Kathimerini.gr
Μία από τις πιο γραφικές περιοχές της Ολλανδίας, το ιστορικό Zaanse Schans, λαμβάνει δραστικά μέτρα για να αντιμετωπίσει τον υπερτουρισμό που απειλεί την ίδια του την ύπαρξη. Γνωστή παγκοσμίως για τους καλοδιατηρημένους ανεμόμυλους και τα παραδοσιακά ξύλινα σπίτια της, η συνοικία της πόλης Ζάανταμ, που μοιάζει βγαλμένη από καρτ ποστάλ, ανακοίνωσε ότι από την επόμενη άνοιξη θα χρεώνει 17,50 ευρώ σε κάθε ξένο επισκέπτη. Η ανάγκη γι’ αυτό το ριζοσπαστικό βήμα είναι προφανής: πέρυσι, το Zaanse Schans υποδέχθηκε 2,6 εκατ. επισκέπτες, αριθμό δυσανάλογο για ένα μέρος με μόλις 100 κατοίκους. Η κατάσταση, σύμφωνα με τους ντόπιους, έχει φτάσει στο απροχώρητο. Οπως εξηγεί η Μαρίκε Φερβάι, διευθύντρια του μουσείου της περιοχής, οι επισκέπτες συχνά «αγνοούν ότι ζουν άνθρωποι εδώ», με αποτέλεσμα να «περπατούν και να ουρούν στους κήπους, να χτυπούν πόρτες, να βγάζουν φωτογραφίες χρησιμοποιώντας selfie sticks για να κρυφοκοιτάζουν μέσα στα σπίτια. Δεν υπάρχει καμία ιδιωτικότητα». Και συμπληρώνει: «Το 2017 είχαμε 1,7 εκατ. επισκέπτες… φέτος οδεύουμε προς τα 2,8 εκατ. Αλλά αυτό είναι ένα μικρό μέρος. Δεν έχουμε χώρο για όλους αυτούς τους ανθρώπους!».
Το σχέδιο του τοπικού συμβουλίου προβλέπει κράτηση και πληρωμή online. Το αντίτιμο των 17,50 ευρώ θα περιλαμβάνει, ως μπόνους για τους τουρίστες, την πρόσβαση σε δύο αξιοθέατα που μέχρι σήμερα πληρώνονταν ξεχωριστά: την είσοδο στο μουσείο –όπου εκτίθεται πίνακας του Κλοντ Μονέ– και την επίσκεψη στο εσωτερικό των ανεμόμυλων, προσφέροντας μια πιο ολοκληρωμένη ταξιδιωτική εμπειρία. Σύμφωνα με τις Αρχές, εάν μόνο οι μισοί από τους σημερινούς τουρίστες συνεχίσουν να επισκέπτονται το χωριό, τα ετήσια έσοδα θα φτάσουν τα 24,5 εκατ. ευρώ, ποσό που σχεδιάζουν να δαπανήσουν για τη συντήρηση των ανεμόμυλων και μια σειρά από νέες υποδομές, όπως τουαλέτες.
Πέρυσι, το ολλανδικό χωριό Zaanse Schans με τους μόλις 100 κατοίκους υποδέχθηκε 2,6 εκατ. επισκέπτες. [SHUTTERSTOCK]
Το μέτρο έχει προκαλέσει συναγερμό στους τοπικούς επιχειρηματίες. Το σχεδιαζόμενο τέλος εισόδου απειλεί τα μέσα διαβίωσης των λιανοπωλητών και των ιδιοκτητών εστιατορίων του Zaanse Schans, λέει η Στέρα Σαπ, συνιδιοκτήτρια του καταστήματος δώρων «Trash and Treasures» «Είναι απαίσιο. Σημαίνει ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν μεγάλο πορτοφόλι δεν θα μπορούν να έρθουν εδώ. Αρα θα χάσουμε πολλούς από τους αγοραστές μας. Μια τετραμελής οικογένεια, λόγου χάρη, θα πρέπει να πληρώσει περίπου 100 ευρώ μαζί με το πάρκινγκ. Ετσι, οι άνθρωποι δεν θα έχουν μεγάλο προϋπολογισμό για άλλα πράγματα».
Οι απόψεις των επισκεπτών διίστανται: ο Αϊσαν από τον Καναδά δήλωσε στο BBC πως δεν ξέρει αν θα πλήρωνε τα 17,50 ευρώ, θεωρώντας το μεγάλο αντίτιμο μόνο και μόνο «για να δει κανείς μερικούς ανεμόμυλους». Αντιθέτως, η Ελίσια που ζει στην Ολλανδία υποστηρίζει ότι «αυτά τα χωριά χάνουν τη γοητεία τους όταν τα επισκέπτονται τόσοι πολλοί τουρίστες» και θα πλήρωνε το ποσό.
Η απόφαση του Zaanse Schans δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Είναι μέρος μιας διεθνούς τάσης, όπου προορισμοί σε όλο τον κόσμο αναζητούν τρόπους να διαχειριστούν τον υπερτουρισμό και να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους.
Ισως το πιο διάσημο παράδειγμα είναι η Βενετία, που τον Απρίλιο του 2024 εγκαινίασε ένα αμφιλεγόμενο πείραμα χρεώνοντας τους ημερήσιους εκδρομείς 5 ευρώ για να επισκεφθούν την πόλη σε μερικές από τις πιο πολυσύχναστες ημέρες. Αλλα παραδείγματα κοινοτήτων που χρεώνουν είσοδο είναι το ιδιωτικό ψαροχώρι Clovelly στην Αγγλία, τα μεσαιωνικά Civita de Bagnoregio και Corenno Plinio στην Ιταλία και το Penglipuran στο Μπαλί, σύμφωνα με το BBC. Σύμφωνα με το CNN, περισσότεροι από 60 προορισμοί παγκοσμίως εφαρμόζουν ήδη κάποια μορφή φόρου. Το Αμστερνταμ, το Παρίσι, η Μάλτα και το Κανκούν χρεώνουν τους επισκέπτες για τη διαμονή τους, ενώ παρόμοια τέλη σχεδιάζονται στη Σκωτία και την Ουαλλία.
H σύνδεση μεταξύ των τελών και του αριθμού των επισκεπτών, πάντως, δεν είναι τόσο απλή, με αρκετές μελέτες να καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Για παράδειγμα, ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ότι οι τουριστικοί φόροι έχουν εμποδίσει τον υπερτουρισμό στις Βαλεαρίδες Νήσους και τις Μαλδίβες. Ωστόσο, σε έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο που επιβάλλει φόρο, τη Βαρκελώνη, ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνεται σταθερά, με τους επισκέπτες των ξενοδοχείων να αυξάνονται από 7,1 εκατ. το 2013 σε 9,5 εκατ. το 2019.
