Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντιούνται σήμερα Πέμπτη, ελπίζοντας να αντιμετωπίσουν την επέλαση των λαϊκιστών, να βοηθήσουν την Ουκρανία στον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας και να καταφέρουν να ορίσουν τι σημαίνει ευρωπαϊκή ταυτότητα. Οι περισσότεροι, τουλάχιστον, από αυτούς, όπως αναφέρει το Politico.
Πόσο εύκολα θα είναι όμως τα παραπάνω; Μεγάλο μέρος της ατζέντας αφορά θέματα που θεωρούνται συνήθως ως το «πεδίο» των δεξιών και ακροδεξιών πολιτικών δυνάμεων, από τη μετανάστευση έως την επιβολή περιορισμών στη χρήση των social media. Ομως, οι συμβατικοί ηγέτες της Ε.Ε. βρίσκονται σε έναν «αγώνα δρόμου» για να αποδείξουν ότι μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά αυτά τα ζητήματα και να κερδίσουν το χαμένο έδαφος σε πολιτικό επίπεδο.
Μια από τις δυσκολότερες προκλήσεις για την ενότητα θα είναι η ενίσχυση της στήριξης προς την Ουκρανία, με το Βέλγιο να διστάζει να αξιοποιήσει παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για ένα δάνειο ύψους 140 δισ. ευρώ στο Κίεβο. Παράλληλα, εξακολουθούν να υπάρχουν ρωγμές – ή μάλλον κρατήρες – σε μια πληθώρα από ζητήματα, από το μέλλον της ευρωπαϊκής κλιματικής ατζέντας μέχρι τη διαχείριση της κυριαρχίας των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών (Big Tech) των ΗΠΑ.
1. Κλίμα
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν για «το κλίμα και την ανταγωνιστικότητα», ένα σκόπιμα ασαφές ζήτημα, πίσω από το οποίο κρύβεται μια κρίσιμη αντιπαράθεση για τον στόχο μείωσης των εκπομπών του μπλοκ έως το 2040.
Κάποιοι φοβούνται ότι οι «πράσινοι» στόχοι της Ε.Ε. θα επιβαρύνουν τις οικονομίες τους. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στήριξε αυτό τον στόχο, αλλά δεσμεύτηκε να αλλάξει – μεταξύ άλλων – την τιμολόγηση του άνθρακα στην Ε.Ε., σε μια προσπάθεια να πείσει όσους διαφωνούν, όπως φαίνεται σε επιστολή της προς τους ηγέτες της Ε.Ε. που διαβάστηκε από το Politico.
Το ερώτημα που παραμένει είναι εάν οι «27» μπορούν να συμφωνήσουν σε μια χρήσιμη καθοδήγηση των υπουργών ώστε να εγκρίνουν τον στόχο του 2040 εγκαίρως για την Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30) τον Νοέμβριο – χωρίς παράλληλα να αποδυναμωθεί η «πράσινη» νομοθεσία της Ε.Ε.
Η φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, σίγουρα το ελπίζουν αυτό. Οι απόψεις όμως ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των χωρών του μπλοκ και οι συζητήσεις δεν αναμένονται εύκολες.
2. Κρίσιμης σημασίας ορυκτά
Δεδομένης της άβολης πραγματικότητας που διαμορφώνει ο αυξανόμενος έλεγχος της Κίνας στη ροή των ορυκτών που χρειάζονται οι δυτικές χώρες για την άμυνά τους, καθώς και τις ψηφιακές και «πράσινες» φιλοδοξίες τους, κάποιες κυβερνήσεις έχουν κάνει προσπάθειες της τελευταίας στιγμής, ώστε οι αθέμιτες πρακτικές του Πεκίνου να ενταχθούν στην ατζέντα – αποφεύγοντας όμως, φυσικά, να ονοματίσουν την Κίνα.
«Μια κρίση στην προμήθεια σημαντικών ακατέργαστων υλικών δεν αποτελεί πλέον μακρινό κίνδυνο. Βρίσκεται στην πόρτα μας», είπε η φον ντερ Λάιεν σε ομιλία της προς Ευρωπαίους βουλευτές ενόψει της συνόδου.
Χώρες με κομβικό ρόλο όπως η Γαλλία, η Πολωνία και – προς έκπληξη όλων – η Γερμανία, έχουν υιοθετήσει μια πιο επιθετική στάση προς το Πεκίνο, από τότε που επέκτεινε τις απαγορεύσεις εξαγωγών ώστε να αφορούν και σπάνιες γαίες τον Οκτώβριο. Οι χώρες αυτές αναμένεται να εγείρουν το εν λόγω ζήτημα στη σύνοδο. Αξιωματούχοι δήλωσαν στο Politico ότι υπάρχει αντίσταση σε αυτή την ιδέα από άλλες πρωτεύουσες, καθώς η ατζέντα της συνόδου αναμένεται ήδη να είναι φορτωμένη.
3. Δισταγμοί για τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία…
Στην «καρδιά» της συνόδου πάντως αναμένεται να βρεθεί το ζήτημα της στήριξης της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική εισβολή, καθώς ο πόλεμος αναμένεται να συνεχιστεί για τέταρτο κατά σειρά χειμώνα.
Το Βέλγιο παραμένει διστακτικό σε ό,τι αφορά την έγκριση μιας πρότασης για συγκέντρωση 140 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση μιας νέας δέσμης βοήθειας προς το Κίεβο.
Ο πρωθυπουργός Μπαρτ δε Βέβερ έχει εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες, καθώς τα περιουσιακά στοιχεία κρατούνται σε χρηματοπιστωτικά αποθέματα με έδρα τις Βρυξέλλες. Το πρωί της Τετάρτης, το Βέλγιο δήλωσε ότι δεν θα αποφασίσει για το εάν θα δώσει το πράσινο φως στην Κομισιόν για την εκπόνηση πλήρους νομικής πρότασης προτού ολοκληρωθούν οι σημερινές συζητήσεις.
Οπως δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε. στο Politico, «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες».
4. … όχι όμως και για τις κυρώσεις στη Ρωσία
Ενθαρρυντικό θα είναι πάντως για τους ηγέτες της Ε.Ε. το γεγονός ότι ένα μέτρο βοήθειας για την Ουκρανία έχει ήδη «ξεκλειδωθεί» από το βράδυ της Τετάρτης, αφού η Σλοβακία ήρε το βέτο της στην τελευταία δέσμη κυρώσεων που στόχο έχουν να χτυπήσουν την πολεμική «μηχανή» της Μόσχας.
Το μεγαλύτερο μέρος του πακέτου – το 19ο που επιβάλλεται στη Μόσχα από την έναρξη του πολέμου – επικεντρώνεται στην υπονόμευση των εσόδων του Κρεμλίνου, επιβάλλοντας περιορισμούς σε εμπόρους ενέργειας και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πολλά από τα οποία βρίσκονται σε τρίτες χώρες.
5. Αίτημα στην Ουκρανία να αγοράζει από την Ευρώπη
Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της ουκρανικής πρόσβασης σε όπλα, οι κυβερνήσεις εμφανίζονται διχασμένες για το εάν το Κίεβο θα πρέπει να αγοράζει από την Ευρώπη – και όχι από τις ΗΠΑ, με το δάνειο των 140 δισ. ευρώ.
Κάποιοι ηγέτες επιμένουν ότι η προτίμηση προς την Ευρώπη θα πρέπει να αποτελέσει προϋπόθεση – με άλλους ωστόσο να εκφράζουν αμφιβολίες για το εάν η Ε.Ε. έχει το δικαίωμα να πει σε μια εμπόλεμη χώρα από πού πρέπει να αγοράζει όπλα.
6. Απαγόρευση των social media για τα παιδιά
Ενώ οι ηγέτες συμφωνούν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο, διαφωνούν ως προς το ποιοι πρέπει να είναι οι νέοι κανόνες που θα ισχύσουν.
Νωρίτερα αυτό τον μήνα, 25 χώρες της Ε.Ε. συν της Νορβηγίας και της Ισλανδίας υπέγραψαν μια διακήρυξη που προβλέπει ένα κατώτατο ηλικιακό όριο για τη χρήση των social media. Οι ηγέτες αναμένεται να στηρίξουν σήμερα μια «πιθανή ψηφιακή εποχή της πλειοψηφίας», σύμφωνα με το προσχέδιο της συνόδου που εξέτασε το Politico.
Αλλά καθώς η Γαλλία και η Σλοβακία στηρίζουν μια πλήρη απαγόρευση πριν από την ηλικία των 15 ή των 16, άλλες χώρες όπως η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Ισπανία θεωρούν ότι η συναίνεση των γονέων αρκεί, κάτι που θα οδηγήσει επίσης σε διαφωνίες.
7. Προβλήματα στον «παράδεισο» για την εξάρτηση από τις Big Tech
Οι ηγέτες της Ε.Ε. αναμένεται να στηρίξουν μια «ψηφιακή μετάβαση» κατά τη σύνοδο, αλλά εξακολουθεί να υποβόσκει μια διαφωνία μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας για το πώς να διαχειριστούν την αυξανόμενη κυριαρχία των ΗΠΑ στον τεχνολογικό τομέα.
Οι πραγματικές συνομιλίες για αυτό το θέμα, ωστόσο, αναμένονται στις 18 Νοεμβρίου σε συνάντηση των δύο πλευρών στο Βερολίνο.
8. Το ζήτημα της γραφειοκρατίας
Τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. μπορεί να μην συμφωνούν σε πολλά, αλλά η μείωση της γραφειοκρατίας αποτελεί μια σπάνια περίπτωση, όπου υπάρχει απόλυτη συναίνεση.
Η προσπάθεια απλούστευσης των διαδικασιών αποτελεί επίσης καλό νέο για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει παραπονεθεί για την υπερβολική γραφειοκρατία στην Ε.Ε. και την επίδρασή της στις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την εμπορική συμφωνία που σύναψε η φον ντερ Λάιεν με τον Τραμπ στη Σκωτία νωρίτερα φέτος, η Ε.Ε. υποσχέθηκε ότι οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί της «δεν θα θέτουν αδικαιολόγητους περιορισμούς» (αν και η Επιτροπή έχει τονίσει ότι δεν θα μειώσει την ποιότητα των απαιτήσεων της Ε.Ε.).
9. Ας μιλήσουμε για αυτοκίνητα
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αναμένεται να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να παροτρύνει την Κομισιόν να ανατρέψει την de facto απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης, με την υποστήριξη της Σλοβακίας, της Τσεχίας, της Πολωνίας και της Αυστρίας.
Ωστόσο, η Γαλλία έχει άλλες ιδέες και υπέβαλε μια πρόταση μαζί με την Ισπανία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η οποία θα επέτρεπε ευελιξία στη νομοθεσία του 2035.
Και οι δύο πρωτεύουσες επιθυμούν μια τελευταία ευκαιρία να επηρεάσουν την επικείμενη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας του 2035 από την Επιτροπή.
10. Μετανάστευση
Λίγα ζητήματα είναι τόσο κρίσιμα για το μπλοκ όσο η μετανάστευση, ένα θέμα που έχει ανοίξει τον δρόμο σε αρκετά δεξιά και ακροδεξιά κόμματα (και σε ορισμένες περιπτώσεις ευρωσκεπτικιστές) στο να αναλάβουν την εξουσία.
Οι υπουργοί Εσωτερικών της Ευρώπης συνεδρίασαν στο Λουξεμβούργο νωρίτερα αυτόν τον μήνα για να καταλήξουν σε μια σειρά από νέους αυστηρούς κανόνες, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας κόμβων επιστροφής και μέτρων αλληλεγγύης για χώρες που βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση. Ενα σχέδιο για να αποφασιστεί ποιες χώρες είναι αυτές και πώς θα βοηθηθούν, αναμενόταν την περασμένη Τετάρτη, αλλά αναβλήθηκε.
Σε αυτή τη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες θα ζητήσουν την «κατά προτεραιότητα» εντατικοποίηση αυτού του έργου, σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων (και για τους πολιτικούς της Ευρώπης που βρίσκονται αντιμέτωποι με μια άνοδο της ακροδεξιάς, σίγουρα αποτελεί προτεραιότητα). Ωστόσο, ένας αξιωματούχος της Κομισιόν δήλωσε στο Politico ότι δεν αναμένεται πραγματική πρόοδος σήμερα.
11. Και τέλος… άλλη μια μέρα συνομιλιών
Οταν ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Αντόνιο Κόστα δεσμεύτηκε να κάνει τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια υπόθεση μίας ημέρας και να μην τα αφήσει να συνεχίζονται και για δεύτερη μέρα.
Μέχρι στιγμής, τα έχει καταφέρει. Αλλά με ορισμένους αξιωματούχους να αναμένουν ήδη ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν μέχρι αργά το βράδυ, αυτή τη φορά ίσως θα είναι δύσκολο να χωρέσουν όλα σε μία ημέρα.
Πηγή: Politico
