Kathimerini.gr
Καθώς μεγαλώνουμε, είναι σύνηθες να αισθανθούμε ξαφνικά ζαλάδα όταν σηκωθούμε από καθιστή ή ξαπλωτή στάση. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να κρατηθείτε από κάπου και να καθίσετε για να σταθεροποιηθείτε και στη συνέχεια να δοκιμάσετε πάλι να σηκωθείτε αργά. Η αίσθηση της ζαλάδας συνήθως περνάει.
Ωστόσο, η ζαλάδα μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Είναι σημαντικό να μάθετε να αναγνωρίζετε πότε ισχύει κάτι τέτοιο.
Αποκωδικοποιώντας τη «ζαλάδα»
Η ζαλάδα είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμε για πολλά συμπτώματα. Οι γιατροί αντιλαμβάνονται τη ζαλάδα ως αίσθηση λιποθυμίας. Ωστόσο, η λέξη «ζαλάδα» μπορεί επίσης να περιγράφει μια αίσθηση θολούρας ή σύγχυσης και τη μειωμένη ικανότητα κάποιου να σκεφτεί καθαρά. Αυτά διαφέρουν από την αίσθηση επικείμενης λιποθυμίας.
«Αν αισθάνεστε ότι ζαλίζεστε επειδή το δωμάτιο γυρίζει γύρω γύρω ή ο κόσμος περιστρέφεται γύρω σας, αυτό ονομάζεται ίλιγγος. Σε άτομα που εμφανίζουν ξαφνικά σύγχυση και δυσκολεύονται να σκεφτούν, είναι σημαντικό να γίνει έλεγχος και για τυχόν άλλα νέα συμπτώματα, όπως μια ξαφνική αίσθηση αδυναμίας στη μία πλευρά, δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση των άλλων, θαμπή όραση ή κεφαλαλγία», αναφέρει η δρ Jennifer Dearborn-Tomazos, νευρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. «Θα μπορούσαν να είναι ενδείξεις αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου».
Πόσο σοβαρή είναι η ζαλάδα;
Η ζαλάδα μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως βαριά. Ακόμη όμως και όταν είναι ήπια, θα πρέπει να την παίρνετε στα σοβαρά, γιατί μπορεί να προκαλέσει πτώση. Οι πτώσεις μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες, όπως τραυματισμό της κεφαλής ή κατάγματα στα οστά.
Για τον λόγο αυτόν, ό,τι μορφή και να έχει η ζαλάδα που αισθάνεστε, μην την αγνοείτε. «Η ζαλάδα δεν αποτελεί διάγνωση – είναι σύμπτωμα ενός υποκείμενου προβλήματος, κάτι σαν την κορυφή του παγόβουνου. Αν δεν εξετάσετε τι την προκαλεί, διατρέχετε κίνδυνο τα πράγματα να γίνουν χειρότερα», επισημαίνει η δρ Natalia Rost, επικεφαλής της Υπηρεσίας για το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. (Βλ. «Γιατί αισθάνεστε ζαλισμένοι;»)
Όταν χτυπά η ζαλάδα
Επειδή η ζαλάδα σάς κατακλύζει μέσα σε μία στιγμή, είναι σημαντικό εσείς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα να μάθετε (αν όχι να αποστηθίσετε) πώς πρέπει να αντιδράτε όταν εμφανιστεί, έτσι ώστε να είστε έτοιμοι αν συμβεί ξανά.
«Αν αισθανθείτε ζαλάδα, καθίστε ή ξαπλώστε αμέσως για να αποφύγετε την πτώση. Καλέστε βοήθεια και ενημερώστε κάποιον ότι νιώθετε ζαλισμένοι», συνιστά η δρ Dearborn-Tomazos.
Κατόπιν, ξεκουραστείτε για λίγα λεπτά και πιείτε ένα ποτήρι νερό ή χυμό. Αν αισθάνεστε καλύτερα, σηκωθείτε αργά, υποβασταζόμενοι από κάποιο άλλο άτομο. Ενημερώστε τον γιατρό σας για τις λεπτομέρειες του επεισοδίου.
«Καλέστε όμως το 166 αν η ζαλάδα δεν ελαττώνεται ή αν επιστρέφει όταν σηκώνεστε ή αν έχετε κάποιο άλλο ανησυχητικό σύμπτωμα, όπως πόνο στον θώρακα ή άλλα νευρολογικά συμπτώματα, όπως ίλιγγο, δυσκολία στην ομιλία ή αδυναμία ή μούδιασμα στη μία πλευρά του σώματος», συνιστά η δρ Dearborn-Tomazos.
Τι θα συμβεί στο νοσοκομείο;
Αν πάτε στο νοσοκομείο με ζαλάδα, θα σας μετρήσουν την αρτηριακή πίεση, την καρδιακή συχνότητα και πιθανώς το σάκχαρο αίματος. Οι γιατροί μπορεί επίσης να ζητήσουν κάποιες εξετάσεις για να αποκλείσουν ορισμένες παθήσεις. «Σε κάποιον που εμφανίζει σημεία όπως δυσκολία στην ομιλία ή ίλιγγο, μπορεί να απαιτείται επείγουσα νευρολογική εξέταση και ενδεχομένως αξονική τομογραφία ή άλλη απεικονιστική εξέταση, προκειμένου να γίνει έλεγχος για σοβαρές αιτίες, όπως ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο», αναφέρει η δρ Dearborn-Tomazos.
Η ζαλάδα σας μπορεί να οφείλεται σε κάτι πολύ πιο απλό, όπως η αφυδάτωση, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί αμέσως με υγρά. Μη δοκιμάσετε όμως να κάνετε μόνοι σας διάγνωση. «Η ζαλάδα μπορεί να αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό», επισημαίνει η δρ Dearborn-Tomazos. «Είναι προτιμότερο να σας εξετάσει γιατρός».
Γιατί αισθάνεστε ζαλισμένοι;
Πολλές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν ζαλάδα.
Η ζαλάδα μπορεί να είναι ένδειξη λοίμωξης, π.χ. ουρολοίμωξης ή μιας λοίμωξης στο έσω αυτί, η οποία προκαλεί ίλιγγο ή προβλήματα ισορροπίας.
Μπορεί επίσης να προκαλείται από κάποια χρόνια πάθηση, όπως μια νευροπάθεια (διαταραχή των μικρών νεύρων που βοηθούν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και της ισορροπίας), μια χρόνια χαμηλή αρτηριακή πίεση η οποία σας κάνει να ζαλίζεστε αν σηκωθείτε πολύ απότομα, μια καρδιά με μειωμένη ικανότητα λειτουργίας ως αντλίας, η οποία δεν προωθεί αρκετό αίμα στον εγκέφαλο, ή μια πνευμονική πάθηση, η οποία δεν επιτρέπει να φτάσει στον εγκέφαλο αρκετό οξυγόνο.
Η αίσθηση της ζαλάδας μπορεί επίσης να οφείλεται σε φάρμακα –όπως αυτά που μειώνουν την αρτηριακή πίεση ή το σάκχαρο αίματος– τα οποία δουλεύουν υπερβολικά, στερώντας έτσι τον εγκέφαλο από αρκετό αίμα ή «καύσιμο» για να λειτουργήσει σωστά.
Η ζαλάδα μπορεί ακόμη να οφείλεται σε κάτι που είναι απειλητικό για τη ζωή, όπως ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή μια καρδιακή προσβολή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα. Για παράδειγμα, μια καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλεί πόνο στον θώρακα, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία, πόνο στους βραχίονες, πόνο στην πλάτη ή πόνο στην κάτω γνάθο. Ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο το οποίο διακόπτει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει αιφνίδια κεφαλαλγία, δυσκολία στη σκέψη, «κρέμασμα» του προσώπου, δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση της ομιλίας, αλλαγές στην όραση ή αδυναμία στη μία πλευρά του σώματος.
