ΚΥΠΕ
Εγκώμια προς τους ηγέτες, αλλά και ανησυχία για την έλλειψη προόδου στην εφαρμογή ΜΟΕ τα οποία συμφωνήθηκαν και ανακοινώθηκαν από τους ίδιους, εκφράζει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν γκι-Μουν, στην έκθεσή του για την Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, ζητώντας παράλληλα από το Συμβούλιο Ασφαλείας να ανανεώσει τη θητεία της για ακόμη 6 μήνες, μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2017.
Η έκθεση καλύπτει τις εξελίξεις από τις 19 Δεκεμβρίου 2015 μέχρι τις 24 Ιουνίου του τρέχοντος έτους και δόθηκε χθες αργά το βράδυ ατύπως στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, μαζί με την έκθεση της αποστολής των καλών υπηρεσιών του ΓΓ στο κυπριακό.
«Οι ηγέτες έχουν επιδείξει θάρρος και επιμονή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και έχουν σημειώσει πραγματική πρόοδο μέσω της συνεχούς εμπλοκής τους. Τους προτρέπω να εντείνουν τις προσπάθειές τους στους επόμενους μήνες, εάν πρόκειται να φτάσουν στο δεδηλωμένο στόχο τους της επίτευξης μιας συνολικής διευθέτησης εντός του 2016», γράφει.
Παράλληλα δηλώνει ανήσυχος για την έλλειψη προόδου στην εφαρμογή ορισμένων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία είχαν προηγουμένως συμφωνηθεί και ανακοινωθεί από τους ηγέτες ως ένδειξη της αμοιβαίας δέσμευσης τους, στις 28 Μαΐου 2015.
«Η διαλειτουργικότητα της κινητής τηλεφωνίας, η διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και το άνοιγμα των δύο διαβάσεων της Λεύκας-Aplici και Δερύνειας - παρά την αρχική πρόοδο - δεν έχουν υλοποιηθεί. Καλώ τους ηγέτες να εφαρμόσουν όλα τα συμφωνηθέντα μέτρα με καλή πίστη και χωρίς καθυστέρηση. Τέτοια μέτρα μπορούν να συμβάλουν στην οικοδόμηση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις διαπραγματεύσεις, καθώς μπορούν να έχουν ένα θετικό και συγκεκριμένο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των Κυπρίων και δείχνουν ότι ένα εναλλακτικό μέλλον είναι δυνατό και εφικτό» σημειώνει ο κ. Μπαν.
Παρά το γεγονός ότι οι φωτιές στο Τρόοδος ξέσπασαν ελάχιστες μέρες πριν ολοκληρωθεί η έκθεση, ο ΓΓ του ΟΗΕ βρίσκει την ευκαιρία να τις καταγράψει, μιλώντας και για χαμένη ευκαιρία συνεργασίας. Αντιθέτως, όπως σημειώνει διπλωματική πηγή, οι περυσινές πυρκαγιές στην Αμμόχωστο και η άρνηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να δεχθεί βοήθεια, δεν κατεγράφησαν ποτέ.
Στις 18 Ιουνίου, γράφει, “ξέσπασε πυρκαγιά στο όρος Τρόοδος, με αποτέλεσμα την απώλεια δύο ζωών και καταστροφή μεγάλων εκτάσεων γης. Στη συνέχεια ο κ. Ακιντζί επικοινώνησε απευθείας με τον κ. Αναστασιάδη για να προσφέρει τουρκοκυπριακή βοήθεια. Ο κ. Αναστασιάδης ευχαρίστησε τον κ. Ακιντζί για την προσφορά, ενημερώνοντάς τον ότι δεν προβλέπει την ανάγκη για περαιτέρω συμβολή στην προσπάθεια. Παρομοίως, δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί τουρκική προσφορά για βοήθεια».
Στα συμπεράσματά του, ο ΓΓ προχωρά ένα βήμα παραπέρα με αφορμή τις φωτιές.
«Υπό το φως της χαμένης ευκαιρίας για τη συλλογική καταπολέμηση των πυρκαγιών στο Τρόοδος, η Τεχνική Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία και εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών, σε περίπτωση μελλοντικών κρίσεων», σημειώνει.
Ο Μπαν γκι-Μουν επαναφέρει στην έκθεσή του το θέμα των επιθέσεων σε βάρος των δύο Τ/κ από Ε/κ νέους και αφού επισημαίνει την κοινή δήλωση των ηγετών ότι τέτοιες ενέργειες δεν πρέπει να παραμένουν ατιμώρητες, χαιρετίζει δημοσιεύματα «ότι οι νομικές διαδικασίες είναι σε εξέλιξη. Μια ταχεία ολοκλήρωση της υπόθεσης θα στείλει το σωστό μήνυμα ότι τέτοιες πράξεις δεν θα γίνουν ανεκτές τώρα ή σε μια μελλοντικά ενωμένη Κύπρο».
Ζητά την επιτάχυνση των συνομιλιών για την αποναρκοθέτηση, καλώντας τις πλευρές να εμπλακούν και να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
«Πρόωρη εκκαθάριση θα επιτρέψει επίσης μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων σε περίπτωση διευθέτησης, και γύρω και σε όλη την σημερινή νεκρή ζώνη. Τα ναρκοπέδια στο νησί έχουν μικρή στρατιωτική αξία και χρησιμεύουν μόνο για να θέσουν σε κίνδυνο ζωές».
Απευθύνει πρόσκληση προς τους δύο ηγέτες να καταβάλλουν προσπάθειες για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού κλίματος για την επίτευξη μεγαλύτερης οικονομικής και κοινωνικής ισότητας μεταξύ των δύο πλευρών και να διευρύνουν και να εμβαθύνουν τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, αθλητικές ή παρόμοιες σχέσεις και επαφές, «μεταξύ άλλων και με σκοπό την ενθάρρυνση του εμπορίου».
«Οι επαφές αυτές προάγουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των κοινοτήτων και βοηθούν στην αντιμετώπιση των ανησυχιών των Τουρκοκυπρίων για την απομόνωση. Καλώ και τους δύο ηγέτες να επιμείνουν στην αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων».
«Εξ απαλών ονύχων» - σύμφωνα με διπλωματικές πηγές – η αντιμετώπιση της απόφασης του ψευδοκράτος να θέσει περιορισμούς και απαγορεύσεις στη μετάβαση Ε/κ προσκυνητών σε τόπους λατρείας στα κατεχόμενα.
«Το Μάιο, οι τουρκοκυπριακές αρχές πρότειναν αλλαγές πολιτικής, οι οποίες εάν εφαρμοστούν, θα οδηγήσουν σε μείωση των εγκρίσεων για τις θρησκευτικές τελετές στο βόρειο τμήμα του νησιού. Σε μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η συνεχής πρόσβαση σε θρησκευτικούς χώρους, ο Ειδικός μου Σύμβουλός και η Ειδική μου Αντιπρόσωπος παρενέβησαν υπέρ της πρόσβασης σε όλους τους θρησκευτικούς τόπους και της συνεχιζόμενης αύξησης του αριθμού των θρησκευτικών τελετών που διεξάγονται από Ε/κ στο βορρά. Η UNFICYP θα συνεχίσει να παρακολουθεί το θέμα εκ του σύνεγγυς και να υποστηρίζει την ελευθερία της λατρείας για τους ανθρώπους όλων των θρησκειών σε ολόκληρο το νησί», αναφέρει ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Στα συμπεράσματά του, αφού χαιρετίζει το συνεχιζόμενο διάλογο μεταξύ των ηγετών των θρησκευτικών κοινοτήτων, ο Μπαν γκι-Μουν καλεί και τις δύο πλευρές «να υποστηρίξουν αυτό το διάλογο, διασφαλίζοντας ότι θα συνεχιστεί η τάση της πλήρους πρόσβασης για τη λατρεία, στις περισσότερες από 500 εκκλησίες και άλλους χώρους λατρείας στο βορρά και στα περίπου 100 τζαμιά στο νότο».
Κατώτερη των προσδοκιών χαρακτηρίζουν διπλωματικές πηγές τις αναφορές στους αγνοούμενους, όπου καταγράφεται στο σχετικό κεφάλαιο η έκκληση των δύο ηγετών – κατά την επίσκεψή τους στο εργαστήρι το Δεκέμβριο – προς όλους τους Κυπρίους που γνωρίζουν να δώσουν πληροφορίες για πιθανούς χώρους ταφής.
«Τα Ηνωμένα Έθνη παραμένουν προσηλωμένα στην υποστήριξη του ζωτικού ανθρωπιστικού έργου που γίνεται για λογαριασμό των οικογενειών των θυμάτων, μέσω της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους. Υπό το φως της προχωρημένης ηλικίας των συγγενών και των μαρτύρων, είναι κρίσιμο να δοθούν στη ΔΕΑ τα μέσα και οι πληροφορίες που απαιτούνται για να επιταχύνει τις εργασίες της», γράφει στο κεφάλαιο των παρατηρήσεων.
Ο ΓΓ επαναλαμβάνει την έκκληση προς τις πλευρές να αποδεχθούν το μνημόνιο του 1989 για επαναχάραξη των γραμμών κατάπαυσης του πυρός, ενώ επαναλαμβάνει πως η τοποθέτηση καμερών παρακολούθησης κλειστού κυκλώματος χωρίς μείωση του στρατιωτικού προσωπικού
συνιστά παραβίαση του στάτους κβο.
Σχετικά με το θέμα της αναδιάρθρωσης και αλλαγής των όρων εντολής της Δύναμης, υπό το φως των θετικών εξελίξεων επί τους εδάφους και του αιτήματος του Συμβουλίου Ασφαλείας στο ψήφισμα 2263 (2016), ο ΓΓ του ΟΗΕ αναφέρει ότι η UNFICYP, σε συντονισμό με την Αποστολή των Καλών του Υπηρεσιών, συνέχισε το σχεδιασμό της μετάβασης σε σχέση με μια διευθέτηση.
«Αυτή η διαδικασία έχει υπογραμμίσει μια σειρά από ζητήματα που θα χρειαστούν την έγκαιρη εξέταση από τα μέρη και το Συμβούλιο Ασφαλείας, σε σχέση με την υποστήριξη που πιθανόν θα απαιτηθεί στη μετά τη διευθέτηση φάση. Πράγματι, μεταξύ άλλων θεμάτων, η περιορισμένη ικανότητα της UNFICYP να προσφέρει την κατάλληλη υποστήριξη στη διευθέτηση, με βάση τα σημερινά επίπεδα της δύναμης και τη διαμόρφωσή της και ο χρόνος για δημιουργία δύναμης και αστυνομίας, πρέπει να ληφθούν δεόντως υπόψη. Έχοντας επίγνωση των ανωτέρω, καλώ τις δύο πλευρές να εμπλακούν πληρέστερα και ως μελλοντικοί εταίροι, μεταξύ άλλων, καθώς και με την UNFICYP και τις καλές μου υπηρεσίες, για θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή της διευθέτησης. Εξίσου σημαντική θα είναι η σθεναρή υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας. Ο σχεδιασμός αυτός θα συνεχίσει να καθοδηγείται από τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις και τις απόψεις των πλευρών», καταλήγει η έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ.
