Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Στην επιβεβαίωση της αποφασιστικότητας να επιταχύνουν τις κοινές προσπάθειες, ώστε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει αυτόνομα, με συντονισμένο τρόπο και μια 360° προσέγγιση τις άμεσες προκλήσεις και απειλές προχώρησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που εγκρίθηκαν πριν από λίγη ώρα, οι ηγέτες ζητούν από εδώ και πέρα να επιταχυνθεί η προσοχή «ιδιαιτέρως σε συγκεκριμένα πρότζεκτ για την ενίσχυση των κοινών προσπαθειών των κρατών-μελών για την ενίσχυση των δυνατοτήτων τους κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και της αεράμυνας με συντονισμένο τρόπο, και ιδιαίτερα μέσω της πλήρους χρήσης των εργαλείων SAFE (Security Action for Europe) και EDIP (πρόγραμμα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας) και άλλων σχετικών, υφιστάμενων οικονομικών εργαλείων».
Οι «27» επίσης τονίζουν την ανάγκη «να διασφαλιστεί μια αποτελεσματική πολιτική εποπτεία και συντονισμός για την παρακολούθηση των έργων» και μέσω εντατικοποίησης των σχετικών επαφών των υπουργών Aμυνας της Ε.Ε.
Η σχετική πρόοδος θα καταγράφεται σε «ειδική, ετήσια έκθεση που θα προετοιμάζεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Aμυνας (EDA)», που πλέον αναλαμβάνει αναβαθμισμένο ρόλο και σε συνεργασία με την Κομισιόν και την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. και θα παρουσιάζεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ότι τα κράτη-μέλη θα έχουν τον πρώτο λόγο σε ό,τι αφορά τα αμυντικά έργα και όχι η Κομισιόν, όπως αρχικά φιλοδοξούσε η πρόεδός της.
Σε κάθε περίπτωση, οι κατευθυντήριες γραμμές που υιοθετήθηκαν σήμερα έγιναν στη βάση του «οδικού χάρτη», που παρουσίασε η Κομισιόν, πριν από μια εβδομάδα και που παρουσίασε τέσσερα «εμβληματικά» αμυντικά πρότζεκτ, όπως το περίφημο πια τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που πλέον χαρακτηρίζεται ευρωπαϊκό τείχος, η χρηματοδότηση του οποίου πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή το κόστος του «τείχους».
Την περασμένη εβδομάδα, ο αρμόδιος Επίτροπος Αντριους Κουμπίλιους δήλωσε ότι βάσει υπολογισμών της Πολωνίας και τριών βαλτικών χωρών ενδεχομένως να φτάσει περίπου το 1 δισ ευρώ.
Η Κομισιόν, πάντως, έχει επισημάνει ότι το έργο θα πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικό έως το 2027, ενώ καλεί σε άμεση και πλήρη χρήση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών «εργαλείων» όπως το SAFE, τον δανειοδοτικό μηχανισμό 150 δισ. ευρώ, που πρόκειται να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον 19 κράτη-μέλη.
Οι ενδιαφερόμενες χώρες έχουν περιθώριο έως τα τέλη Νοεμβρίου να καταθέσουν τα σχέδιά τους και το κόστος, που υπολογίζουν για τα έργα, που περιλαμβάνουν.
Η Κομισιόν αναμένει ότι θα ξεκινήσει να διανέμει τις πρώτες δόσεις, το πρώτο τρίμηνο του 2026.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα 2/3 των 150 δισ. έχουν ήδη δρομολογηθεί βάσει των σχετικών αιτημάτων στις χώρες της ανατολικής πτέρυγας.
