Γράφει η Ελένη Σαμπάνη
Αν μπήκες χθες στο Instagram, σίγουρα νόμιζες ότι βλέπεις το ίδιο story ξανά και ξανά. Ολοι έσπευσαν να ανεβάσουν τα γραφήματα με τους αγαπημένους καλλιτέχνες τους, τα πιο παιγμένα τραγούδια και τα είδη που ξεχώρισαν στο Spotify.
Η ετήσια ανασκόπηση της μουσικής υπηρεσίας, που κάθε Δεκέμβριο γίνεται viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συγκεντρώνει και παρουσιάζει τα στατιστικά στοιχεία από όσα άκουσες μέσα στους τελευταίους μήνες: από τις συνολικές ώρες ακρόασης μέχρι τα κορυφαία άλμπουμ του καθενός προσωπικά.
Η πρωτοτυπία
Στη φετινή ανασκόπηση, όμως, ένα νέο στοιχείο έκλεψε την παράσταση – η λεγόμενη «ακροαματική ηλικία», με τους περισσότερους χρήστες να μπαίνουν στον πειρασμό να δουν πόσων ετών είναι ανάλογα με τη μουσική που ακούν και σύμφωνα πάντα με τους υπολογισμούς του Spotify. Ετσι, κάποιος 24χρονος είδε να «γίνεται» 90 ετών μουσικά, ενώ μια γυναίκα 30 ετών εμφανίστηκε ως 15χρονη, με τους αριθμούς αυτούς να αντικατοπτρίζουν τη μουσική τους ταυτότητα με βάση τις δεκαετίες που κυκλοφόρησαν τα τραγούδια που άκουσαν και τα μουσικά είδη που ξεχώρισαν μέσω της εφαρμογής.
«Μας έκανε άνω-κάτω και είχε πολύ πλάκα. Το αγόρι μου μού είπε ότι είμαι πολύ μεγάλη γι’ αυτόν», αναφέρει χαριτολογώντας η 24χρονη Νάσια Κίσσα, στην οποία το Spotify ανακοίνωσε ότι είναι σχεδόν μία δεκαετία μεγαλύτερη μουσικά σε σχέση με την πραγματική της ηλικία. «Η λίστα μου είχε λίγο απ’ όλα. Παύλο Παυλίδη, Σκιαδαρέσες, Αννα Βίσση, αλλά επειδή είχα ακούσει πάρα πολύ Μέλισσες και συγκεκριμένα τα πρώτα τους άλμπουμ, το 2000 φαίνεται να ήταν η μουσική χρονιά μου», μας λέει.
Παρ’ όλα αυτά θεωρεί τα αποτελέσματα μεροληπτικά σε κάποιον βαθμό, καθώς «μπορεί να σε παρουσιάζει λάτρη ενός είδους μόνο και μόνο επειδή το άκουσες πολύ σε μια συγκεκριμένη φάση, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να έχεις πιο ποικιλόμορφο γούστο. Για εμένα, η εφαρμογή είναι συντροφιά κυρίως από Ιανουάριο μέχρι Ιούνιο, τότε που δουλεύουμε πολύ και τρέχουμε στη καθημερινότητά μας, μπαίνουμε κάθε μέρα στα μέσα, πάμε στο γυμναστήριο κ.λπ. Το καλοκαίρι, αν το σκεφτείς, είμαστε περισσότερο έξω, στα μαγαζιά, δεν είμαστε συνεχώς με ακουστικά και Spotify».
Ο 26χρονος Ζιάντ μπιν Ναντάντ από το Μαρόκο, από την άλλη, είδε το Spotify να τον κατατάσσει στους 70άρηδες. «Δεν ξαφνιάστηκα όταν είδα το αποτέλεσμα του Spotify Wrapped, γιατί αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό τις μουσικές μου συνήθειες. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι η ακροαματική ηλικία λέει περισσότερα για μια “εκδοχή” του εαυτού μου, παρά για το σύνολο της μουσικής που ακούω», σχολιάζει και προσθέτει ότι «στη δική μου περίπτωση, ο κορυφαίος καλλιτέχνης που εμφανίστηκε ήταν ο Φρανκ Σινάτρα, ενώ το μουσικό είδος που κυριάρχησε ήταν η σόουλ. Οσο για το άλμπουμ, ξεχώρισε εκείνο του Γαλλοαλγερινού ράπερ Tif με τίτλο “1.6”».
Η «39χρονη» 19χρονη
Η 19χρονη Ελενα Σαμπάνη (σ.σ. πρόκειται για συνωνυμία) είδε το Spotify να την παρουσιάζει ως 39χρονη ακροάτρια, με κορυφαίο καλλιτέχνη τον Sicario, ενώ στη συνέχεια εμφανίστηκαν οι The Weeknd και Saske. «Πάνω-κάτω τα ίδια έβγαλε και στους φίλους μου. Δεν μπορώ να πω ότι δεν ξαφνιάστηκα όταν είδα αυτή την ηλικία, αφού θεωρούσα ότι ακούω κυρίως νεανική μουσική. Τελικά δεν είμαστε μια παρέα δευτεροετών φοιτητών, αλλά μάλλον μία παρέα σαραντάρηδων», σχολιάζει με χιούμορ.
Ο «νεότερος»
Αν και πολλοί είδαν το Spotify να τους «μεγαλώνει», ο 31χρονος Πάνος Τσιρώνης εμφανίστηκε ως 18άρης. «Αναμενόμενο για εμένα, αφού τοπ καλλιτέχνιδα μου έβγαλε την Εθελ Κέιν και άλμπουμ το φοβερό “Eusexua”, από την FKA Twigs. Και οι δύο τους έβγαλαν φέτος νέα άλμπουμ που έπαιξαν πολύ», αναφέρει και διαπιστώνει ότι «δεν νομίζω πως ο αλγόριθμος ξέρει και τόσο καλά το τι μας αρέσει στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, το τρίτο τραγούδι από τα πέντε κορυφαία αγαπημένα μου που ανέδειξε ο αλγόριθμος δεν μου άρεσε καν, αλλά ήταν στη λίστα γιατί πολύ απλά δεν πατούσα skip. Ακουγα ολόκληρο το άλμπουμ ξανά και ξανά».
Στατιστικά επαγγελματιών
Δεν είναι μόνο οι απλοί ακροατές που εντυπωσιάζονται και ασχολούνται αυτές τις μέρες με τα αποτελέσματα του Wrapped list. Και οι καλλιτέχνες παρακολουθούν με αγωνία τα στατιστικά τους μέσα από το Spotify for Artists, που δείχνει πόσοι τους άκουσαν, σε ποιες χώρες και πόσες ώρες συνολικά. «Πρώτη κορυφαία καλλιτέχνις στο Spotify μου ως ακροατής είναι η Lady Gaga και δεύτερος είμαι εγώ. Ακουσα πολύ τον εαυτό μου», μου λέει γελώντας ο Ακύλας Μυτιληναίος, αγαπητός ερμηνευτής στη γενιά Ζ και υποψήφιος για την ελληνική συμμετοχή στη Eurovision, με ακροαματική ηλικία 34 ετών.
Η μουσική ανασκόπηση του Spotify πρόσθεσε σε συντάκτη της «Κ» 40 χρόνια.
«Οσον αφορά το Spotify for Αrtist, όταν άνοιξα να δω τα στατιστικά έπαθα σοκ. Η εφαρμογή μού υπενθύμισε ότι είχα μία πολύ καλή χρονιά σε σχέση με τις προηγούμενες, με το τραγούδι “Ατελιέ” να ξεχωρίζει και τη μουσική μου να έχει ακουστεί σε πάνω από εκατό χώρες», συνεχίζει.
Τα «παλιά» ’90s
Η ερμηνεύτρια Ιντρα Κέιν, που λατρεύει τη μουσική των ’90s, ξαφνιάστηκε όταν συνειδητοποίησε ότι πάει καιρός από τη συγκεκριμένη δεκαετία. «Ο αλγόριθμος μου είπε ότι είμαι 50 ετών. Δεν συνειδητοποιούμε πόσο πίσω είναι εκείνη η εμβληματική μουσικά εποχή», αναφέρει και συνεχίζει: «Χρησιμοποιώ συχνά το Spotify για να δω πώς πηγαίνουν τα δικά μου κομμάτια. Δεν θα κρύψω ότι πρώτη στη λίστα με τους καλλιτέχνες έβγαλε εμένα και μετά τον Νέγρο του Μοριά».
Μία μουσική εικοσαετία, περίπου, πρόσθεσε ο αλγόριθμος και στον τζαζίστα Ανδρέα Πολυζωγόπουλο. Ο ίδιος δεν είχε ανοίξει την εφαρμογή, μέχρι που τον παρότρυνα, και τότε εμφανίστηκε ως 65άρης – παρηγοριά για μένα, που το Spotify με παρουσίασε 70 ετών, ενώ στην πραγματικότητα είμαι μόλις 24. «Δεν μου έκανε εντύπωση που με έβγαλε 65, γιατί έτσι κι αλλιώς, λόγω της αδυναμίας μου στην τζαζ, ακούω συχνά παλαιότερους δημιουργούς. Κορυφαίο άλμπουμ για εμένα ήταν το “Hijos de sol”, των Hermanos Gutiérrez. Το άκουγα συνέχεια, ειδικά όταν ήμουν στη μηχανή και έκανα road trips», αναφέρει.
«Στο Spotify όλα λειτουργούν αποσπασματικά, μεμονωμένα»
Κάνοντας «slide» στα stories του Instagram, δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου έβλεπα ξανά και ξανά το ίδιο μοτίβο. Οι 20άρηδες και 25άρηδες συνομήλικοί μου εμφανίζονταν με ακροαματική ηλικία 70 ή και 90 ετών, ενώ μεγαλύτεροι χρήστες, γύρω στα 40, έβγαιναν, σύμφωνα με το νέο Wrapped List του Spotify, το πολύ 50άρηδες – σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα και μικρότεροι.
Πες μου τι ακούς, να σου πω πόσων ετών είσαι-3Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τυχαίο, όπως εξηγεί ο μουσικολόγος και διευθυντής αναπτυξιακών λειτουργιών της ΕΔΕΜ Γιώργος Μυζάλης, διότι «οι μεγαλύτερες ηλικίες τείνουν να δίνουν περισσότερη σημασία στη μουσική και να την εντάσσουν πιο συνειδητά στη ζωή τους. Θεωρώ ότι έχουν συνηθίσει να ενδιαφέρονται, όπως όταν ήταν νέοι, για το τι καινούργιο βγαίνει, κάτι που δεν ισχύει στον ίδιο βαθμό για τη γενιά Ζ, για παράδειγμα».
Το αφήγημα που κυριαρχεί συχνά είναι ότι δεν βγαίνουν πλέον «καλά τραγούδια», με τον κ. Μυζάλη να υποστηρίζει ότι η σύγκριση ενός τραγουδιού που έχει 30 χρόνια πορεία και ενός που κυκλοφόρησε την τελευταία πενταετία είναι άνιση. «Για παράδειγμα, ένα τραγούδι το οποίο θυμίζει στους γονείς σου τον γάμο τους, και εσύ το έμαθες μεγαλώνοντας, έχει αυτομάτως και μια συναισθηματική σημασία για εσένα, πέρα από το ότι μπορεί να είναι ένα πολύ επιτυχημένο κομμάτι και έχει διαγράψει σπουδαία πορεία στην παγκόσμια μουσική».
Ελλειψη χρόνου
Ενας ακόμη λόγος που πολλοί νέοι εμφανίστηκαν με αρκετά «μεγαλύτερη» μουσική ηλικία από την πραγματική τους δεν έχει να κάνει με την ποιότητα του γούστου τους, αλλά με το γεγονός ότι η μουσική απαιτεί χρόνο για να την ανακαλύψεις και να τη βιώσεις σε βάθος. «Οι νεότερες γενιές δείχνουν ότι χρησιμοποιούν τη μουσική περισσότερο σαν background και λιγότερο σαν αποκλειστική ενασχόληση. Σε αυτή την περίπτωση σπάνια θα επιλέξουν να ακούσουν κάτι νέο. Οταν τρέχεις όλη μέρα, θες να σε συνοδεύει κάτι γνώριμο και δεν υπάρχει περίπτωση ένας 25χρονος, για παράδειγμα, να βάλει μουσική χωρίς να κάνει και κάτι άλλο παράλληλα». Το ίδιο το Spotify, μάλιστα, με τη δημοφιλία του ως πλατφόρμα μουσικής, αναδεικνύει μια νέα εποχή στην ακρόαση. Σήμερα, όπως φαίνεται και από την κατηγορία Global Song List (κορυφαίο τραγούδι αναδείχθηκε φέτος το «Die with a smile» των Lady Gaga και Bruno Mars), αρκεί ένα μόνο κομμάτι να γίνει viral για να κατακτήσει το κοινό, χωρίς να χρειάζεται να συνοδεύεται απαραίτητα από έναν ολοκληρωμένο δίσκο.
«Στις προηγούμενες δεκαετίες, η ακρόαση ενός δίσκου ήταν μια ολόκληρη εμπειρία, έμοιαζε σχεδόν με τελετουργία. Χαρακτηριστικά, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης μού έχει διηγηθεί πως ο πατέρας του δεν τον άφηνε να πάει σχολείο όταν κυκλοφορούσε νέος δίσκος κάποιου από τους μεγάλους συνθέτες, όπως οι Χατζιδάκις και Θεοδωράκης, ώστε να τον ακούσουν προσεκτικά», αναφέρει ο κ. Μυζάλης.
Οπως επισημαίνει, τότε η έννοια του άλμπουμ είχε να κάνει με τη συνοχή και το κεντρικό θέμα που αναδείκνυε. «Σήμερα, αντιθέτως, η πλειονότητα δεν δείχνει την ίδια διάθεση να ακούσει δέκα τραγούδια μιας ολοκληρωμένης δουλειάς. Στο Spotify το φορμάτ του δίσκου δεν έχει την ίδια αξία· όλα λειτουργούν αποσπασματικά, μεμονωμένα, σαν άυλα στιγμιότυπα», καταλήγει.
