Όλοι περάσαμε το μεγαλύτερο μέρος της πανδημίας ανησυχώντας για την πιθανή εισπνοή αόρατων σωματιδίων με τον κορωνοϊό. Όμως, ο αέρας που αναπνέουμε περιέχει και άλλα μη ορατά σωματίδια, τα οποία μπορούν επίσης να απειλήσουν την υγεία μας. Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι οι οποίοι εκπέμπονται από τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με κάρβουνο, τα εργοστάσια και τα μηχανοκίνητα οχήματα περιέχουν μικροσκοπικά σωματιδιακά υλικά που μπορούν να εισχωρήσουν βαθιά στους πνεύμονές μας.
Τα σωματίδια αυτά έχουν διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρά – είναι τόσο μικροσκοπικά που, αν τοποθετηθούν 30 από αυτά το ένα δίπλα στο άλλο, έχουν περίπου την ίδια διάμετρο με μια ανθρώπινη τρίχα. Γνωστά ως PM2.5, περνούν διαμέσου των πνευμόνων στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας φλεγμονή και οξειδωτικό στρες, μια διαδικασία καταστροφική για τα κύτταρα.
«Και οι δύο αυτοί παράγοντες συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, ενώ καθιστούν επίσης τους ανθρώπους επιρρεπείς σε διαταραχές του καρδιακού ρυθμού», δηλώνει η δρ Francine Laden, καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.
Άρθρο ανασκόπησης, το οποίο δημοσιεύθηκε την 1η Αυγούστου 2020 στην ιατρική επιθεώρηση Atherosclerosis και περιλάμβανε 18 ξεχωριστές μελέτες, τεκμηρίωσε τη συσχέτιση ανάμεσα στην έκθεση στα σωματίδια PM2.5 και την πρώιμη εμφάνιση αρτηριοσκλήρυνσης – χαρακτηριστικής εκδήλωσης της στεφανιαίας νόσου. Επιπλέον, τόσο η μακροχρόνια όσο και η βραχυχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση –ιδίως στα PM2.5– μπορεί να προκαλέσει ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό, σύμφωνα με ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στις 22 Ιουλίου 2020 στην ηλεκτρονική έκδοση της ιατρικής επιθεώρησης Current Problems in Cardiology.
Περιθώρια βελτίωσης
Παρότι τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχουν βελτιωθεί αρκετά τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικοί δηλώνουν ότι η θέσπιση αυστηρότερων κανονισμών για τα PM2.5 θα μπορούσε να σώσει ζωές. Τα κρατικά Εθνικά Πρότυπα για την Ποιότητα του Αέρα του Περιβάλλοντος στις ΗΠΑ, τα οποία επικαιροποιήθηκαν τελευταία φορά το 2012, ορίζουν το ετήσιο μέσο αποδεκτό επίπεδο των PM2.5 στα 12 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μg/m3). Ωστόσο, η μείωση αυτού του επιπέδου στα 10 μg/m3 (το συνιστώμενο ετήσιο επίπεδο που έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) θα μπορούσε να σώσει περισσότερες από 143.000 ζωές σε μία δεκαετία, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη του Χάρβαρντ.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 17 Ιουλίου 2020 στο Science Advances, τεκμηριώνει τα πλέον ολοκληρωμένα στοιχεία που συνδέουν τη μακροχρόνια έκθεση σε PM2.5 με τον πρόωρο θάνατο. Η μελέτη περιλάμβανε δεδομένα 16 ετών από 68,5 εκατομμύρια ασφαλισμένους στο Medicare (περίπου το 97% των Αμερικανών ηλικίας 65 ετών και άνω). Αντιστοιχίζοντας τους ταχυδρομικούς κωδικούς των συμμετεχόντων με δεδομένα για την ατμοσφαιρική ρύπανση που συγκεντρώθηκαν από όλες τις ΗΠΑ, οι συγγραφείς μπόρεσαν να εκτιμήσουν τα καθημερινά επίπεδα έκθεσης σε PM2.5. Συγκέντρωσαν επίσης πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τους συμμετέχοντες, όπως τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), την εθνότητα, το μορφωτικό επίπεδο και τα επίπεδα εισοδήματος, καθώς και την ημερομηνία θανάτου. Παρότι οι ερευνητές δεν ανέφεραν τις αιτίες θανάτου, η καρδιαγγειακή νόσος ευθύνεται για έναν στους τρεις θανάτους σε αυτή τη χώρα.
Αποφυγή της έκθεσης
Ένας τρόπος να περιορίσετε την έκθεσή σας στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι να αποφεύγετε την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους κοντά σε δρόμους με αυξημένη κυκλοφορία ή σε βιομηχανικές περιοχές. Η άσκηση σε χώρους πράσινου –προστατευόμενους βιότοπους, δασικές εκτάσεις, ακόμη και αστικά πάρκα– μπορεί να μειώσει την έκθεσή σας στη ρύπανση. Μην ανησυχείτε υπερβολικά, όμως, αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό για εσάς. Η τακτική άσκηση όταν και όπου μπορείτε θα πρέπει να είναι η πρώτη σας προτεραιότητα. «Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι οι θετικές επιδράσεις της σωματικής άσκησης υπερτερούν των αρνητικών συνεπειών της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση», διευκρινίζει η δρ Laden.
Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και τα άτομα με άσθμα ή άλλες παθήσεις των πνευμόνων θα μπορούσαν να παρακολουθούν τον τοπικό δείκτη ποιότητας του αέρα. Αυτή η χρωματική κλίμακα περιγραφής των επιπέδων ρύπανσης αναφέρεται συχνά από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Στις ΗΠΑ μπορεί κανείς να μάθει το τρέχον επίπεδο της περιοχής του στο AirNow (www.airnow.gov), έναν κρατικό ιστότοπο που συγκεντρώνει αυτές τις πληροφορίες από πολλούς φορείς.
Σε μια εκδήλωση ενδιαφέροντος για το γενικότερο καλό, οτιδήποτε μπορείτε να κάνετε για να ελαχιστοποιήσετε την κίνηση των οχημάτων, τόσο στους δρόμους όσο και στον αέρα, θα μειώσει τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αναφέρει η δρ Laden. Περπατήστε, πάρτε το ποδήλατο, μοιραστείτε το ίδιο αυτοκίνητο με άλλα άτομα ή χρησιμοποιήστε τα μέσα μαζικής μεταφοράς όποτε είναι δυνατό. Εξετάστε το ενδεχόμενο να αγοράσετε ένα υβριδικό ή ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Σε πολλά μέρη των ΗΠΑ, οι τοπικοί πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα επιλογής κάποιας μη ρυπογόνου, ανανεώσιμης πηγής ενέργειας (π.χ. ηλιακής ή αιολικής). Η ενεργητική υποστήριξη πιο αυστηρών προτύπων για τη ρύπανση –π.χ. αυστηρότερων ελέγχων για τις εκπομπές των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και καλύτερων προτύπων κατανάλωσης καυσίμων για τα αυτοκίνητα– είναι επιπλέον εποικοδομητικά βήματα που θα μπορούσε να κάνει ο καθένας μας, συμπληρώνει η δρ Laden.
Πηγή: Harvard Health Publishing
