ΚΥΠΕ
Η καταγγελία για απόπειρα εξαγοράς του έγινε για να ενημερωθεί η κοινωνία ότι κάποιοι επιχειρούν να μας οδηγήσουν σε πρακτικές παρωχημένων εποχών, δήλωσε ο υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας, Γιώργος Λιλλήκας σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, προσθέτοντας ότι το θέμα δεν είναι ποινικό, αλλά πολιτικό.
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο κ. Λιλλήκας είπε πως θεωρεί ότι οι συνομιλίες δεν θα πρέπει να αρχίσουν από το σημείο που διακόπηκαν, σημειώνοντας πως εφόσον εκλεγεί θα προκηρύξει δημοψήφισμα για τη μορφή της λύσης προκειμένου να τοποθετηθεί ο λαός.
Για την οικονομία, ο κ. Λιλλήκας υποδεικνύει την ανάγκη νέου μοντέλου, για μείωση της εξάρτησης της οικονομίας από τις υπηρεσίες και τον τουρισμό, ενώ για το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, προτείνει τη δημιουργία οργανισμού χρηματοοικονομικών διευκολύνσεων, με ιδιώτες επενδυτές.
Τέλος, επικαλούμενος πληροφορίες, ο κ. Λιλλήκας υποστήριξε πως το συμβόλαιο της κυβέρνησης με τη Noble έχει μετατραπεί από συμβόλαιο καταμερισμού στη βάση της παραγωγής σε καταμερισμό στη βάση του κέρδους και ζήτησε όπως το θέμα ελέγξει ο Γενικός Ελεγκτής, προκειμένου να διαφανεί αν αυτό είναι προς όφελος του κράτους.
Ερ. Έχετε προβεί σε μια κατηγορία περί απόπειρας εξαγοράς σας για να μην υποβάλετε υποψηφιότητα. Έχετε στοιχεία για αυτήν την κατηγορία, θα τα δώσετε στην Αστυνομία ή στη δημοσιότητα;
Απ: Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Το να έχει κάποιος στοιχεία για κάτι τέτοιο είναι πρακτικά αδύνατον. Αυτοί που πάνε να εξαγοράσουν με μια πρόταση ή ένα πακέτο προτάσεων κάποιον δεν το κάνουν γραπτώς, ούτε το κάνουν μπροστά στην κάμερα, νομίζω αυτό είναι αντιληπτό. Από την άλλη κατ’ εμένα αυτό δεν είναι ποινικό αδίκημα, αυτό, αν θέλετε, είναι ένα ηθικό ατόπημα, είναι ένα πολιτικό ατόπημα και το ζήτημα για μένα είναι καθαρά πολιτικό. Και ο λόγος που έκανα την καταγγελία δημόσια, αν θέλετε, στη συνέντευξή μου ήταν γιατί το θεωρώ ηθική μου υποχρέωση, πρώτον, να υπερασπιστώ την αξιοπρέπειά μου, το βρίσκω ιδιαίτερα προσβλητικό, και το δεύτερο ήταν γιατί ήθελα να ενημερωθεί η κυπριακή κοινωνία ότι κάποιοι επιχειρούν να εισαγάγουν νέα πολιτική ήθη, να μας πάρουν, αν θέλετε, σε πρακτικές παρωχημένων εποχών, το οποίο θεωρώ εντελώς απαράδεκτο. Έχουμε ξεπεράσει πάρα πολλά προβλήματα, όπως είναι ο φανατισμός, όπως είναι τα πάθη, όπως ήταν παλαιότερα ακόμα και καυγάδες και ξύλο κατά τη διάρκεια των εκλογών. Παλαιότερα υπενθυμίζω γύριζαν ακόμη και φέρετρα στους δρόμους κατά τη διάρκεια των εκλογών και το είδαμε και αυτό, πάλι σε βάρος μου, μέσα από το διαδίκτυο με την ανάρτηση της κηδείας εκείνης. Νομίζω ότι πρέπει να ξέρει η κοινωνία ότι υπάρχουν αυτές οι προσπάθειες, ότι κάποιοι θέλουν ενδεχόμενα να μας περάσουν κάτω από τη δικτατορία του χρήματος για να τους απορρίψει η ίδια η κοινωνία, οι ίδιοι οι πολίτες, εγώ αυτό προσδοκώ, να απορρίψουν αυτές τις πρακτικές. Απ’ εκεί και πέρα θεωρώ ότι είναι υποχρέωση όλων των πολιτικών να αντιμετωπίζουμε τις εκλογές με βάση το ήθος και τις αρχές του διαλόγου, της διαφάνειας, αλλά και με προτάσεις και επιχειρήματα και όχι με μεθόδους που πραγματικά υποσκάπτουν τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς. Αυτή ήταν η προσπάθειά μου, αυτό το μήνυμα ήθελε να σταλεί, νομίζω η κοινωνία το έλαβε και θέλω να ελπίζω ότι η καταγγελία μου θα δώσει τέρμα σε αυτούς που επιχειρούν με τέτοιες πρακτικές να αλλάξουν τα πολιτικά μας ήθη.
Ερ: Ο εκ των ανθυποψηφίων σας, Νικόλας Παπαδόπουλος, είπε ότι εναπόκειται σε εσάς να καταθέσετε ή να δώσετε τα όποια στοιχεία κατέχετε.
Απ: Κατ’ αρχήν δεν έκανα αναφορά σε κανέναν υποψήφιο, ούτε σε συγκεκριμένο εκλογικό επιτελείο. Θα πρέπει κάποιους να τους προβληματίσει το γεγονός ότι χωρίς να κατονομάσω συγκεκριμένο επιτελείο οποιουδήποτε υποψηφίου, όλοι κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα, και οι πολίτες και οι δημοσιογράφοι και όλος ο κόσμος.
Ερ: Εσείς θα δώσετε συνέχεια σε αυτό το θέμα;
Απ: Όχι δεν βλέπω να υπάρξει συνέχεια, δεν μπορεί να υπάρξει συνέχεια εκτός και αν επαναληφθούν οι παρόμοιες πρακτικές.
Ερ: Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις θα προωθήσετε την επανέναρξη των συνομιλιών και πώς θα κινηθείτε τόσο στο εσωτερικό όσο και εκτός Κύπρου για να διασφαλίσετε ότι μια νέα διαδικασία θα οδηγήσει στη λύση;
Απ: Ο στόχος δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι η όποια λύση του Κυπριακού. Οι ξένοι ασφαλώς ενδιαφέρονται να λυθεί το Κυπριακό χωρίς να ενδιαφέρονται για την ποιότητα της λύσης. Εμάς πρέπει να μας ενδιαφέρει πρώτιστα η ποιότητα της λύσης γιατί μια κακή λύση θα είναι πρώτιστα πηγή προστριβών και διενέξεων και όχι, αν θέλετε, η βάση για ευημερία και ασφάλεια και ειρήνη τον τόπο μας.
Δεν πιστεύω ότι πρέπει οι συνομιλίες να συνεχίσουν απ’ εκεί που διακόπηκαν, αντίθετα. Με τις μονομερείς υποχωρήσεις τις οποίες έχουμε κάνει και επί προηγούμενης διακυβέρνησης και επί διακυβέρνησης Νίκου Αναστασιάδη και ιδιαίτερα με τις προτάσεις μας στο Κραν Μοντανά έχουμε ξεφύγει παντελώς απ’ αυτό που θα μπορούσε να λεχθεί ότι μας οδηγεί σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Αντίθετα έχουμε δεχθεί τέτοιες πρόνοιες όσον αφορά τη δομή του κράτους και όσον αφορά τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, που μας οδηγούν σε ένα συνταγματικό τερατούργημα, το οποίο θα κρατεί το κράτος υπό συνεχή παραλυσία. Εάν επαναληφθούν οι συνομιλίες απ’ εκεί που διακόπηκαν θα βρεθούμε ξανά μπροστά στο δίλημμα να δεχθούμε μία λύση η οποία θα είναι τουρκικών προδιαγραφών, για να υπάρξει λύση, ή σε ένα νέο αδιέξοδο το οποίο ελλοχεύει και εγκυμονεί κινδύνους, μεταξύ αυτών, για παράδειγμα η διεθνής κοινότητα να θεωρήσει ότι το Κυπριακό είναι ένα μη επιλύσιμο πρόβλημα, να μας κατατάξουν σε αυτή την κατηγορία προβλημάτων, κάτι που θα έλυνε τα χέρια της Τουρκίας για άλλες λύσεις, μη αποκλειομένης και της προσάρτησης αν το επιτρέπουν τα διεθνή γεγονότα και το διεθνές περιβάλλον.
Η πρότασή μου είναι ότι θα πρέπει να δοθεί κατ’ αρχήν ο λόγος στο λαό, να αποφασίσει αν συμφωνεί ή όχι με τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία όπως βρίσκεται σήμερα υπό διαπραγμάτευση και αυτό μπορεί να γίνει μέσα από ένα δημοψήφισμα. Και πρόθεσή μου είναι αυτό να γίνει μέσα στους πρώτους τέσσερις με πέντε μήνες της διακυβέρνησής μου, να δοθεί χρόνος για να γίνει ένας διάλογος και να παρατεθούν τα υπέρ και τα κατά αυτής της λύσης από τους υποστηρικτές αλλά και από αυτούς που την απορρίπτουν, να ενημερωθεί πλήρως ο λαός και να αποφασίσει. Αν ο λαός αποφασίσει ότι απορρίπτει τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ως μοντέλο λύσης, τότε θα πρέπει να ενημερωθεί και η διεθνής κοινότητα και η ΕΕ για την απόφαση του λαού μας και να καταθέσουμε ταυτόχρονα τη βούληση και την ετοιμότητά μας να αρχίσουμε ένα νέο διάλογο, μια νέα προσπάθεια πάνω σε άλλη βάση λύσης του Κυπριακού. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα όλοι γνωρίζουν ότι τον πρώτο και τελευταίο λόγο πρέπει να τον έχει ο λαός και θα σεβαστούν την απόφαση του λαού μας. Το είδαμε και στην περίπτωση του Brexit, οι πλείστοι των Ευρωπαίων ηγετών ήθελαν επανάληψη του δημοψηφίσματος γιατί δεν συμφωνούσαν με την απόφαση των Βρετανών για έξοδο από την ΕΕ. Τελικά όμως όλοι αποδέχθηκαν τη βούληση του βρετανικού λαού και διαπραγματεύονται την έξοδο από την ΕΕ. Άρα, η δική μου η θέση είναι ότι πρέπει να θέσουμε το Κυπριακό σε άλλη βάση. Η Τουρκία είτε με διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία είτε με άλλο μοντέλο λύσης του Κυπριακού, όπως είναι το ενιαίο κράτος, δεν πρόκειται να συναινέσει οικειοθελώς σε καμία λύση, η οποία δεν της εξασφαλίζει τον πλήρη έλεγχο επί ολόκληρης της Κύπρου. Αυτή τη λύση επιδιώκει η Τουρκία, είναι αυτός ο λόγος που κανένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ούτε Γιώργος Βασιλείου, ούτε ο Γλαύκος Κληρίδης, ούτε ο Δημήτρης Χριστόφιας, ούτε ο Νίκος Αναστασιάδης και αναφέρομαι σε πολιτικούς και σε Προέδρους που κανένας δεν αμφισβητούσε – όχι πως αποδέχομαι την αμφισβήτηση για τον Τάσσο Παπαδόπουλο και τον Σπύρο Κυπριανού - αλλά κανένας δεν αμφισβητεί ότι επιδίωκαν λύση, κανένας δεν έχει υπογράψει το όποιο σχέδιο λύσης, γιατί απλούστατα συνειδητοποίησαν στο τέλος του δρόμου τι πραγματικά επιδιώκει η Τουρκία.
Αν θέλουμε πραγματικά να ανοίξει ο δρόμος για μια δίκαιη λύση ένας τρόπος υπάρχει, να καταστήσουμε την κατοχή ασύμφορη στην Τουρκία. Μόνο όταν θίξουμε τα πραγματικά και μεγάλα άλλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της Τουρκίας θα μπει στον προβληματισμό η Τουρκία κατά πόσον της συμφέρει να συνεχίσει αυτή την αδιάλλακτη πολιτική, αυτή την επεκτατική πολιτική απέναντι στην Κύπρο και να χάνει άλλα οφέλη από την ΕΕ ή κατά πόσον θα πρέπει να δείξει πνεύμα συναίνεσης για να κερδίζει στις σχέσεις της με την ΕΕ. Αυτή είναι η προσέγγισή μου. Όσοι πιστεύουν ότι μπορούμε να πείσουμε την Τουρκία με επιχειρήματα και με μονομερείς υποχωρήσεις για να δεχθεί μια δίκαιη και καλή λύση του Κυπριακού, τρέφουν αυταπάτες.
Ερ: Πώς θα διαχειριστείτε την οικονομία έτσι ώστε να υπάρχει βελτίωση των οικονομικών δεικτών, ανάπτυξη όλων των τομέων της οικονομίας και προώθηση μέτρων που να στηρίξει το βιοτικό επίπεδο ιδιαίτερα των ομάδων του πληθυσμού που πλήγηκαν από την κρίση, με ταυτόχρονη προσέλκυση επενδύσεων και μείωση της ανεργίας;
Απ: Ήρθε η ώρα να σχεδιάσουμε πλέον ένα νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, το οποίο δεν θα στηρίζεται αποκλειστικά και μόνον στις υπηρεσίες και μάλιστα σε κάποιους τομείς των υπηρεσιών, γιατί τώρα η όποια ανάπτυξη, και είχαμε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, στηρίχθηκε στον τουρισμό, εν μέρει στη ναυτιλία, και στο χρηματοοικονομικό τομέα. Αυτό το μοντέλο μας έδειξε τα δόντια του το 2013. Για να αναπτυχθούν όλοι οι τομείς της οικονομίας πρέπει να στηριχθούμε στο ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα. Δεν παράγομε προϊόντα που ανταγωνίζονται στην τιμή, δεν μπορούμε να είμαστε η πιο φθηνή, ούτε στις υπηρεσίες, ούτε στα γεωργοκτηνοτροφικά, ούτε στα βιομηχανικά προϊόντα. Μπορούμε όμως, αν επενδύσουμε σωστά στην έρευνα και στην καινοτομία και δημιουργήσουμε τις απαραίτητες υποδομές, όπως ξεκίνησα τότε ως Υπουργός Εμπορίου να δημιουργήσουμε το τεχνολογικό πάρκο της Κύπρου, που το άφησαν και το εγκατέλειψαν δυστυχώς, να δημιουργήσουμε τέτοια προϊόντα, που η ζήτησή τους να μην επηρεάζεται από την τιμή, αλλά από την ποιότητα. Διαθέτουμε το πιο σημαντικό πλεονέκτημα που είναι το ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό. Το Ισραήλ μας δίνει ένα παράδειγμα σε αυτό. Για να προσελκύσουμε επενδύσεις θα πρέπει να περάσουμε, επιτέλους, στην ψηφιακή οικονομία. Πρέπει να γίνει η ψηφιακή μεταρρύθμιση στην Κύπρο, είναι αδιανόητο το 2018 η Κύπρος να μην έχει ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Είμαστε από τις τελευταίες χώρες, όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά διεθνώς. Δεν μπορούμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί χωρίς την τεχνολογία, η τεχνολογία, η ηλεκτρονική μεταρρύθμιση θα καταργήσει σε μεγάλο βαθμό και τη γραφειοκρατία. Ένας από τους λόγους που δεν μπορούμε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις είναι η γραφειοκρατία. Υπάρχουν διαδικασίες και νόμοι που ήρθε ο καιρός πλέον να τις καταργήσουμε. Έχω καταθέσει πρόταση, η οποία καταργεί και την πολεοδομική άδεια και την άδεια οικοδομής και με τροποποίηση της νομοθεσίας να αναλάβουν την ευθύνη έναντι του νόμου σε προσωπικό επίπεδο ο μελετητής του έργου, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους λογιστές, που υπογράφουν βιβλία των εταιρειών.
Σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους σήμερα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ). Έχω καταθέσει πρόταση για τη δημιουργία ενός οργανισμού, ενός ταμείου χρηματοοικονομικών διευκολύνσεων όπου όσοι ήταν συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους, φυσικά και νομικά πρόσωπα, που δικαιούνται και έχουν υποθήκη το επαγγελματικό τους υποστατικό ή την πρώτη κατοικία να αιτηθούν σε αυτό τον οργανισμό και αν εγκριθούν να μπορεί αυτός ο οργανισμός να εξασφαλίσει την εξαγορά του δανείου τους από την τράπεζα, με ένα κούρεμα της τάξης του 50% ή του 60%. Ο οφειλέτης θα έχει αυτό το μεγάλο όφελος του 50% ή του 60% κουρέματος του δανείου του και θα προστατευτεί η πρώτη τους κατοικία. Οι τράπεζες θα έχουν και αυτές το όφελός τους, θα εισπράξουν χρήματα, θα έχουν υψηλή ρευστότητα εκεί που θα ανέμεναν ένα δάνειο να αποπληρωθεί στα 10 – 15 χρόνια, και αν τα εισέπρατταν στα 10-15 χρόνια, και ένα δεύτερο πλεονέκτημα για τις τράπεζες είναι ότι καθαρίζει το χαρτοφυλάκιό τους από τα ΜΕΔ. Αυτό μπορεί να γίνει σήμερα γιατί οι τράπεζες έχουν κάνει μεγάλες προβλέψεις για τα ΜΕΔ στους λογαριασμούς τους και είναι υποχρέωσή τους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξήσουν ακόμα περισσότερο τις προβλέψεις. Θα ήθελα να σημειώσω εδώ ότι σε αντίθεση με τον Υπουργό Οικονομικών και με άλλους υποψήφιους, δεν θα συνεισφέρει οικονομικά το κράτος, το βάρος θα το σηκώσουν οι ίδιες οι τράπεζες που επωφελήθηκαν και τα κεφάλαια θα εξευρεθούν από επενδυτές, οι οποίοι θα εξασφαλίσουν κέρδος από αυτά τα δάνεια, θα είναι κερδοφόρος οργανισμός και θα έχουν ως κίνητρο την παραχώρηση από το κράτος του πλεονεκτήματος να είναι αφορολόγητα τα κέρδη τους από αυτό το ταμείο.
Ερ: Μιλάτε για προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών. Το κούρεμα της αξίας των δανείων δεν θα είναι στο 50%, αλλά περισσότερο. Διαφορετικά θα είχαμε ήδη πωλήσεις δανείων διότι αυτή τη στιγμή οι προβλέψεις είναι στο 50%, αλλά οι επενδυτές ζητούν χαμηλότερες τιμές.
Απ: Όχι. Υπάρχουν δύο κατηγορίες επενδυτών, οι παραδοσιακοί επενδυτές, οι οποίοι επενδύουν μεσοπρόθεσμα για 10 ή 15 χρόνια και ικανοποιούνται με ένα κέρδος από 5% μέχρι 12% και σε αυτούς θα απευθυνθούμε. Αυτοί στους οποίους αναφέρεστε είναι τα λεγόμενα hedge funds. Αυτά δημιουργούνται, συστήνονται, για μια διάρκεια ζωής 5 με 7 χρόνων. Τα hedge funds όντως προσφέρουν στην εξαγορά ενυπόθηκων δανείων περίπου το 10% της αξίας τους με μέγιστο το 20%. Γι’ αυτό οι τράπεζες δεν προχώρησαν με τα hedge funds διότι θα χρειάζονταν ανακεφαλαιοποίηση οι ίδιες οι τράπεζες. Αν δεν γίνει αυτό που εισηγούμαι τώρα και αν δεν πάρει πρωτοβουλία η κυβέρνηση, μάλιστα είχα καλέσει τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να το πάρει από τώρα ή να καταθέσει άλλη παρόμοια πρόταση, τότε να με θυμηθείτε μετά τις εκλογές θα προχωρήσουν οι τράπεζες με τα hedge funds, γιατί έχουν ήδη κάνει υψηλές προβλέψεις και είναι έτοιμες κάποιες τουλάχιστον τράπεζες να αντέξουν μια επιπλέον ζημιά της τάξης του 20%. Έχει ήδη μια τράπεζα πωλήσει δάνεια, ένα σημαντικό πακέτο και δεν έχει ανακοινώσει την τιμή πώλησης και μου προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η Κεντρική Τράπεζα δεν υποχρέωσαν ως οφείλουν από το νόμο την τράπεζα αυτή να ανακοινώσει την τιμή πώλησης. Είναι υποχρεωμένη η τράπεζα να ανακοινώσει την τιμή πώλησης.
Έχω προτείνει οκτώ συγκεκριμένα μέτρα για μείωση της ανεργίας, που δεν έχουν κόστος για το κράτος, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σε σύντομο χρόνο θέσεις εργασίας, όπως είναι για παράδειγμα η κατάργηση της ποινής αποκοπής 12% της σύνταξης σε όσους θέλουν να αφυπηρετήσουν πρόωρα από τη δημόσια υπηρεσία ή τη δημόσια εκπαίδευση. Οι νέοι που θα εισαχθούν στη δημόσια υπηρεσία ή στην δημόσια εκπαίδευση θα εισαχθούν σε χαμηλότερες κλίμακες και άρα θα κάνει και εξοικονόμηση το κράτος. Καταθέσαμε οκτώ τέτοιες προτάσεις που θα μπορούν να οδηγήσουν στην απάμβλυνση της ανεργίας μέσα σε σύντομο χρόνο. Και έχω δώσει και 25 συγκεκριμένες προτάσεις, που είναι προτεραιότητα του πρώτου χρόνου διακυβέρνησης, που στόχο έχουν, ακριβώς, να απαμβλύνουν τα κοινωνικά προβλήματα και να βελτιώσουν άμεσα την ποιότητα ζωής ιδίως των ευάλωτων ομάδων.
Ερ: Στον τομέα της ενέργειας τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει για να βελτιωθεί ή αν θέλετε να επισπευσθεί η εκμετάλλευση και η αξιοποίηση του φυσικού μας αερίου;
Απ: Κατ’ αρχήν να πω ότι θα πρέπει να τηρηθούν με αυστηρότητα τα χρονοδιαγράμματα που υπάρχουν στα συμβόλαια που υπέγραψαν οι εταιρείες. Η Noble Energy δεν τήρησε τα χρονοδιαγράμματα, θα έπρεπε ήδη να έχει προχωρήσει εδώ και καιρό στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αφροδίτη και κακώς η κυβέρνηση δεν επέμεινε και δεν εφάρμοσε τη συμφωνία που υπέγραψε η Noble. Θα πρέπει να τηρηθούν με αυστηρότητα τα χρονοδιαγράμματα όσον αφορά τις γεωτρήσεις στα υπόλοιπα οικόπεδα που έχουν εκχωρηθεί στο δεύτερο και τρίτο διαγωνισμό αδειοδότησης. Κακώς η κυβέρνηση Αναστασιάδη είχε αναστείλει, με δική της πρωτοβουλία μάλιστα, το πρόγραμμα της ΕΝΙ, τότε που ήλθε το Μπαρμπαρός. Δεν θα πρέπει να βιαστούμε να δεσμεύσουμε τον πλούτο που φιλοξενεί η κυπριακή ΑΟΖ για ένα ή δύο αγωγούς ως διαδικασία ή τρόπο εμπορικής αξιοποίησής του.
Οι μεγάλες εταιρείες γνωρίζω ότι από τα δεδομένα που έχουν, τις έρευνες που έκαναν στα οικόπεδα που εξασφάλισαν, ότι έχουν πολύ μεγάλες προσδοκίες, πάρα πολύ μεγάλες προσδοκίες. Εάν επαληθευτούν οι προσδοκίες έστω και μερικώς αυτών των εταιρειών, τότε θα πρέπει πρώτη μας προτεραιότητα να είναι η δημιουργία τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο. Το τερματικό υγροποίησης θα προσφέρει πολλαπλά οφέλη στην κυπριακή οικονομία. Πρώτο θα προσφέρει επιστημονικές θέσεις εργασίας και όχι μόνο, με καλούς μισθούς. Δεύτερο επιτρέπει την ανάπτυξη γύρω από τερματικό υγροποίησης πολλών άλλων βιομηχανιών που έχουν ως πρώτη ύλη το φυσικό αέριο, όπως οι βιομηχανίες που παράγουν πλαστικά και θα έχουν εξαγωγικό χαρακτήρα και άρα θα υπάρξει μια επιπρόσθετη αξία στο φυσικό αέριο. Και τρίτον θα μας επιτρέψει να διαδραματίσουμε και έναν γεωπολιτικό ρόλο ως ενεργειακός κόμβος. Αυτό πρέπει να είναι κατά την άποψή μου η κύρια προτεραιότητα του κράτους και αν υπάρχει περίσσευμα, αν όντως έχουμε τόσα πολλά αποθέματα, όπως ελπίζουν και εκτιμούν οι εταιρείες, τότε να γίνει και αγωγός προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας και της Ιταλίας. Όμως δεν θα πρέπει να περιοριστούμε στην αγορά της Ευρώπης. Η αγορά της Ευρώπης είναι φθηνή αγορά και θα έχουμε ανταγωνιστούμε το ρωσικό φυσικό αέριο, που δεν είναι ιδιαίτερα ακριβό. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο μας επιτρέπει να εξαγάγουμε σε απομακρυσμένες περιοχές της ΕΕ με πιο ψηλές τιμές, αλλά και στις αγορές της Ασίας που η τιμή είναι πολύ πιο ψηλή, ενώ το κόστος των μεταφορικών σήμερα είναι πάρα πολύ χαμηλό.
Έχω μια πληροφορία, και αυτό πρώτη φορά το λέω, ότι το αρχικό συμβόλαιο που είχε υπογράψει η Noble με τη Δημοκρατία, που ήταν καταμερισμός των ποσοτήτων και ο καθένας εμπορευόταν τις ποσότητές του όπως ήθελε, διαφορετικά και ανεξάρτητα η Noble και διαφορετικά και ανεξάρτητα η Δημοκρατία, ότι έχει αλλάξει στην πορεία αυτό το συμβόλαιο και έχει μετατραπεί σε συμφωνία καταμερισμού του κέρδους (profit-sharing agreement) και η διαχείριση έχει δοθεί εξ ολοκλήρου στη Noble. Δεν ξέρω αν ευσταθεί αυτή η πληροφορία, η πηγή μου είναι πολύ καλή, αλλά θα ήταν σωστό και απαραίτητο να γίνει έλεγχος από τον Γενικό Ελεγκτή. Αν όντως έχει αλλάξει το συμβόλαιο μετά την υπογραφή του γιατί άλλαξε και να γίνει μια σύγκριση αν είναι προς όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας ή σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ερ: Επί δική σας Υπουργίας έκλεισε το συμβόλαιο με τη Noble;
Απ: Εγώ είχα προκηρύξει το διαγωνισμό αδειοδότησης μετά τις έρευνες που κάναμε μυστικά, έλαβε μέρος η Noble, ξεκινήσαμε διαπραγματεύσεις με την Noble, η συμφωνία ολοκληρώθηκε επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια. Ξέρω ότι το αρχικό συμβόλαιο, μας συμβούλεψαν όλοι οι εμπειρογνώμονες να ήταν στη βάση της κατανομής της παραγωγής (production-sharing agreement) έτσι υπογράφηκε, αυτό λένε οι πληροφορίες μου αλλά στην πορεία υπογράφηκε δεύτερο συμβόλαιο που μας μεταφέρει από τον καταμερισμό της παραγωγής στον καταμερισμό των κερδών. Και θεωρώ ότι επειδή μιλούμε για πάρα πολλά δισεκατομμύρια, για δεκάδες δισεκατομμύρια υπόθεση, θα πρέπει να γίνει ένας σοβαρός έλεγχος από τον Γενικό Ελεγκτή για τους λόγους αλλαγής του συμβολαίου και αν όντως εξυπηρετούνται ή όχι τα οικονομικά συμφέροντα της χώρας μας.
Ερ: Πριν πέντε χρόνια είχατε υποβάλει εισήγηση για προπώληση. Ισχύει ακόμη αυτή η πρόταση;
Απ: Ασφαλώς και ισχύει και θα θυμάστε ότι δημόσια πριν από περίπου ενάμισι με δύο χρόνια όταν ο κ. Λακκοτρύπης μας ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση διαπραγματεύεται προπώληση φυσικού αερίου διαρκείας 25 χρόνων και αξίας €12,5 δισεκατομμυρίων, όχι μόνο είχα στηρίξει αυτή τη διαδικασία και τη διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο αλλά είχα παροτρύνει τον Υπουργό Ενέργειας να υπογράψουμε αυτή τη συμφωνία το ταχύτερο δυνατό, έστω και αν υπήρχε μια μικρή διαφορά μερικών εκατομμυρίων γιατί μιλούμε για ποσά μερικών δισεκατομμυρίων. Δυστυχώς η καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις επέτρεψε στην Αίγυπτο να ανακαλύψει το δικό της μέγα κοίτασμα, το Ζορ, και δεν χρειάζεται πλέον δυστυχώς το φυσικό αέριο της Κύπρου. Άρα, πρέπει να γίνει προπώληση. Πέραν τούτου, γιατί δεν επινόησα την ιδέα της προπώλησης, αυτή είναι η διεθνής πρακτική για να αναπτυχθεί η απαραίτητη υποδομή για εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Τι έκανε η Ρωσία στο βόρειο Ιράκ, στο κουρδικό Ιράκ; Προαγόρασε όλες τις ποσότητες που υπάρχουν. Τι έκανε η Κίνα με τη Ρωσία; Η Κίνα αγόρασε το πιο μεγάλο συμβόλαιο που έγινε ποτέ, αξίας €500 δις, προπώλησης ή προαγοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία και αφού έγινε η συμφωνία τότε και μόνον ξεκίνησαν να κατασκευάζονται οι αγωγοί από τη Ρωσία μέσω της Σιβηρίας για να πάνε στην Κίνα. Κανένας δεν θα έλθει να βάλει επένδυση δισεκατομμυρίων σε υποδομή, αν δεν μπορούμε εμείς να αποδείξουμε ότι έχουμε ήδη κλειστά συμβόλαια, ότι έχουμε αγοραστές. Γιατί οι αγωγοί εξοφλούνται ουσιαστικά από τη ροή του φυσικού αερίου. Ξέρω ότι προσπάθησε η κυβέρνηση να κάνει προπώληση με την Ιορδανία, γίνεται πολύ πιο δύσκολο γιατί είναι σχεδόν αδύνατο για πολιτικούς λόγους να υπάρξει ο αγωγός που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κύπρο στην Ιορδανία. Άρα ο μόνος τρόπος να πωλήσουμε στην Ιορδανία είναι το υγροποιημένο, όμως δεν έχει παρθεί απόφαση για να γίνει το τερματικό, γίνονται προσπάθειες, πρέπει να κλείσει συμβόλαια πρέπει να γίνει η προπώληση.
Ερ: Εσωτερική διακυβέρνηση: υπάρχει η κρίση των θεσμών, έλλειψη εμπιστοσύνης στους πολιτικούς και την πολιτική. Ποια μέτρα θα πάρετε για να βελτιώσετε αυτή την εικόνα και την ποιότητα εξυπηρέτησης του κοινού;
Απ: Πέραν της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, που ήδη ανάφερα, θα πρέπει να εισαχθεί στην ευρύτερη δημόσια υπηρεσία η αρχή της αστικής ευθύνης για όσους ασκούν εξουσία και δεν αναφέρομαι μόνο στα πολιτικά πρόσωπα, αναφέρομαι και στους Γενικούς Διευθυντές, τα διευθυντικά στελέχη, τα μέλη των ημικρατικών οργανισμών, τα μέλη της ΕΔΥ, της ΕΥ. Όσοι ασκούν δημόσια εξουσία ή διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα πρέπει να φέρουν προσωπική αστική ευθύνη για τις αποφάσεις και τις παραλείψεις τους.
Έτσι θα μπει τάξη, θα σταματήσει το ρουσφέτι και θα περιοριστεί η διαπλοκή και η διαφθορά, οι μίζες. Γιατί σήμερα όλοι αυτοί που μετέχουν στα διάφορα πόστα νοιώθουν ότι εάν κάνουν οποιοδήποτε λάθος, οποιοδήποτε και αν ευνοήσουν, είτε στις προαγωγές, είτε στις προσλήψεις, είτε μια εταιρεία σε βάρος άλλης παράτυπα για να πάρουν ενδεχόμενα μίζες, δεν θα φέρουν καμία ευθύνη, η αγωγή θα ασκηθεί κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, όχι κατά εκείνων που πήραν την απόφαση.
Το δεύτερο που πρέπει να γίνει είναι να εφαρμοστεί το ανακλητό και επειδή αυτά που διακηρύσσω τα μετατρέπω σε πράξη, το διακήρυξα από το 2013 και ένα μήνα μετά τη εκλογή του στη Βουλή κατέθεσα πρόταση νόμου για εφαρμογή του ανακλητού. Να δώσουμε την εξουσία στους πολίτες, με τη συλλογή υπογραφών να μπορούν να αναπέμψουν, να στείλουν σπίτι του τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αν αυτός τους έχει ξεγελάσει, τους έχει απογοητεύσει, άλλα τους είχε υποσχεθεί, άλλη πολιτική να εφαρμόσει και άλλη εφαρμόζει. Με αυτό τον τρόπο, ναι, θα καταστούν και οι πολιτικοί πιο σοβαροί και υπεύθυνοι, υπόλογοι στο λαό και οι πολίτες θα αποκτήσουν πραγματικό και ουσιαστικό ρόλο. Αν θέλουμε λοιπόν τη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική θα πρέπει η συμμετοχή να μην είναι μόνο με την ψήφο, θα πρέπει να τους δώσουμε και εργαλεία πραγματικής συμμετοχής, όπως είναι και η πρότασή μου για τη συμμετοχή τους στη διαμόρφωση νομοσχεδίων, να αναρτώνται τα νομοσχέδια σε μια ιστοσελίδα, να αναρτώνται για έναν ή δύο μήνες, να έχει την ευχέρεια ο κάθε πολίτης, και έχουμε πολύ μορφωμένο λαό, να κάνει τα σχόλια του, να καταθέτει τις προτάσεις του και αυτές οι προτάσεις και σχόλια να μεταφέρονται στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή κατά τη συζήτηση των νομοσχεδίων. Πρέπει να εμβαθύνουμε και να διευρύνουμε τη δημοκρατία, αν θέλουμε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στην πολιτική. Και τέλος, θα πρέπει να τερματιστεί αυτή η αναχρονιστική νοοτροπία του παλαιοκομματικού κατεστημένου που θέλει να ελέγχει τα πάντα, από τα Διοικητικά Συμβούλια των ημικρατικών οργανισμών, την ΕΔΥ και όποια άλλη ανεξάρτητη αρχή του κράτους, μέχρι και Συνδέσμους Γονέων νηπιαγωγείων.
Ερ: Σε ποιες κινήσεις θα προβείτε τόσο σε διπλωματικό και σε πολιτικό επίπεδο ,στην Κύπρο και διεθνώς, ώστε να βελτιωθούν οι συμμαχίες και συνεργασίες της Κύπρου με άλλα κράτη προς όφελος της Κύπρου;
Απ: Οι διεθνείς σχέσεις είναι ένα πάρε – δώσε, υπηρετούνται μέσα από τη δημιουργία αμοιβαίου οφέλους και αυτή πρέπει να είναι η πολιτική μας. Ήταν δική μου πρωτοβουλία να υπογράψουμε συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τη Γαλλία και είδαμε τα οφέλη. Παρόμοια συμφωνία, εάν ζούσε ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος, εάν κέρδιζε τις εκλογές το 2008, θα είχαμε και με τη Ρωσία. Έχουμε ένα μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, τη γεωγραφική μας θέση σε μια ευαίσθητη περιοχή μας δίνει γεωστρατηγική και γεωπολιτική αξία, σήμερα την εκμεταλλεύονται οι Βρετανοί με τις βάσεις και την επιβουλεύεται η Τουρκία, θα πρέπει να την αξιοποιήσουμε εμείς προς δικό μας όφελος.
