Του Απόστολου Τομαρά
Σε τροχιά υλοποίησης έχει εισέλθει ο εκσυγχρονισμός δυο κορυφαίων ανεξάρτητων θεσμών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σχεδόν δέκα μήνες μετά τον διορισμό της Επιτροπής Νομικών που επεξεργάστηκε ο πλαίσιο των αλλαγών που θα γίνουν σε Νομική και Ελεγκτική Υπηρεσία το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε τα νομοσχέδια που ετοιμάσθηκαν τα οποία θα σταλούν στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση. Οι αλλαγές που θα συντελεστούν στους δυο ανεξάρτητους θεσμούς χαρακτηρίζονται κομβικής σημασίας κλείνοντας κενά και διαρθρώνοντας στρεβλώσεις που κατά καιρούς προκάλεσαν έντονο δημόσιο διάλογο σε πολιτικό και νομικό επίπεδο. Η Επιτροπή που επεξεργάστηκε το πλαίσιο αλλαγών απαρτίστηκε από πέντε μέλη, τρείς νομικούς και δυο Εισαγγελείς της Δημοκρατίας. Τους
- Δρ Ευάγγελο Βενιζέλο, Νομικό / Καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου
- Πολύβιο Πολυβίου, Δικηγόρο / πρώην Καθηγητή Πανεπιστημίου
- Δρ Αχιλλέα Αιμιλιανίδη, Δικηγόρο / Καθηγητή Πανεπιστημίου
- Έλενα Παπαγεωργίου, Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
- Γιάννα Χατζηχάννα, Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
Οι αλλαγές σε Νομική
Στην κυβέρνηση οι επερχόμενες αλλαγές χαρακτηρίζονται θεσμικές τομές με τις σημαντικότερες να αφορούν τη Νομική Υπηρεσία η οποία μετά τη ψήφιση των νομοσχεδίων αλλάζει ριζικά:
- Ο Γενικός Εισαγγελέας και ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας παραμένουν νομικοί σύμβουλοι του κράτους και προΐστανται της Νομικής Υπηρεσίας.
- Δημιουργείται θέση Γενικού Δημόσιου Κατήγορου και Βοηθού Δημόσιου Κατήγορου, οι οποίοι αναλαμβάνουν αποκλειστικά τον διωκτικό ρόλο που σήμερα έχει ο Γενικός Εισαγγελέας. Πρόνοια που κάνει πράξη την απαίτηση του νομικού κόσμου της Κύπρου για διαχωρισμό νομικού συμβούλου του κράτους και Κατηγόρου.
- Θεσπίζεται θητεία οκτώ ετών για Γενικός, Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, Δημόσιο Κατήγορο και Βοηθό Δημόσιου Κατηγόρου.
- Ιδρύεται Εισαγγελικό Συμβούλιο, τόσο στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, όσο και στην Υπηρεσία του Γενικού Δημοσίου Κατηγόρου, με αρμοδιότητα για τους διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις, τοποθετήσεις, αποσπάσεις, απολύσεις και άσκηση πειθαρχικής εξουσίας των Λειτουργών εκάστης Υπηρεσίας.
- Οι τέσσερις αξιωματούχοι, Γενικός και Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, όπως επίσης ο Γενικός και ο Βοηθός Δημόσιος Κατήγορος, θα διορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης το Γραφείο του Δημόσιου Κατηγόρου θα λειτουργήσει μέχρι τα τέλη του 2027.
Οι αλλαγές σε Ελεγκτική
Σημαντικές είναι και οι αλλαγές που προνοούν τα νομοσχέδια που αφορούν την Ελεγκτική Υπηρεσία. Στα σημαντικά συγκαταλέγεται κατά τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης η αυτονόμηση της Υπηρεσίας. Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:
- Πρόνοια για την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού της χωρίς την εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας.
- Καθορισμό οκταετούς θητείας στο αξίωμα του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού τους.
- Ίδρυση Ελεγκτικού Συμβουλίου, το οποίο αποτελείται από τρία (3) μέλη.
- Η θητεία των μελών είναι πενταετής (5), χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού.
- Καθορισμό, μεταξύ άλλων, των απαιτούμενων προσόντων του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή ως επίσης των Μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου.
- Καταγραφή των αρμοδιοτήτων του Γενικού Ελεγκτή και των μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου, ως επίσης της λειτουργίας του.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Επί των αλλαγών σε Νομική και Ελεγκτική Υπηρεσία που ανακοινώθηκαν δεν σημειώθηκαν αντιδράσεις από το νομικό κόσμο προφανώς για να δοθεί χρόνος μελέτης τους. Ωστόσο κατά την διάρκεια των διεργασιών σύνταξης του πλαισίου από την Επιτροπή είχαν εκφραστεί ανησυχίες και προβληματισμοί για το ενδεχόμενο να προκύψουν κυρίως συνταγματικά ζητήματα. Ο κ. Βελάρη εντόπιζε δυσκολίες στο διαχωρισμό του διπλού ρόλου του Γενικού Εισαγγελέα ως συμβούλου της κυβέρνησης και ως δημόσιου κατήγορου. Κατά τον κ. Βελάρη το συγκεκριμένο μοντέλο δεν μπορεί να προχωρήσει μιας και κατά τον ίδιο θα προκύψει Συνταγματικό ζήτημα. Για τις αλλαγές στην Ελεγκτική Υπηρεσία ο κ. Βελάρης δεν εντόπιζε δυσκολίες μιας και η κατεύθυνση που είχε δοθεί δεν έρχεται σε σύγκρουση με τις πρόνοιες του Συντάγματος.
