Kathimerini.com.cy
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προέβηκε μαζί με την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Έμιλυ Γιολίτη και τον Αναπληρωτή Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Παναγιώτη Σεντώνα, σε λεπτομερή παρουσίαση των μέτρων της Κυβέρνησης για πάταξη της διαφθοράς.
Ο σχεδιασμός υπό τον τίτλο «Κράτος Δικαίου - Διαφάνεια - Λογοδοσία», αφορά στην επικαιροποίηση του Οριζόντιου Σχεδίου Δράσης, το οποίο ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 15 Μαΐου 2019, αποσκοπώντας στην εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς. Ο σχεδιασμός στοχεύει στη βελτίωση του πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού και νομοθετικού περιβάλλοντος μέσα από συντονισμένες δράσεις σε 3 βασικούς πυλώνες:
Κράτος Δικαίου - Διαφάνεια - Λογοδοσία
Ο σχεδιασμός υπό τον τίτλο «Κράτος Δικαίου - Διαφάνεια - Λογοδοσία», αφορά στην επικαιροποίηση του Οριζόντιου Σχεδίου Δράσης, το οποίο ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 15 Μαΐου 2019, αποσκοπώντας στην εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς. Ο σχεδιασμός στοχεύει στη βελτίωση του πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού και νομοθετικού περιβάλλοντος μέσα από συντονισμένες δράσεις σε 3 βασικούς πυλώνες:
1ος Πυλώνας: Εκπαίδευση – Ευαισθητοποίηση - Πρόληψη:
Με έμφαση στη νέα γενιά, με συνεχή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, στοχεύουμε στη μείωση των ευκαιριών διαφθοράς και την αποτροπή των αιτιών της. Παρεμβαίνουμε οριζόντια στην κοινωνία και επιδιώκουμε την ενημέρωση σε σχέση με την πρόληψη της διαφθοράς. Ζητούμενο είναι η αλλαγή της συμπεριφοράς και της νοοτροπίας, η ενίσχυση του αισθήματος της κοινωνίας για απαίτηση χρηστής διαχείρισης και λογοδοσίας, η ώθηση της κοινωνίας να αντιστέκεται και να προλαμβάνει τη διαφθορά, καθώς και η ενδυνάμωση του πλαισίου συμμετοχής μη κρατικών φορέων.
2ος Πυλώνας: Νομοθετικός, Διαρθρωτικός Εκσυγχρονισμός και Κατασταλτικά Μέτρα:
Ισχυροποιούμε τους θεσμούς και θωρακίζουμε τη δικαιοσύνη με την ενίσχυση και αξιοποίηση του νομικού πλαισίου κατά της διαφθοράς. Ενδυναμώνουμε τους μηχανισμούς ελέγχου, ενισχύοντας τα εργαλεία καταπολέμησης της διαφθοράς και εφαρμόζοντας αποτελεσματικότερες και ταχύτερες διαδικασίες καταστολής.
3ος Πυλώνας: Εποπτεία, Αξιολόγηση Κινδύνων και Ενημέρωση Κοινωνίας των Πολιτών:
Δημιουργούμε δομές εποπτείας και ελέγχου της πορείας υλοποίησης του σχεδιασμού. Παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο την αποτελεσματικότητα των μέτρων συμμόρφωσης με τους κανόνες χρηστής διακυβέρνησης και λογοδοσίας.
Οι ανακοινώσεις:
Τον λόγο έλαβε πρώτος ο Νίκος Αναστασιάδης.
Όλα όσα ανέφερε:
Στις 30 Οκτωβρίου είχα δηλώσει πως τις επόμενες των ημερών θα προέβαινα στην εξαγγελία μιας σειράς νέων μέτρων για πάταξη της διαφθοράς. Η σχετική καθυστέρηση δεν οφείλεται παρά στην επιθυμία μου να καταστήσω συνεργούς στην όλη προσπάθεια τις πολιτικές δυνάμεις, τους εμπλεκόμενους θεσμούς αλλά και ένα σημαντικό αριθμό Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που έχουν σαν κύριο στόχο την διαφάνεια, τη λογοδοσία και την πάταξη της διαφθοράς.
Προς τούτο, προήδρευσα τριών συσκέψεων στις 06, 09 Νοεμβρίου και 02 Δεκεμβρίου 2020, ενώ εν συνεχεία η Προεδρία, κατόπιν προτροπής της, έγινε και δέκτης μεγάλου αριθμού εισηγήσεων, από άλλα οργανωμένα σύνολα ή και απλούς πολίτες, γεγονός που με την σωρεία των άλλων κρισίμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα (πανδημία, οικονομία, Κυπριακό), συνέβαλε στο να καθυστερήσει η προγραμματισμένη εξαγγελία.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψετε μου να εκφράσω θερμές ευχαριστίες σ’ όλους όσοι συνέβαλαν με τις εισηγήσεις τους στη διαμόρφωση του ολοκληρωμένου πλαισίου καταπολέμησης της διαφθοράς που σήμερα παρουσιάζουμε.
Τα νέα μέτρα που θα παρουσιάσουν εν συνέχεια η Υπουργός Δικαιοσύνης και ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος βασίζονται στο τρίπτυχο κράτος δικαίου, διαφάνεια και λογοδοσία.
Ο σχεδιασμός μας στοχεύει στην μεγαλύτερη δυνατή ενίσχυση του νομοθετικού, πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, μέσα από δράσεις που χωρίζονται σε τρεις κεντρικούς πυλώνες:
Πρώτον: Πρόληψη, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση.
Δεύτερον: Νομοθετικά μέτρα.
Τρίτον: Εποπτεία και αξιολόγηση κινδύνων.
Προτού λάβει τον λόγο η Υπουργός Δικαιοσύνης, θέλω να τονίσω πως το πρόβλημα αποτελεσματικής καταπολέμηση της διαφθοράς δεν είναι έργο μόνο της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά απαιτεί:
(α) Ισχυρή πολιτική βούληση και συνεργασία του Νομοθετικού Σώματος, των πολιτικών δυνάμεων, θεσμών, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, επαγγελματικών φορέων και ευρύτερα της Κοινωνίας των πολιτών.
(β) Iσχυρό και Αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο.
(γ) Ο αλληλοσεβασμός και ιδιαίτερα ο σεβασμός στους θεσμούς κατά την ενάσκηση εξουσιών εντός των συνταγματικών θεσμίων, με αυστηρή προσήλωση κάθε αξιωματούχου, Προέδρου ή ανεξάρτητων, στην αντικειμενικότητα, αμεροληψία και αξιοπιστία.
(δ) Διαφάνεια ολοκληρωμένων και τεκμηριωμένων ερευνών, ώστε να αποφεύγεται διασυρμός θεσμών, ανεξάρτητων αξιωματούχων, δημοσίων προσώπων, ή οντοτήτων και προσωπικοτήτων του ιδιωτικού τομέα. Για αυτό πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όλοι ανεξαίρετα όταν αναφέρονται ή ύστερα από έρευνες προβαίνουν σε πόρισμα.
(ε) Τήρηση του κώδικα δεοντολογίας του δημοσιογραφικού λειτουργήματος. Λέγοντας αυτό δεν εννοώ ότι υπερβαίνεται των όσων θα πρέπει καθηκόντως να πράττετε, να μας κρίνετε να μας επικρίνετε, αλλά η εκτροπή από τον κώδικα πολλές φορές μπορεί να δημιουργεί εσφαλμένες εικόνες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα με αποτέλεσμα να διογκώνεται ή και να υποβαθμίζεται εκεί και όπου υπάρχει διαφθορά.
Θέλω να πιστεύω πως με τη συνεργασία και αποφασιστικότητα όλων, θα γίνει κατορθωτό ώστε τα προτεινόμενα μέτρα να υιοθετηθούν το συντομότερο ώστε, ενισχύοντας, να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό δίκτυο πρόληψης, προστασίας και καταπολέμησης της διαφθοράς.
Ο λόγος στην Υπουργό Δικαιοσύνης:
Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε σε έναν φιλόδοξο σχεδιασμό σημειώνει η κ. Γιολίτη. Σήμερα χώρα κάνει ένα βήμα στον δύσκολο αγώνα για πάταξη της διαφθοράς. Ενισχύσαμε τους μηχανισμούς ελέγχων. Είναι υποχρεωτική η δημοσιοποίηση προσφορών για δημόσιες συμβάσεις.
Η ίδια κάνει αναφορά στα όσα έγιναν μέχρι σήμερα. «Θεσπίστηκε η δυνατότητα αποκλεισμού φορέων για αντιεπαγγελματικές συμπεριφορές».
Για ενδυνάμωση της διαφάνειας τροποποιήθηκε το άρθρο 15 και θεσπίστηκε νομοθετικό εργαλείο σχετικά με την ιδιωτική ζωή ενώ ενισχύθηκε το πόθεν έσχες. Δημιουργήθηκε η μονάδα εσωτερικού ελέγχου στην Αστυνομία ενώ ρυθμίστηκε ανώτατο όριο στις θητείες του ΠτΔ. Δημιουργήθηκε επίσης νομοθετικό πλαίσιο για καταπολέμησης χειραγώγησης αθλητικών αγώνων.
Κατατέθηκε νομοσχέδιο για το αδίκημα κατάχρησης εξουσίας και πρόταση για οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας.
Κατατέθηκε επίσης στη Βουλή νομοσχέδιο για συμμόρφωση της διοίκησης στις αποφάσεις των δικαστηρίων και για σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Πρόθεση μας είναι να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς χωρίς φόβο και δισταγμούς.
Η προσπάθεια για πάταξη της διαφθοράς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την γρήγορη απονομή Δικαιοσύνης.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την πρόληψη. Επιδιώκουμε ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών. Θέλουμε απαιτητικούς πολίτες που θα απαιτούν τη λογοδοσία.
Ο λόγος στον Π. Σεντώνα
Πρώτο μέτρο είναι η ενίσχυση των μονάδων εσωτ. ελέγχου σε όλα τα Υπουργεία, ανεξάρτητες Υπηρεσίες και άλλους τομείς. Τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών και παροχής πληροφοριών. Έμφαση στην εκπαίδευση του δημόσιου τομέα.
-Υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με ακαδημαϊκά ιδρύματα το τρίτο μέτρο. Δρομολογούνται οι συνέργειες για υλοποίηση προγραμμάτων.
-Εκπαίδευση μαθητών και φοιτητών για θέματα διαφθοράς. Θα ετοιμαστεί υλικό που θα αξιοποιηθεί.
-Ενίσχυση νομικού ελέγχου κατά διαφθοράς ο Β' πυλώνας αναφέρει η Ε. Γιολίτη.
-Σύσταση Εθν. Υπηρεσίας Ακεραιότητας και Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσλήψεων. Η Υπ. Ακεραιότητας θα συνενώνει έλεγχο περιουσιακού στοιχείων και πιθανή σύγκρουση συμφερόντων περιλαμβανομένου και του ΠτΔ
-Σύσταση Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς
-Μονάδα δίωξης οικονομικού εγκλήματος στην Αστυνομία
-Θέσπιση του Κώδικα Δεοντολογίας: Υπουργικό Συμβούλιο, Βουλή των Αντιπροσώπων, Δικαστών, Αστυνομίας, Δημόσια Υπηρεσία.
-Προώθηση και εφαρμογή προτύπων πιστοποίησης για διαφάνεια και στον ιδιωτικό τομέα.Παροχή κινήτρων για εφαρμογή και στον ιδιωτικό τομέα, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους.
Γ' Πυλώνας
-Σύσταση Επιστημονικού Συμβουλίου από Ακαδημαϊκούς και άτομα της κοινωνίας των πολιτών με ειδικές γνώσεις υπό την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης.
-Δημιουργία κατάλληλου μηχανισμού υποβολής στοιχείων, πληροφοριών και καταγγελιών, επωνύμως ή ανωνύμως, προς την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς
-Διαδικτυακή πύλη για δημοσιοποίηση των ερευνών που αφορούν φαινόμενα διαφθοράς, ευνοϊκή μεταχείριση και διαπλοκή, δημοσίων λειτουργών και αξιωματούχων.
Το πρόγραμμα είναι προσβάσιμο μέσω της Πλατφόρμα Εξάντας.
Αναλυτικά οι 3 Πυλώνες:
Πυλώνας: Εκπαίδευση – Ευαισθητοποίηση – Πρόληψη
Δράση: 1) Ουσιαστική ενίσχυση και αποτελεσματική λειτουργία των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου σε όλα τα Υπουργεία, Οργανισμούς δημόσιου δικαίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, Ανεξάρτητες Υπηρεσίες και άλλους φορείς.
Α. Η χαρτογράφηση δομών, αρμοδιοτήτων και τομέων δράσης για όλους τους φορείς που ασχολούνται με τη δίωξη, την πρόληψη και την καταστολή διαφθοράς. Καταγραφή διαδικασιών και δημιουργία πρωτοκόλλων, για περιορισμό της δυνατότητας εκμετάλλευσης πιθανών κενών στη νομοθεσία.
Β. Ο καθορισμός σημείων επαφής των πολιτών στις Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου καθώς λειτουργία παγκύπριας τηλεφωνικής γραμμής καταγγελιών και παροχής πληροφοριών.
Γ. Οι αυξημένοι έλεγχοι σε τομείς υψηλού κινδύνου όπως οι δημόσιες προμήθειες, η υγειονομική περίθαλψη (ΓΕΣΥ), τα αναπτυξιακά έργα, οι άδειες και οι αποφάσεις αλλαγής χρήσης της γης.
Δράση: 2) Εκστρατεία ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και καλλιέργειας συνείδησης μηδενικής ανοχής.
Α. Προβολή στοχευμένων μηνυμάτων σε συνεργασία με τα ΜΜΕ.
Β. Ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ κρατικών και μη κρατικών φορέων σε θέματα εκπαίδευσης και ενημέρωσης της κοινωνίας ενάντια στη διαφθορά.
Γ. Διοργάνωση συνεδρίων και εκδηλώσεων με σκοπό τον εντοπισμό καλών πρακτικών για την αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Δράση: 3) Συνεχής εκπαίδευση και επιμόρφωση με εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα στους λειτουργούς και διευθυντικά στελέχη του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Α. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τρόπους αναγνώρισης ενδείξεων για πιθανή διάπραξη αδικημάτων διαφθοράς, εφαρμογή δεικτών αξιολόγησης και προτύπων μέτρησης κινδύνων.
Β. Στοχευμένη επιμόρφωση σε θέματα που σχετίζονται με τη διαφθορά στη δημόσια διοίκηση, τη δεοντολογία, την ακεραιότητα, την καταπολέμηση της διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις, τις πρακτικές εσωτερικού ελέγχου κ.ά..
Δράση: 4) Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση μαθητών και φοιτητών για θέματα διαφθοράς
Α. Εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες δράσεις ευαισθητοποίησης για θέματα διαφθοράς σε δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Β. Ενίσχυση της διδασκαλίας της αγωγής του πολίτη με βασικό στόχο την καλλιέργεια της εντιμότητας, της ηθικής, της αξιοκρατίας, της ισότητας, της αξιοπρέπειας και του σεβασμού απέναντι στον συνάνθρωπο, την κοινωνία και τους πολιτειακούς θεσμούς. Προς την κατεύθυνση αυτή, θα αξιοποιηθεί η τεχνολογία και σύγχρονες μέθοδοι μάθησης.
Δράση: 5) Υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με Ακαδημαϊκά Ιδρύματα του τόπου, με στόχο την άντληση εμπειρογνωμοσύνης και την ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων/πρακτικών πρόληψης και καταστολής της διαφθοράς.
Δράση: 6) Υπογραφή Διακήρυξης Νέων κατά της Διαφθοράς, στο πλαίσιο της οποίας θα προωθηθούν σειρά δράσεων με τελικούς αποδέκτες τους νέους και με τρόπο που θα τους καθιστά συμμέτοχους στον αγώνα για διαφάνεια.
Δράση: 7) Ενδυνάμωση των μηχανισμών για αποτελεσματικότερη συλλογή και διερεύνηση πληροφοριών, διεκπεραίωση της διερεύνησης υποθέσεων και δήμευση περιουσιακών στοιχείων σε υποθέσεις οικονομικού εγκλήματος μέσω της σύστασης εξειδικευμένης Μονάδας Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, υπό το ΤΑΕ Αρχηγείου, στα πρότυπα αντίστοιχων μονάδων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Η μονάδα θα στελεχώνεται από προσωπικό το οποίο θα είναι επιστημονικά καταρτισμένο και εξειδικευμένο στη διερεύνηση υποθέσεων που σχετίζονται με τις παράλληλες διαστάσεις του οικονομικού εγκλήματος. Με την εξειδίκευση επιτυγχάνεται η αποτελεσματικότερη και ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων και δήμευση του περιουσιακού οφέλους του εγκλήματος, ουσιαστικά στοιχεία για τη πρόληψη του σοβαρού εγκλήματος.
Δράση: 8) Ενίσχυση της νομοθεσίας με τρόπο που να εξασφαλίζει ότι οι κυρώσεις κατά νομικών προσώπων είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.
Πυλώνας: Νομοθετικός, Διαρθρωτικός Εκσυγχρονισμός και Κατασταλτικά Μέτρα
Δράση: 1) Θέσπιση/Ενδυνάμωση Κώδικα Δεοντολογίας
Α. Θέσπιση/Ενδυνάμωση Κώδικα Δεοντολογίας από Υπουργικό Συμβούλιο
Β. Θέσπιση/Ενδυνάμωση Κώδικα Δεοντολογίας από Μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων
Γ. Θέσπιση/Ενδυνάμωση Κώδικα Δεοντολογίας από Δικαστές και Δημόσιους Κατήγορους
Δ. Θέσπιση/Ενδυνάμωση Κώδικα Δεοντολογίας από Αστυνομία
ΣΤ. Θέσπιση/Ενδυνάμωση Κώδικα Δεοντολογίας από Δημόσια Υπηρεσία
Δράση: 2) Προώθηση και παροχή κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα για εφαρμογή ελάχιστου πλαισίου ορθής εταιρικής διακυβέρνησης, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Τα συγκεκριμένα πρότυπα πιστοποίησης είναι ειδικά σχεδιασμένα για να βοηθούν εταιρείες να εφαρμόζουν μέτρα που να τις προστατεύουν, εισάγοντας κουλτούρα ηθικής και ακεραιότητας.
Δράση: 3) Επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης και εκσυγχρονισμός των Δικαστηρίων.
Α. Έγκριση των νομοσχεδίων που εκκρεμούν στη Βουλή των Αντιπροσώπων: (α) εκσυγχρονισμός των δομών του Ανωτάτου Δικαστηρίου και σύσταση Εφετείου (τρία νομοσχέδια) (β) σύσταση Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου (ένα νομοσχέδιο), (γ) δημιουργία Ειδικής Δικαιοδοσίας Εκδίκασης Διαφορών που προκύπτουν από/ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα (ένα νομοσχέδιο)
Β. Εκσυγχρονισμός των δικαστικών διαδικασιών: (α) έγκριση από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου της ευρείας αναθεώρησης των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, (β) συμπλήρωση του προγράμματος εκδίκασης των καθυστερημένων υποθέσεων (backlog), (γ) αναθεώρηση κριτηρίων πρόσληψης, προαγωγής και αξιολόγησης δικαστών.
Γ. Αλλαγές στις δικαστικές δομές: (α) ολοκλήρωση της η-δικαιοσύνης, (β) θεσμική αυτονόμηση των δομών της υπηρεσίας των δικαστηρίων, (γ) υλοποίηση του συνόλου των συστάσεων των Ιρλανδών εμπειρογνωμόνων.
Δράση: 4) Προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων σε θέματα διαφθοράς και διαφάνειας.
Α. Περιορισμός της βουλευτικής ασυλίας, με τρόπο που η προστασία να παρέχεται μόνο σε σχετικές με την ενάσκηση των βουλευτικών καθηκόντων δραστηριότητες.
Β. «O περί της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς Νόμος του 2014». Η τροποποίηση αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην αύξηση των ποινών που προβλέπονται για νομικά πρόσωπα σε περίπτωση καταδίκης τους για αδικήματα διαφθοράς.
Γ. Σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς.
Δ. Μεταρρύθμιση Δημόσιας Υπηρεσίας: Σύστημα Αξιολόγησης, Προαγωγών, Προσλήψεων, Μετακινήσεων.
Ε. Συμμόρφωση της Διοίκησης στις Δικαστικές Αποφάσεις που εκδίδονται δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος.
ΣΤ. Προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς (whistleblowers) τόσο στον Δημόσιο, όσο και στον Ιδιωτικό τομέα.
Ζ. Ρύθμιση κανόνων διαφάνειας και δημιουργία μητρώου προσώπων που εμπλέκονται στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων (lobbying).
Η. Εκσυγχρονισμός της Περί Τύπου Νομοθεσίας με τρόπο που να περιλαμβάνει και τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης.
Δράση: 5) Αναθεώρηση/εναρμόνιση των διατάξεων των νομοθετημάτων που αναφέρονται σε πράξεις διαφθοράς, σύμφωνα με τις συστάσεις και αξιολογήσεις διεθνών οργανισμών και ευρωπαϊκών θεσμών.
Δράση: 6) Ενδυνάμωση/ενίσχυση των νομοθετικών ρυθμίσεων αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος χρήματος και αξιολόγηση των ενεργειών που έχουν γίνει μέχρι σήμερα προς αυτή την κατεύθυνση.
Δράση: 7) Ενδυνάμωση των μηχανισμών για αποτελεσματικότερη συλλογή και διερεύνηση πληροφοριών, διεκπεραίωση της διερεύνησης υποθέσεων και δήμευση περιουσιακών στοιχείων σε υποθέσεις οικονομικού εγκλήματος μέσω της σύστασης εξειδικευμένης Μονάδας Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, υπό το ΤΑΕ Αρχηγείου, στα πρότυπα αντίστοιχων μονάδων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών. Η μονάδα θα στελεχώνεται από προσωπικό το οποίο θα είναι επιστημονικά καταρτισμένο και εξειδικευμένο στη διερεύνηση υποθέσεων που σχετίζονται με τις παράλληλες διαστάσεις του οικονομικού εγκλήματος. Με την εξειδίκευση επιτυγχάνεται η αποτελεσματικότερη και ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων και δήμευση του περιουσιακού οφέλους του εγκλήματος, ουσιαστικά στοιχεία για τη πρόληψη του σοβαρού εγκλήματος.
Δράση: 8) Ενίσχυση της νομοθεσίας με τρόπο που να εξασφαλίζει ότι οι κυρώσεις κατά νομικών προσώπων είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.
Δράση: 9) Τήρηση κεντρικού μητρώου πραγματικών δικαιούχων εταιρειών και άλλων νομικών οντοτήτων από τον Έφορο Εταιρειών και Επίσημο Παραλήπτη του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, το οποίο να είναι προσβάσιμο στις αρμόδιες Αρχές, τις Εποπτικές Αρχές αλλά και το ευρύ κοινό.
Δράση: 10) Θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής εσωτερικής κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού με εναλλαγή στις θέσεις ευθύνης ανά εύλογο χρονικό διάστημα, εκεί και όπου τούτο δεν απαιτεί εξειδικευμένη γνώση. Στόχος είναι να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς, σε τομείς και υπηρεσίες που θα χαρακτηριστούν υψηλού κινδύνου για διαφθορά. Προς την κατεύθυνση αυτή, θα ζητηθεί από τη Διεύθυνση του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού η ετοιμασία ολοκληρωμένου σχεδιασμού.
Δράση: 11) Δημιουργία Ανεξάρτητης Επιτροπής που θα είναι αρμόδια για τις προσλήψεις, προαγωγές, μετακινήσεις των υπαλλήλων των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου. Η επιτροπή θα λειτουργεί κατά το πρότυπο της ΕΔΥ και της ΕΕΥ. Σε μεταγενέστερο στάδιο θα μελετηθεί σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση η σύσταση αντίστοιχης επιτροπής και για τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο της διαφάνειας, η διαδικασία επιλογής και διορισμού των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των Ημικρατικών και άλλων Οργανισμών, οι ημερομηνίες έναρξης και λήξης των θητειών και τα εφαρμοζόμενα προσόντα και κριτήρια επιλογής τους θα δημοσιοποιούνται.
Δράση: 12) Οι καταδίκες για υποθέσεις διαφθοράς θα συμπεριληφθούν στα κριτήρια που θα λαμβάνει υπόψιν ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας στις εισηγήσεις που υποβάλλει στον ΠτΔ για παραχώρηση χάριτος.
Δράση: 13) Σύσταση Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς υπό την καθοδήγηση του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, με τη συμμετοχή λειτουργών της Νομικής Υπηρεσίας και μελών της Αστυνομίας, η οποία θα είναι ο κατ’ εξοχήν εξειδικευμένος μηχανισμός διερεύνησης αδικημάτων διαφθοράς, στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα.
Δράση: 14) Σύσταση Εθνικής Υπηρεσίας Ακεραιότητας, η οποία θα συνενώνει τους μηχανισμούς ελέγχου περιουσιακών στοιχείων, πιθανού ασυμβιβάστου και συγκρούσεως συμφερόντων. Η Εθνική Υπηρεσία Ακεραιότητας (ΕΥΑ), θα αξιολογεί αντικειμενικά, με διαφάνεια και αποτελεσματικά τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων των κρατικών αξιωματούχων, περιλαμβανομένων του Προέδρου της Δημοκρατίας, των Υπουργών, των Βουλευτών, των Ανεξάρτητων Αξιωματούχων και άλλων. Η υπό αναφορά Υπηρεσία θα παρεμβαίνει προς υποβοήθηση του εντοπισμού της ύπαρξης ασυμβιβάστου ή και σύγκρουσης συμφέροντος από μέρους των πιο πάνω αξιωματούχων. Για σκοπούς διαφάνειας και αποτελεσματικότερου ελέγχου, η ΕΥΑ θα διατηρεί διαδικτυακή πύλη στην οποία θα δημοσιεύονται όλες οι δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και συμφερόντων που υποβάλλονται από τους υπηρετούντες σε δημόσια αξιώματα.
Πυλώνας: Εποπτεία και Αξιολόγηση Κινδύνων
Δράση: 1) Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς.
Α. Ετοιμασία Ετήσιας Έκθεσης προόδου κατά της διαφθοράς από όλες τις Υπηρεσίες και Υπουργεία. Η έκθεση θα υποβάλλεται τόσο στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς όσο και στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Β. Δημιουργία μηχανισμού υποβολής στοιχείων πληροφοριών και καταγγελιών, επωνύμως ή ανωνύμως, τα οποία θα μπορούν να διερευνηθούν είτε από την Ανεξάρτητη Αρχή Κατά της Διαφθοράς, είτε από τη Μονάδα Καταπολέμησης της Διαφθοράς (στις περιπτώσεις που δύναται να διενεργηθούν άμεσα ποινικές ανακρίσεις).
Δράση: 2) Συστήνεται Επιστημονικό Συμβούλιο από Ακαδημαϊκούς και προσωπικότητες της κοινωνίας των πολιτών με ειδικές γνώσεις, υπό την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης. Το Συμβούλιο θα παρακολουθεί την κατάσταση και θα συμβάλλει στην αξιολόγηση και στον εμπλουτισμό των μέτρων που υλοποιούνται κατά της διαφθοράς.
Δράση: 3) Υποβολή αίτησης για εθελοντική ένταξη της χώρας μας στο Πρόγραμμα του ΟΟΣΑ για τη Δημόσια Ακεραιότητα. Ουσιαστικά αφορά επιπλέον αξιολόγηση της χώρας, επί θεμάτων που αφορούν στην οικοδόμηση καλύτερων συστημάτων διακυβέρνησης και εφαρμογής πολιτικών, με στόχο την περεταίρω αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς.
Δράση: 4) Εισήγηση προς την Βουλή των Αντιπροσώπων, για τη δημιουργία Διαδικτυακού Νομοθετικού Παρατηρητηρίου. Στόχος είναι η ενίσχυση της διαφάνειας, της ενημέρωσης των πολιτών και των εμπλεκόμενων φορέων, ως προς την πορεία των νομοσχεδίων που βρίσκονται στη Βουλή.
Δράση: 5) Δημοσιοποίηση σε διαδικτυακή πύλη όλων των πορισμάτων και δικαστικών αποφάσεων που αφορούν φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής δημοσίων λειτουργών και αξιωματούχων (λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των προσωπικών δεδομένων και με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ενδέχεται να προκύπτουν ζητήματα ποινικής διερεύνησης).
Δράση: 6) Δημιουργία πύλη ανοικτής διακυβέρνησης και διαθεσιμότητας δημόσιων δεδομένων. Η ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες βελτιώνει τη χρηστή διακυβέρνηση και συμβάλλει στην αύξηση της λογοδοσίας από μέρους της κυβέρνησης. Στόχος είναι η καλύτερη εφαρμογή της νομοθεσίας για πρόσβαση των πολιτών σε δημόσια έγγραφα, μέσα από τη δημιουργία διαδικτυακής πύλης για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλού κινδύνου, όπως είναι το Γενικό Σύστημα Υγείας και οι δημόσιες προμήθειες, οι αποφάσεις του πολεοδομικού συμβουλίου κ.ά.
Δράση: 7) Δημοσιοποίηση των εξελεγμένων λογαριασμών των ΜΜΕ με ταυτόχρονη πληροφόρηση της κοινής γνώμης για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες (beneficial owners), περιλαμβανομένων θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών. Με τη δημοσιοποίηση των εξελεγμένων λογαριασμών και την άσκηση των ελέγχων διαφάνειας και αντικειμενικότητας, θα μελετηθεί το ενδεχόμενο κατάργησης της υποχρεωτικής διασποράς των μετοχών.
Το διάγγελμα του Προέδρου
Υπενθυμίζεται ότι η τηλεοπτική εμφάνιση του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, άφησε πίσω της σοβαρότερα ζητήματα από αυτά που τίθενται το τελευταίο διάστημα στον δημόσιο πολιτικό διάλογο με αφορμή το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων.
Το περιεχόμενο του διαγγέλματος αντί να θεωρηθεί το αποκορύφωμα μιας κρίσης που η λογική συνέχεια θα ήταν η εκτόνωση των υψηλών τόνων, άνοιξε νέες παρτίδες οι οποίες αναμένεται να εντείνουν, το επόμενο διάστημα, το συγκρουσιακό κλίμα με μια μερίδα της αντιπολίτευσης. Από αέρος και με έντονο ύφος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδειξε, χωρίς να κατονομάζει, προς συγκεκριμένα πολιτικά κόμματα τα οποία κατηγόρησε για ενορχηστρωμένη προσπάθεια διαστρέβλωση γεγονότων ή ψιθυρολογία, να δημιουργήσουν την αντίληψη, είτε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι εμπλεκόμενος σε πράξεις διαφθοράς είτε για την έκταση του φαινομένου, κάτι που δεν ανταποκρίνεται ποσώς στην πραγματική διάσταση του προβλήματος, όπως είπε. Ωστόσο αυτό το οποίο προκάλεσε έκπληξη ήταν η αναφορά του Νίκου Αναστασιάδη σε προπαγάνδα, κάνοντας παραπομπή στον Γκαίμπελς και την φράση του «Όσο μεγαλύτερο το ψέμα και όσο περισσότερο επαναλαμβάνεται τόσο πιο πιστευτό γίνεται».
