Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το Φεστιβάλ «Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου» ξεκινάει το πρόγραμμά του τη Δευτέρα 16 Ιουνίου και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 22 Ιουνίου, στην αυλή του Δημοτικού Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή, με ελεύθερη είσοδο και όπως κάθε χρονιά επιφυλάσσει στο κοινό του ενδιαφέρουσες προβολές και άλλες δράσεις. Στη φετινή διοργάνωση έχουν προγραμματιστεί επτά θεματικά αφιερώματα, στον σπουδαίο δημιουργό David Lynch, στο έργο των Colectivo Los Ingrávidos, στην Claire Denis, στο Σινεμά της Μαρίας Σαακιάν και του Kiyoshi Kurosawa, στον γερμανικό κινηματογράφο από την εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (1918-1933), ένα αφιέρωμα στον σπουδαίο καλλιτέχνη κινουμένων σχεδίων Phil Mulloy και στον Κωνσταντίνο Ταλιώτη.
Μία από τις ενδιαφέρουσες πτυχές αυτού του φεστιβάλ είναι πως απευθύνεται στον καθένα και την καθεμία που θέλει να βυθιστεί στην τέχνη του κινηματογράφου, αλλά και στο κοινό που δεν είναι εξοικειωμένο με αυτού του είδους σινεμά, αλλά επιθυμεί να ανοίξει τους ορίζοντές του σε κάτι διαφορετικό. Άλλωστε, ο χώρος που τα τελευταία χρόνια διεξάγεται, η αυλή του Δημοτικού Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή, στη Λευκωσία, εμπνέει το κοινό εκτός από το να παρακολουθήσει τις ταινίες, αλλά και να ξεκινήσει συζητήσεις, τόσο για τις προβολές, όσο και για ζητήματα που προκύπτουν από το πρόγραμμα του φεστιβάλ, τις προσωπικότητες στις οποίες έχουν γίνει τα αφιερώματα, και σε οτιδήποτε μπορεί να αφορά τον σημερινό άνθρωπο.
Ένα πράγμα που λείπει από αυτό το φεστιβάλ είναι ο ακαδημαϊσμός και η επιτήδευση. Διαχρονικός άλλωστε στόχος των διοργανωτών είναι η προσέλκυση κάθε ανθρώπου που θέλει να δει κάτι διαφορετικό, χωρίς ακαδημαϊκό ή κινηματογραφικό υπόβαθρο.
Το Φεστιβάλ «Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου» είναι μια πρωτοβουλία του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού του υφυπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Brave New Culture.
Προγράμματα 2025
- David Lynch, In Memoriam
Δημιουργία από τη θεωρητικό τέχνης Ευαγορία Δαπόλα και τον σκηνοθέτη Ιωάννη Γεωργιάδη.
Στη μνήμη του David Lynch, ενός οραματιστή, ονειροπόλου και αρχιτέκτονα του υποσυνείδητου, συγκεντρώνουμε θραύσματα σκιάς και φωτός, τα οποία συναρμολογήθηκαν από το μοναδικό του βλέμμα. Από τα κόκκινα δωμάτια μέχρι τις βελούδινες κουρτίνες, από τα ψιθυριστά μυστικά μέχρι τις βροντερές σιωπές, ο Lynch μας δίδαξε να κατοικούμε στο μυστήριο, να αγκαλιάζουμε το παράξενο και το όμορφο. Τον κινηματογράφο του ποτέ δεν τον παρακολουθούσαμε απλώς, αλλά τον αισθανόμασταν: στο στομάχι, στο χώρο των ονείρων, στο ηλεκτρικό βουητό πίσω από την πραγματικότητα. Καθώς διασχίζουμε το σουρεαλιστικό έδαφος της κληρονομιάς του, θυμόμαστε ένα μυαλό που τόλμησε να κοιτάξει στο κενό και να επιστρέψει με ποίηση. Το όνειρο μπορεί να έχει τελειώσει, αλλά η απήχησή του παραμένει.
- Colectivo Los Ingrávidos: Σινεμά σε Έκσταση
(επιμέλεια - παρουσίαση: Δημήτρης Μπάμπας)
Ιθαγενείς σαμάνοι πειραματιστές; Ακτιβιστές του πολιτικού κινηματογράφου; Σινεμά σε κατάσταση έκστασης; Τέκνο των ταραγμένων καιρών καθώς και των ακραίων κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων του Μεξικού, η κολεκτίβα Los Ingrávidos (Οι Αβαρείς) ιδρύθηκε στο Tehuacán του Μεξικού το 2012, με στόχους εξαρχής πολιτικούς. Το έργο της κολεκτίβας συνομιλεί με τις ιστορικές πρωτοπορίες του πειραματικού σινεμά και εκτείνεται σ’ ένα πολύ ευρύ πεδίο, πέρα από τις θεματολογίες ή τα μοντέλα του πολιτικού κινηματογράφου. Η επιλογή από μικρού μήκους ταινίες που ανοίγουν το πρόγραμμα της κάθε μέρας, εξερευνά τις πολλές και διαφορετικές εκδοχές του έργου τους, όπου το μυθολογικό παρελθόν συναντά το ταραχώδες παρόν και η κινηματογραφική πράξη μεταλλάσσεται και μεταμορφώνεται σε μια πολύχρωμη παραισθητική σαμανική τελετουργία.
- Claire Denis: Μνήμη και Σώμα
(επιμέλεια - παρουσίαση: Χριστίνα Πάρη)
Από την αποφοίτησή της στο IDHEC μέχρι τη μαθητεία της δίπλα στους Wim Wenders, Jim Jarmusch και Jacques Rivette, η Claire Denis μοιάζει να βλέπει το σινεμά ως παλμό: έναν ρυθμό που μεταφέρει μνήμες όσο κι εικόνες. Στα πρώτα της έργα — το ημιαυτοβιογραφικό Chocolat (1988) και το εμβληματικό Beau Travail (1999) — οι προσωπικές και κοινωνικές συνθήκες (‘εξόριστα’ παιδικά βιώματα, στρατιωτικές πειθαρχίες, μετακινήσεις) σωματοποιούνται σε κινήσεις βλέμματος, σε αναπνοές, σε έναν χορό ιδρώτα και φωτός.
Με την κάμερα της Agnès Godard, η Denis δείχνει πώς οι συλλογικές ρωγμές εγγράφονται στο δέρμα και πώς ο ρυθμός του σώματος αποκαλύπτει σχέσεις φροντίδας, εξάρτησης ή ανταγωνισμού πριν ακόμη ειπωθεί μια λέξη. Έτσι, το Chocolat γίνεται χρονικό μιας οικογενειακής οικειότητας όπου κάθε σιωπή κουβαλά παρελθόν, ενώ το Beau Travail μετατρέπει την αυστηρή γεωμετρία της Λεγεώνας των Ξένων σε παρτιτούρα επιθυμιών που πάλλονται κάτω από τη στολή. Οι δύο ταινίες, παρουσιασμένες μαζί, φωτίζουν τη βασική εμμονή της Denis: η Ιστορία και το προσωπικό τραύμα δεν ζουν σε αρχεία, αλλά μέσα σε σώματα που αναπνέουν, κινούνται και, κάποτε, χορεύουν.
- Φάροι Μνήμης και Ταυτότητας: Το Σινεμά της Μαρίας Σαακιάν
(επιμέλεια - παρουσίαση: Δώρος Δημητρίου)
Το αφιέρωμα «Φάροι Μνήμης και Ταυτότητας: Το Σινεμά της Μαρίας Σαακιάν» αναδεικνύει το σύντομο αλλά βαθιά συγκινητικό κινηματογραφικό αποτύπωμα μιας από τις πιο ιδιαίτερες και ποιητικές φωνές του αρμενικού κινηματογράφου. Η Μαρία Σαακιάν (1980–2018) υπήρξε μια δημιουργός με σπάνια ενσυναίσθηση και προσωπικότητα, που μέσα από τις ταινίες της εξερεύνησε θέματα όπως η απώλεια, η μνήμη, η γυναικεία ταυτότητα και η αποξένωση. Με το The Lighthouse (2006), η Σαακιάν έγινε η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτις που γύρισε αρμενική ταινία μεγάλου μήκους, καταγράφοντας την εμπειρία του πολέμου μέσα από το βλέμμα μιας νεαρής γυναίκας που παλεύει να προστατεύσει την οικογένειά της και τις ρίζες της. Η εφηβεία και η κρίση ταυτότητας έρχονται στο προσκήνιο με το I’m Going to Change My Name (2012), ενώ με το Entropy (2012), η δημιουργός ξεφεύγει από τη ρεαλιστική αφήγηση και πειραματίζεται με τη σάτιρα και τη φόρμα. Η καριέρα της διακόπηκε πρόωρα, όταν έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 37 ετών. Ωστόσο, το έργο της εξακολουθεί να εμπνέει, φωτίζοντας με δύναμη και ευαισθησία τις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας και της ιστορικής μνήμης.
- Άγχος, Παραισθήσεις και Εφιάλτες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης
(επιμέλεια - παρουσίαση: Κυριάκος Διονυσόπουλος)
Η εμπειρία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (1918-1933) αποτύπωσε ποικιλοτρόπως στον γερμανικό κινηματογράφο την κοινωνικοπολιτική αστάθεια και την οικονομική κατάρρευση που ακολούθησαν την υπογραφή της ανακωχής του πολέμου. Οράματα ταραγμένων συνειδήσεων δεν θα αρκούσαν να βυθομετρήσουν τα άστατα νερά μιας εποχής που δεν έπαψε να γεννά τέρατα. Χρειαζόταν η απρόσκοπτη καταβύθιση στο ασυνείδητο ενός έθνους, για να εξορύξει την αβυσσαλέα συνθήκη τη στιγμή που εκκολάπτεται. Αυτό ακριβώς επιχειρεί το αλληγορικό τρίπτυχο Nerven (Νεύρα, Robert Reinert, 1919), Algol, Tragödieder Macht (Άλγκολ, Τραγωδία της Εξουσίας, Hans Werckmeister, 1920) και Von Morgensbis Mitternachts (Από το Πρωί μέχρι τα Μεσάνυχτα, Karl Heinz Martin, 1920). Τούτες οι κορυφαίες βωβές ταινίες, δυσεύρετης καλλιτεχνικής πνοής, συνοδευόμενες από συναφείς μικρού μήκους της ίδιας περιόδου, ανιχνεύουν, η καθεμιά με τον τρόπο της, τη διάχυτη ψυχοπαθολογία υποκειμενικής ψευδαίσθησης και μαζικής υπνοβασίας, που χαρακτήρισε την αδιέξοδη συγκυρία.
- Το Αινιγματικό Σινεμά του Kiyoshi Kurosawa
(επιμέλεια - παρουσίαση: Δημήτρης Μπάμπας)
«Ο μαύρος πρίγκιπας του γιαπωνέζικου νέου κύματος», ο Kiyoshi Kurosawa είναι σημαίνoν μέλος μιας ανήσυχης γενιάς Ιαπώνων σκηνοθετών που εμφανίσθηκαν στο προσκήνιο τη δεκαετία του 90. Λιτός στη σκηνοθετική έκφραση, σκοτεινός και ερεβώδης στις εικόνες του, υποβλητικός και υπνωτικός στην αφήγηση, συμβατικός μόνο κατ' επίφαση, ανήσυχος στον κοινωνικό σχολιασμό του, εκφραστής μιας βαθιάς αναστάτωσης, ο Kiyoshi Kurosawa, μέσα στο χρόνο, δημιούργησε μια σειρά συναρπαστικών cult ταινιών. Παρουσιάζεται μια επιλογή 3 ταινιών του: οι μεγάλου μήκους Cure (1997) και Pulse (2001), ορόσημα του J-Horror που τον ‘σύστησαν’ στο δυτικό κοινό και το πρόσφατο μεσαίου μήκους Chime (2024), μια ιδιόμορφη αφαιρετική και αινιγματική ταινία τρόμου.
- Phil Mulloy, Thou Shalt Covet
(επιμέλεια - παρουσίαση: Chris Robinson)
Ειδικό αφιέρωμα στον σημαντικό Άγγλο δημιουργό ταινιών animation Phil Mulloy. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από έντονο κυνισμό και σαρκασμό. Εξερευνούν τις κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές ασυνέπειες του κόσμου, τις καταπιεστικές και συχνά σκληρές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη φύση.
- Κωνσταντίνος Ταλιώτης, Out of Place
(επιμέλεια - παρουσίαση: Ευαγόρια Δαπόλα)
Ο Κωνσταντίνος Ταλιώτης (γεν.1983, Λευκωσία) είναι εικαστικός και Επίκουρος Καθηγητής στο Πρόγραμμα Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Το έργο του κινείται ανάμεσα στη φωτογραφία, τη γλυπτική, το βίντεο και τις εγκαταστάσεις. Με αναφορές από την αρχιτεκτονική, τον κινηματογράφο και μεταουμανιστικά αφηγήματα, η δουλειά του περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες του site-specificity, της αντίληψης και της αφήγησης στην τέχνη. Η παρουσίαση - επιτελεστική διάλεξη Out of Place επιδιώκει να προσφέρει μια εκ νέου ανάγνωση των περιφερειακών και εφήμερων μορφών των νομαδικών οικολογιών συσσώρευσης. Αποικιακά θραυσμάτων που βρίσκονται διάσπαρτα στα μη δομημένα χωράφια και στους ενδιάμεσους χώρους στη Λευκωσία. Αντλώντας από το πεδίο της τοποποίησης και φέρνοντας μαζί κείμενα, εικόνες και ήχο, το έργο επικεντρώνεται στις δυσδιάκριτες και εύθραυστες μορφές της φύσης και τα αποικιακά υπολείμματα, προκειμένου να προσφέρει μια πολυσχιδή αφήγηση του τόπου μέσα από την οπτική ματιά του να βρίσκεσαι εκτός τόπου.
Πληροφορίες:
Φεστιβάλ «Εικόνες και Όψεις του Εναλλακτικού Κινηματογράφου», Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή, Λευκωσία, Αμμοχώστου 55 - 59, Λευκωσία Ώρα έναρξης προβολών: 8:00 μ.μ.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
Όλες οι προβολές είναι για άτομα άνω των 18 ετών
Περισσότερες πληροφορίες: 99 407856 | Facebook ImagesViewsOfAlternativeCinemaFilmFestival
Το Φεστιβάλ στηρίζεται από το Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή.
