βοηθώντας τους ταξιδιώτες να μειώσουν το αποτύπωμά τους, καθώς εξερευνούν την περιοχή σαν ντόπιοι.
Τι γίνεται με τις πτήσεις και τις κρουαζιέρες;
Παρά τις ελπιδοφόρες αυτές προσπάθειες, δύο ελέφαντες παραμένουν στο δωμάτιο: Τα αεροπορικά ταξίδια και η κρουαζιέρα. Ακόμη και οι πιο προσεγμένες στρατηγικές για τους προορισμούς δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τον αντίκτυπο της αύξησης των τουριστικών αφίξεων μέσω θαλάσσης και αέρα.
Χωρίς όρια στον αριθμό των επισκεπτών, τα πιο δημοφιλή σημεία της Ευρώπης είναι πιθανό να συνεχίσουν να αισθάνονται την πίεση και οι διαμαρτυρίες να συνεχιστούν.
moneyreview.gr με πληροφορίες από BBC
